'Αστεγος σκοτώνει άστεγο διεκδικώντας ένα καλύτερο πόστο στη δυστυχία που τον περιβάλλει. Μια είδηση που θα περάσει στα ψιλά των εσωτερικών σελίδων του Τύπου και ίσως δεν διαβαστεί καθόλου. Άλλωστε, ποιος έχει το κουράγιο να ασχοληθεί μ' αυτή την πλευρά της δυστυχίας που έτσι κι αλλιώς κατακλύζει ευρύτατα στρώματα "αποκατεστημένων" για να μπορέσει να χωρέσει το στομάχι και τέτοιες ειδήσεις;
Ο κόσμος που το σύστημα ολοένα και συχνότερα περιθωριοποιεί έχει τους δικούς του "κανόνες" και σκληρότητα ανάλογη του απάνθρωπου τρόπου με τον οποίο η καπιταλιστική κοινωνία αντιμετωπίζει αυτές τις ρημαγμένες ζωές, που τις στοιβάζει σε χαρτόκουτα, με ενέσεις και με συσίτια κονσέρβας. Όμως είναι ίσως μια ωμή αποκάλυψη της διαστροφής που έχει προκαλέσει στην κοινωνία αυτό το σάπιο σύστημα και οι εκφραστές του. Είναι η ίδια που παρατηρούμε όταν στην απεργία ενός κλάδου εναντιώνεται κάποιος άλλος που μετά από λίγο βρίσκεται στους ίδιους δρόμους που πριν φώναζε να ανοίξουν. Είναι η ίδια που συναντά ο απολυμένος όταν οι συνάδελφοί του κατεβάζουν τα μάτια και καταπίνουν την απόλυση αδιαμαρτύρητα, ευελπιστώντας ότι αυτοί θα την σκαπουλάρουν. Είναι η ίδια όταν οι κάτοικοι μιας περιοχής, όχι κατ' ανάγκη ρατσιστές και χρυσαυγίτες, αποδίδουν την όποια παρανομία ή την ανεργία στο μετανάστη, στο... διαφορετικό.
Πρόκειται για μελετημένο δηλητήριο που διασπείρει χρόνια τώρα το σύστημα και οφείλουμε να παραδεχτούμε ότι σ' αυτό μεγαλούργησε τις τελευταίες δεκαετίες το "σοσιαλιστικό" ΠΑΣΟΚ.
Οι "κοινωνικοί αυτοματισμοί", όπως αποκαλέστηκαν, στόχο είχαν πίσω από την "προοδευτική" τους ρητορική να συσκοτίσουν τις πραγματικές αντιπαραθέσεις που υπάρχουν σε μια καπιταλιστική κοινωνία. Να παραγράψουν την ταξική πάλη αναδεικνύοντας έναν άλλο εχθρό απέναντι στον οποίο πρέπει η... υγιής κοινωνία να στραφεί έτσι ώστε να μην κυριαρχήσουν οι μειοψηφίες.
Το πέπλο αυτό δεν απλώθηκε τυχαία από τη λεγόμενη προοδευτική τάση του συστήματος, τη σοσιαλδημοκρατία. Οι όποιες ανάλογες προσπάθειες της κλασικής δεξιάς συναντούσαν ταχύτατα τη λαϊκή αντίδραση και αποκαλύπτονταν στα μάτια του κόσμου. Όμως το...φαινόμενο ΠΑΣΟΚ είχε άλλες προδιαγραφές.
Δεν αρκούσε όμως από μόνη της η σοσιαλδημκρατία. Έπρεπε να συντρέχει ακόμη ένας παράγοντας. Κι αυτός είναι η κατάντια της επίσημης Αριστεράς. Έπρεπε να στρεβλωθούν οι αριστερές παρακαταθήκες των προηγούμενων αριστερών γενιών. Έπρεπε να εξασθενήσει μέχρι τελικής εξαφάνισης η ταξικότητα των κοινωνικών προβλημάτων. Να μπολιαστεί ο κόσμος με τον... ανθρωπισμό και τη φιλανθρωπία, με την... ιερότητα της δουλειάς εκείνων που δεν απεργούν και αυτά ταυτόχρονα με το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα του κεφαλαίου να τη στερεί, όταν αυτό θέλει, χωρίς να... παρακωλύει όμως την ομαλή ζωή των υπολοίπων, παρουσιάζοντάς τες σαν πιο οικουμενικές έννοιες, που ξεπερνούν τη στεγνή, την “ξύλινη” επίκληση της ταξικότητας της κοινωνίας.
Το παν είναι να μην αναγνωρίζει -τουλάχιστον άμεσα και εξ' αρχής- κανένας ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός απέναντι στον οποίο πρέπει να στραφεί. Έτσι βρίσκεται η εύκολη λύση του νόμου της ζούγκλας. Ο αδύνατος, ο διαφορετικός, ο ανήσυχος, η μειοψηφία, ο απεργός. Το σπάσιμο της συλλογικότητας και η επιβράβευση της ατομικότητας.
Έννοιες που σε συνθήκες κρίσης, αύξησης της ανεργίας και των απολύσεων αλλά και της εξαθλίωσης όσων παραμένουν ακόμη στην παραγωγή κινδυνεύουν ν' αποκτήσουν στοιχεία επιδημίας και δηλητηρίασης των συνειδήσεων. Όταν ακόμη και στον κόσμο των εξαθλιωμένων, αυτών που κυριολεκτικά δεν έχουν να χάσουν τίποτε άλλο από ένα χαρτόκουτο, από ένα παγκάκι για να περάσουν τη βραδιά εμφιλοχωρεί η βία και η απαξία της ζωής, χωρίς να 'χει ακόμη ενσκύψει ο χειμώνας και οι καιρικές δυσκολίες που αλλού, π.χ., στο Παρίσι, οδηγούν στο θάνατο δεκάδες αστέγων, τότε γίνεται κατανοητό ότι τέτοια συμπτώματα ζούγκλας και ανεξαρτήτως της μορφής τους (ρουφιανιά, καθόμαστε στ' αυγά μας, απαξίωση της συναδελφικότητας και της εργατικής αλληλεγγύης) κινδυνεύουν να πληθύνουν.
Υπάρχει βέβαια ένα ισχυρό αντίσωμα που προστατεύει τους εργαζόμενους και τις λαϊκές μάζες. Πρόκειται για την ταξική συνείδηση και την αλληλεγγύη που για αιώνες οικοδόμησε η ίδια η ταξική κοινωνία στον κόσμο της εργασίας και κατ' επέκταση στις λαϊκές μάζες. Όμως κι εδώ υπάρχουν προϋποθέσεις, βασικότερη των οποίων είναι η δράση και η ιδεολογία της Αριστεράς. Αυτής που διαμόρφωνε επαναστατικές συνειδήσεις, όταν λειτουργούσε αφυπνιστικά, κομμουνιστικά. Όταν αποκάλυπτε τη ταξική πραγματικότητα.
Σήμερα αυτό είναι το ζητούμενο. Γιατί δεν μπορείς να ξεπεράσεις την ερμηνεία του γιατί επιβλήθηκαν αυτές οι "αξίες", γιατί το ΠΑΣΟΚ απέκτησε ακροατήριο, γιατί η μετέπειτα απροκάλυπτη ταύτιση των δύο τάσεων του συστήματος δεν συνάντησε την αντίσταση που επέβαλε και σήμερα επιτάσσει η επέλαση του κεφαλαίου. Γιατί η κοινωνία έγινε ανεκτική σε τέτοια απάνθρωπα φαινόμενα;
Γιατί δεν αρκεί να ερμηνεύεις την απελπισία στα πρόσωπα του κόσμου, ούτε τον θυμό και την ευκολία με τα οποία ξεσπάει απέναντι σε όποιον θεωρεί ότι του φταίει μέσα στη δουλειά, στο μετρό, στο καφενείο, στο σπίτι με αναφορές στα οξύτατα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο καθένας μέσα στην αβεβαιότητα που ζει. Πρέπει παράλληλα να αποκαλύπτεται ποιος ευθύνεται, ποιος τα προκαλεί όλα αυτά, ποιος εκμεταλλεύεται αυτή την στρέβλωση που έχει διαχυθεί και, προπάντων, πώς θα πρέπει να κινηθεί για να ανατρέψει αυτή την επίθεση. Και εδώ, δυστυχώς, η Αριστερά του συμβιβασμού, όσο κι αν καμώνεται με μια ρητορική που δήθεν μιλάει ταξικά, με την πρακτική της αποπροσανατολίζει και αφοπλίζει τον κόσμο, στην καλύτερη περίπτωση. Ακόμη και στο πλαίσιο της ριζοσπαστικής της τάσης οι ευθύνες δεν λείπουν, χωρίς εξαιρέσεις. Η στάση της δεν πείθει και προπάντων δεν κεντράρει στην καρδιά του προβλήματος. Αρκούνται στα επιφαινόμενα, στην ενεργοποίηση του παρακράτους (φασίστες, ρατσιστικές ομάδες) ή στην... προσωποποίηση του υπευθύνου (ο τάδε, ο δείνα υπουργός). Το μεγάλο πρόβλημα της ενεργοποίησης των μαζών, της κινητοποίησης και της αυτοοργάνωσής τους, δεν αγγίζεται ούτε λύνεται με την ανάληψη κατά καιρούς ρόλου Δον Κιχώτη, που μπορεί μπροστά στην απραξία να δείχνει δράση αλλά τελικά παραμένει αναποτελεσματικός.... Γιατί η ταξική ενότητα, η αλληλεγγύη, η αλλαγή των συνειδήσεων χτίζονται στους δρόμους του μαζικού αγώνα, της ταξικής συγκρότησης της οικοδόμησης σχέσων αλληλεγγύης και συντροφικότητας και όχι με τη λογική της αντιπροσώπευσης.
