ΕΛΒΟ: στα πρόθυρα νέας ιδιωτικοποίησης

Μία από τις μεγαλύτερες αμυντικές βιομηχανίες της χώρας, η ΕΛΒΟ, έχει μπει στη δίνη των αποκρατικοποιήσεων, με βάση το επικαιροποιημένο μνημόνιο. Ωστόσο η διαδικασία απαξίωσης της επιχείρησης έχει ξεκινήσει πολύ πιο πριν.
Το 2000, ενώ η επιχείρηση (εργοστάσιο παραγωγής στη Θεσσαλονίκη και συνεργείο επισκευής στην Αθήνα) απασχολούσε πάνω από 1.150 εργαζομένους, το Δημόσιο πούλησε το 43% των μετοχών στον Μυτιληναίο, παραχωρώντας του μάλιστα και το μάνατζμεντ. (Το 6% το κατέχει από την περίοδο της χούντας η οικογένεια Λαϊνοπούλου, λόγω του συμβολαίου με τη Stayer που είχε φέρει στην ΕΛΒΟ.)
Για δέκα χρόνια ο Μυτιληναίος εκμεταλλευόταν/ξεζούμιζε τη βιομηχανία, η οποία αναπτυσσόταν τόσο στον τομέα του πολιτικού οχήματος (τρόλεϊ, αστικά ΕΘΕΛ και ΟΑΣΘ, τουριστικά λεωφορεία, απορριμματοφόρα των δήμων κ.ά.) όσο και στο στρατιωτικό όχημα (π.χ. προγράμματα εφοδιασμού κυπριακού στρατού με τζιπ). Το ίδιο διάστημα άρχισε και η διαδικασία μείωσης των εργαζομένων στην ΕΛΒΟ μέσω απολύσεων, υποχρεωτικών «εθελουσίων» αποζωρήσεων κ.λπ. και παράλληλα η απαξίωση της επιχείρησης που δεν αναλάμβανε πια μεγάλα προγράμματα, συμβόλαια.

Τον Ιούνη του 2010 ο Μυτιληναίος, αφού ολοκλήρωσε έναν κύκλο κερδοφορίας με την ΕΛΒΟ, φροντίζοντας να τη φορτώσει χρέη, αποφάσισε να αποχωρήσει από την επιχείρηση. Απέσυρε τα 4 μέλη του από το 9μελές ΔΣ της επιχείρησης και προσφέρθηκε να παραχωρήσει στο Ελληνικό Δημόσιο το σύνολο των μετοχών του έναντι ενός ευρώ. Η συναλλαγή δεν προχώρησε, πιθανότατα λόγω νομικού κωλύματος, ο Μυτιληναίος όμως αποσύρθηκε και το Ελληνικό Δημόσιο επωμίστηκε τα χρέη του. Για να αντιμετωπίσει την κρίση, το κράτος αποφάσισε αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της. Έτσι οι μετοχές του Ελληνικού Δημοσίου αυξήθηκαν στο 73% (ώστε να καλύπτονται και οι όροι του μνημονίου για ιδιωτικοποίηση κάθε επιχείρησης στην οποία το Δημόσιο κατέχει το 65%), ενώ αντίστοιχα μειώθηκαν τα ποσοστά των μετοχών του Μυτιληναίου και του Λαϊνόπουλου. Ήδη έχουν εμφανιστεί οι πρώτοι υποψήφιοι μνηστήρες για εξαγορά (ManStayer, ισραηλινοί και κινέζικοι κύκλοι).
Φυσικά η εκ νέου προωθούμενη ιδιωτικοποίηση προϋποθέτει ακόμα μεγαλύτερη απαξίωση της επιχείρησης (συρρίκνωση του κύκλου εργασιών της, παραπέρα μείωση του προσωπικού). Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αριθμός των εργαζομένων είναι πια τόσο μικρός ώστε ακόμα και αν προέκυπτε κάποιο μεγάλο πρόγραμμα, η ΕΛΒΟ δεν θα μπορούσε να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του και θα έπρεπε να αναθέσει έργα σε υπεργολάβους.
Από την πλευρά των εργαζομένων κυριαρχεί το μούδιασμα: ανησυχία, ανασφάλεια, φόβος, αλλά και έλλειψη πρωτοβουλίας για κάποια κίνηση αντίστασης και δράσης. Στο σωματείο, οι δυνάμεις του κεφαλαίου που κυριαρχούν στο ΔΣ (4 ΠΑΣΚΕ, 2 ΔΑΚΕ) επιδιώκουν να καλλιεργήσουν κλίμα υπέρ της ιδιωτικοποίησης στο όνομα της ανάπτυξης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το ψήφισμα υπέρ της εξαγοράς που είχαν εκδώσει τότε, ενώ ακόμα και σήμερα το σωματείο δεν έχει πάει ξεκάθαρη θέση για τα σχέδια ιδιωτικοποίησης της ΕΛΒΟ.
Αυτό φάνηκε ξεκάθαρα και στην ετήσια απολογιστική συνέλευση που πραγματοποιήθηκε στις 4 Ιούλη. Το θέμα που τελικά κυριάρχησε ήταν οι εκλογές για πρώτη φορά για την ανάδειξη αντιπροσώπου των εργαζομένων (μέχρι τώρα ο αντιπρόσωπος ήταν δοτός από τη διοίκηση, κάποιος από τις δύο κυρίαρχες παρατάξεις σε άμεση συνάρτηση με το ποιο κόμμα ήταν στην κυβέρνηση).
Υπήρξαν εργαζόμενοι που τη διαδικασία αυτή (εκλογή) τη θεώρησαν νίκη, γιατί θα έδινε τη δυνατότητα στους εργαζομένους να πληροφορούνται εγκαίρως τα αντεργατικά σχέδια κυβέρνησης και διοίκησης και να εκφράσουν την αντίθετη άποψή τους. Απατηλή ελπίδα. Με την παρουσία του ο αντιπρόσωπος των εργαζομένων νομιμοποιεί απλώς προειλημμένες αποφάσεις της διοίκησης. Η οργάνωση και ο αγώνας των εργαζομένων δεν περνά μέσα από τα όργανα της διοίκησης, τα όργανα της εκάστοτε εργοδοσίας, αλλά μέσα από το σωματείο τους, τις επιτροπές αγώνα, τις εστίες αντίστασης στον ίδιο τον χώρο δουλειάς. Αν τα όργανα αυτά ή οι αντιπρόσωποι των εργαζομένων σε αυτά αποτελούσαν ή έτειναν να γίνουν με οποιονδήποτε τρόπο απειλή για τη διοίκηση και το κεφάλαιο, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα τα καταργούσαν. Και ως ελάχιστη απόδειξη, παρά τον εντυπωσιακό αριθμό ψήφων που πήρε η άποψη αυτή (συμμετοχή στις εκλογές κόντρα σε ΠΑΣΚΕ, ΔΑΚΕ με αντιπρόσωπο που θα συμμετέχει αμισθί και θα είναι υπόλογος στη ΓΣ -πήρε 51 ψήφους σε σύνολο 330), τελικά βγήκε αντιπρόσωπος προερχόμενος από τον χώρο της ΠΑΣΚΕ.
Απροσδόκητη η στάση της ΔΑΣ (ΠΑΜΕ -1 έδρα στο ΔΣ) που, σε αντίθεση με τη στάση που κρατά το ΠΑΜΕ στις αντίστοιχες εκλογές σε όλα τα άλλα σωματεία, τις κατήγγειλε ότι δεν έχουν νόημα και κάλεσε σε αποχή.