Διεργασίες στην οργανωμένη βάση του ΠΑΣΟΚ ή καινούρια αναχώματα;

Αυτές τις μέρες που κυβερνητικά στελέχη και βουλευτές του ΠΑΣΟΚ δεν μπορούν να «σταθούν πουθενά» από αντιδράσεις του κόσμου για την ψήφιση του μεσοπρόθεσμου–εφαρμοστικού και την κλιμακούμενη επίθεση, μέλη και στελέχη της βάσης του οργανωμένου ΠΑΣΟΚ προερχόμενα τόσο από εργασιακούς χώρους όσο και από τη νεολαία διαφοροποιούνται και εναντιώνονται στην κυβερνητική πολιτική είτε με τη συμμετοχή τους στο Σύνταγμα και τις υπόλοιπες πλατείες της χώρας είτε με τη συμμετοχή τους στις απεργιακές κινητοποιήσεις.
Στις 28 Ιούνη, σε συνάντηση 200 μελών και στελεχών του ΠΑΣΟΚ στην Καλλιθέα, τέθηκε σαν κεντρικό ζήτημα η συγκρότηση Πολιτικής Πρωτοβουλίας για την « Προοδευτική Πολιτική Εξόδου από την Κρίση».

Η κοινωνική βάση στήριξης της αντιλαϊκής επίθεσης
Είναι αλήθεια ότι το ανώτερο στελεχικό δυναμικό του οργανωμένου ΠΑΣΟΚ συνδέεται οργανικά με τους κρατικούς και άλλους μηχανισμούς με πολλούς τρόπους, έτσι ώστε από τη μία να είναι πλήρως δεσμευμένο στην προώθηση της αντιλαϊκής πολιτικής της ηγεσίας του κόμματος, ενώ από την άλλη να έχει τις απολαβές σαν ανταμοιβή για τις υπηρεσίες του.

Η ηγεσία του εργατοπατερισμού σε ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ, Ομοσπονδίες, Εργατικά Κέντρα είναι μόνο μία έκφραση αυτή της «σύμπλεξης». Ο ρόλος και οι ανταμοιβές των εργατοπατέρων της ΠΑΣΚΕ αποκαλύπτονται στους εργαζόμενους τόσο στο πλαίσιο του εργατικού κινήματος όσο και «καρφώνονται» από το σύστημα (περίπτωση ΓΕΝΟΠ – ΔΕΗ) που τους «στήνει στον τοίχο» γιατί δεν τους έχει ανάγκη και θέλει να περάσει την πολιτική των απολύσεων και του ξεπουλήματος στο δημόσιο τομέα. Από εκεί και πέρα, ένας ολόκληρος «γαλαξίας» στελεχών σε δημοτικούς και δημόσιους οργανισμούς, σε διάφορες επιτροπές, σε ΜΚΟ αλλά και σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα με εξασφαλισμένη ασυλία συγκροτούν ένα σώμα που όχι απλά στηρίζει την κυβερνητική πολιτική της επίθεσης αλλά την υλοποιεί και χρησιμοποιεί όλους τους τρόπους για να υπονομεύει και να χτυπάει ανοιχτά ή καλυμμένα τις αντιδράσεις των εργαζόμενων.
Αυτό το «δυναμικό» αποτελεί μια ελάχιστη «κοινωνική βάση» στήριξης της βάρβαρης κυβερνητικής πολιτικής, που όμως απειλείται με συρρίκνωση τόσο αριθμητικά όσο και στο επίπεδο των απολαβών από τις επιπτώσεις της επίθεσης (απολύσεις, μειώσεις μισθών). Οσο αναγκαία και να είναι αυτή η «βάση» στήριξης για τον κυβερνητικό κομματικό μηχανισμό άλλο τόσο είναι «κοστοβόρα» για το σύστημα που προκρίνει στην πολιτική της «επαφής» του με το λαό να πρωταγωνιστούν μηχανισμοί που ελέγχονται απόλυτα από αυτό, όπως τα ΜΜΕ και κυρίως οι δυνάμεις καταστολής που αποδεικνύουν καθημερινά τη «χρησιμότητά» τους.
Στο κομμάτι αυτό που συνήθως αποκαλείται «λαϊκή βάση» του ΠΑΣΟΚ (όση έχει απομείνει με ενεργό συμμετοχή στο κόμμα και δεν έχει μετατραπεί σε απλό ψηφοφόρο), οι πολιτικές διεργασίες είναι πολλές, με υπόβαθρο την οργή και την αγανάκτηση από την αντεργατική λαίλαπα. Οι οπαδοί και ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ αρνούνται να πεισθούν από τα κυβερνητικά υψηλόβαθμα στελέχη ότι η καταβύθιση της ζωής τους θα «σώσει την πατρίδα», όπως ονομάζουν κυβέρνηση, κεφάλαιο και ιμπεριαλιστές το γκρέμισμα κάθε δικαιώματος και κατάχτησης, το γενικό ξεπούλημα στο ξένο και ντόπιο κεφάλαιο.

Ιστορικά προηγούμενα αναχωμάτων
Διαχρονικά μέσα στο ΠΑΣΟΚ είναι πολλές οι περιπτώσεις που με συγκεκριμένο τρόπο έχουν στηθεί αναχώματα κάθε είδους με σκοπό να εμποδίσουν να πάρει γενικευμένη μορφή η αμφισβήτηση και η ριζοσπαστικοποίηση των μελών και των οπαδών του. Ιδιαίτερα να αποφευχθεί η συνάντηση αυτών των ρευμάτων με τις αριστερές και κομμουνιστικές ιδέες. Σε αυτό έδωσαν μεγάλη σημασία όλα τα μορφώματα που ξεπετάχτηκαν από τους κόλπους του ΠΑΣΟΚ ακόμα από τη δεκαετία του ’80.
Από το ΕΣΚ (Ελληνικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) των Γ. Αρσένη – Ρ. Σπυρόπουλου μέχρι το ΔΗΚΚΙ του Τσοβόλα και το ΕΣΠΕ του Στ. Παναγούλη όσοι δεν ξαναεντάχθηκαν στο κόμμα για να συνεχίσουν το «έργο» τους βοήθησαν ελάχιστα στην ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος. Ο σκοπός του διαχωρισμού τους από το ΠΑΣΟΚ είχε κυρίως να κάνει με την προσπάθεια δημιουργίας ενός σχηματισμού που θα υπηρετούσε, με συνεπή τρόπο, την «παράδοση» της ιδρυτικής διακήρυξης του ΠΑΣΟΚ της 3ης του Σεπτέμβρη του 1974, που «χάθηκε» στο δρόμο προς την κυβερνητική εξουσία και πολύ περισσότερο στη διαχείρισή της.
Οι αυταπάτες που συστηματικά καλλιεργήθηκαν περί ενός «σοσιαλιστικού» ΠΑΣΟΚ που βρίσκεται σε μόνιμη αντιπαράθεση με την ηγεσία του βρήκαν σημαντικό έδαφος μέσα σε μέλη και στελέχη του αφού ένας από τους βασικούς τροφοδότες αυτών των αυταπατών υπήρξε η ηγεσία της ρεφορμιστικής Αριστεράς (ΚΚΕ-ΚΚΕεσ.-ΕΑΡ-ενιαίος ΣΥΝ). Η συγκρότηση του ενιαίου ΣΥΝ το 1989 στηρίχτηκε και σε ένα τέτοιο δυναμικό που μαζί με τις δυνάμεις του ρεφορμισμού φιλοδοξούσαν να δημιουργήσουν ένα «νέο» ΠΑΣΟΚ, τίμιο, χωρίς τα βάρη της «διαπλοκής», με ένα «συνεπές» σοσιαλδημοκρατικό πρόγραμμα «προοδευτικής εξόδου από την κρίση».
Στα χρόνια που πέρασαν υπήρξε συστηματική συνεργασία από τα κόμματα της ρεφορμιστικής Αριστεράς με στελέχη και μορφώματα του «σοσιαλιστικού» ΠΑΣΟΚ, κοινές κάθοδοι σε εκλογές, εκτός του ενιαίου ΣΥΝ το '89-90, πιο πριν το ΚΚΕ συνεργάστηκε με τον Στ. Παναγούλη, καθώς και μετά με το ΔΗΚΚΙ του Τσοβόλα, το οποίο μάλιστα ήταν και «προνομιακός» σύμμαχος για μία ολόκληρη περίοδο, μέχρι την ένταξη όσων απέμειναν από αυτό στον ΣΥΡΙΖΑ. Ακόμα και δυνάμεις της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς οικοδομούσαν συμμαχίες και σχήματα για δημοψηφίσματα για την ΕΕ και την ΟΝΕ.
Η πολιτική κατεύθυνση της «πραγματικής αλλαγής», της συνεπούς δηλαδή σοσιαλδημοκρατικής πολιτικής, αποτέλεσε για πολλά χρόνια τον «κοινό τόπο» των μορφωμάτων που ξεπηδούσαν από το ΠΑΣΟΚ και συναντήθηκαν «προνομιακά» με τις δυνάμεις της ρεφορμιστικής Αριστεράς. Και είναι χαρακτηριστικό ότι τουλάχιστον τρεις δεκαετίες τώρα κανένα σχήμα, κανένα «πρωτοκλασάτο» στέλεχος από όλους αυτούς δεν έμεινε στο πλαίσιο του λαϊκού κινήματος.
Από την άλλη όμως δεν ήταν λίγα τα μέλη και στελέχη που ξέκοψαν από αυτές τις αυταπάτες και εντάχθηκαν οργανικά στο εργατικό–λαϊκό κίνημα. Αυτός ο κόσμος δεν αμφισβήτησε «απλά» την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ και την αντιλαϊκή της πολιτική, δεν γοητεύθηκε από την επιστροφή στη διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη, αλλά προχώρησε πιο πέρα στη συνολική αμφισβήτηση και εναντίωση στο σύστημα της εκμετάλλευσης, της καταπίεσης και της εξάρτησης.


Οι σημερινές διεργασίες
Στις μέρες μας, που ο λαϊκός ξεσηκωμός συμπαρασύρει και στηρίζεται σε μεγάλα τμήματα οπαδών και ψηφοφόρων των αστικών κομμάτων, είναι απαραίτητο για το σύστημα να ξαναστηθούν τα αναγκαία αναχώματα, ενώ από την άλλη γίνεται συστηματική προσπάθεια η αμφισβήτηση, η οργή, η αγανάκτηση και η εναντίωση στην αντεργατική λαίλαπα να παραμείνουν «εντός και επί τα αυτά», στο πλαίσιο του κυβερνητικού κομματικού μηχανισμού, με τη δικαιολογία ότι επιχειρείται, δήθεν, η αλλαγή της «ηγεμονεύουσας» πολιτικής και των συσχετισμών «από τα μέσα». Οι διαφοροποιήσεις και οι αντιθέσεις της τελευταίας περιόδου από τον «εργατολόγο» Μητρόπουλο μέχρι το «Αρμα πολιτών» των Δημαρά–Οικονόμου και τη συμμετοχή κάποιων λιγότερο επώνυμων στη ΣΠΙΘΑ των Θεοδωράκη και λοιπών αποτελούν έκφραση από τη μία της λαϊκής κατακραυγής για την αντιλαϊκή πολιτική της επίθεσης και από την άλλη προσπάθειες συγκρότησης αυτής της αγανάκτησης σε ανώδυνες για το σύστημα κατευθύνσεις όπου περισσεύουν οι πατριωτικές κορόνες περί «εθνικής σωτηρίας». Πλευρές αυτών των κατευθύνσεων φάνηκαν και με έντονο τρόπο στο Σύνταγμα και τις άλλες πλατείες όπου, σε αγαστή συνεργασία με δυνάμεις του αριστερού κυβερνητισμού, αναζητούσαν «λύσεις» στο πλαίσιο μιας προοδευτικής εναλλακτικής διαχείρισης, όχι μόνο του χρέους αλλά συνολικά του εξαρτημένου ελληνικού καπιταλιστικού σχηματισμού.
Το «καινούριο» πλαίσιο της Πολιτικής Πρωτοβουλίας των στελεχών του ΠΑΣΟΚ είναι και αυτό από τα «παλιά» με σύγχρονα ρούχα. Κινείται στο ίδιο έδαφος μιας «συνεπούς» σοσιαλδημοκρατικής διαχείρισης με στόχους «ανάπτυξη», «κράτος δικαίου», «επαναδιαπραγμάτευση και κούρεμα του χρέους». Αναπαράγει ξανά την ψεύτικη αντίθεση ανάμεσα στο νεοφιλελευθερισμό και την προοδευτική διέξοδο από την κρίση, χωρίς να αμφισβητεί στο ελάχιστο την ουσία του καπιταλιστικού συστήματος και της ιμπεριαλιστικής εξάρτησης.
Ας δούμε τις θέσεις τους, που έδωσαν στη δημοσιότητα: «Το εν λόγω πολιτικό ρεύμα σκέψης και δράσης αποσκοπεί στη συγκρότηση μιας Πολιτικής Πρωτοβουλίας για την Προοδευτική Πολιτική Εξόδου από την Κρίση. Στόχος είναι η εκπόνηση ενός μεταβατικού προγράμματος εξόδου από την οικονομική και κοινωνική κρίση και ύφεση με αναπτυξιακό και αναδιανεμητικό προσανατολισμό. Με σχεδιασμό και εξειδίκευση πολιτικών, με το μεταβατικό αυτό πρόγραμμα, επιδιώκουμε τον επανασχεδιασμό της στρατηγικής για την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας μέσω της ενίσχυσης του παραγωγικού δυναμικού, της ποιότητας, των θέσεων εργασίας και εντέλει της ανασύνταξης της ελληνικής οικονομίας στη διεθνή αγορά». Είναι φανερό ότι τις χαρακτηρίζουν σοβαρές αναλογίες και ομοιότητες με αντίστοιχες τοποθετήσεις δυνάμεων της ρεφορμιστικής Αριστεράς όπως ο ΣΥΝ. Και, για του «λόγου το ασφαλές», συνεχίζουμε την παράθεση βασικών θέσεών τους: «Χρειάζεται άμεση επαναδιαπραγμάτευση του χρέους μας με τους βασικούς πιστωτές μας, με στόχο την επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής του συνολικού χρέους, τη γενναία μείωση των επιτοκίων και το “κούρεμα” του χρέους με μεθόδους που έχουν προταθεί και δεν πλήττουν τα ασφαλιστικά ταμεία, ούτε οδηγούν σε κατάρρευση το τραπεζικό σύστημα της χώρας. Συμμαχία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την εκ βάθρων αλλαγή των θεμελίων του ευρώ από τη μονεταριστική, υφεσιακή βάση του σε μια αναπτυξιακή κατεύθυνση με κοινωνικό χαρακτήρα. Κοινή πολιτική διαχείριση της κρίσης, κοινές επενδυτικές πρωτοβουλίες, αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, σύγκλιση περιφερειών, αλλαγή της ευρωπαϊκής νομισματικής πολιτικής και υιοθέτηση αναπτυξιακού ευρωομολόγου που θα δώσει τη δυνατότητα αναθέρμανσης της οικονομικής δραστηριότητας στις περιφερειακές οικονομίες της Ευρωζώνης. Δημιουργία ισχυρού δημόσιου τραπεζικού πυλώνα και αλλαγή του τρόπου λειτουργίας του με αναπτυξιακή κατεύθυνση, δίνοντας ρευστότητα στην αγορά». Βέβαια, παρά τις εκλεκτικές συγγένειες με βασικές τοποθετήσεις του χώρου του ΣΥΝ και πιθανές προσεγγίσεις στο άμεσο μέλλον, δεν παραλείπουν να δηλώσουν «κομματική νομιμότητα» με τοποθετήσεις όπως: «Κόμματα χωρίς ιδεολογικές, πολιτικές και κοινωνικές αρχές είναι απλώς μηχανισμοί εν πολλοίς ελεγχόμενοι από εξωθεσμικά κέντρα εξουσίας. Ως εκ τούτου, για το ΠΑ.ΣΟ.Κ., ενόψει και της Εθνικής Συνδιάσκεψης του κόμματος για την ανάπτυξη της χώρας, επανατίθεται το θέμα της προοδευτικής του ανασύνταξης, της πολιτικής του αυτονομίας και της προγραμματικής του ενότητας που έχουν πληγεί από τις εφαρμοζόμενες μονεταριστικές και νεοφιλελεύθερες πολιτικές». Οι «παλιές» αυταπάτες επαναλαμβάνονται στο σήμερα και μάλιστα σε μία περίοδο που η μόνη «ανασύνταξη» που επιχειρεί το «όλον» ΠΑΣΟΚ είναι αυτή της υποταγής στα ιμπεριαλιστικά κελεύσματα.

Μπορεί το λαϊκό κίνημα να κερδίσει από τις σημερινές διεργασίες;
Εδώ και χρόνια η αντεργατική-αντιλαϊκή λαίλαπα έχει επεκταθεί στα μικρομεσαία στρώματα της ελληνικής κοινωνίας, ενώ ο σημερινός παροξυσμός «ζορίζει» σημαντικά και ανώτερα τμήματα αυτών των στρωμάτων. Η διάρρηξη μιας αντιδραστικής κοινωνικής συμμαχίας που είχε οικοδομηθεί μια ολόκληρη προηγούμενη περίοδο ιδιαίτερα από το ΠΑΣΟΚ σε βάρος των συμφερόντων της εργατικής τάξης και του εργαζόμενου λαού αποτελεί σήμερα ένα «καύσιμο» που ενισχύει τις λαϊκές αντιδράσεις και μπορεί να συναντηθεί με εργατικές και λαϊκές δυνάμεις, μέσα όμως από πολιτικούς και κοινωνικούς όρους που θα ενισχύουν την κατεύθυνση της απόκρουσης και της ανατροπής της αντιλαϊκής λαίλαπας των μεσοπρόθεσμων και των συνεχών μνημονίων. Αυτές οι κοινωνικές συμμαχίες είναι απαραίτητο να χρωματιστούν από ένα εργατικό-ταξικό κίνημα που να μπορεί να τους δώσει πραγματική προοπτική έξω και πέρα από αυταπάτες για επιστροφή προς τα πίσω σε ένα «κοινωνικό κράτος», αλλά προς τα εμπρός, στη συνολική αμφισβήτηση του συστήματος της εκμετάλλευσης και της εξάρτησης. Η υπόθεση της συγκρότησης ενός ΜΕΤΩΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ με κοινωνικούς και πολιτικούς όρους, αν από τη μία πλευρά έχει σαν βασική προϋπόθεση την ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος σε ταξική βάση, από την άλλη έχει σαν αναγκαία συνθήκη την τροποποίηση των συσχετισμών μέσα στην Αριστερά, όπου μπορεί να αποκτήσει πλεονέκτημα η γραμμή της ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ και της ΠΑΛΗΣ απέναντι σε λογικές διαχείρισης και εκλογικών αυταπατών. Στο πεδίο αυτό θα κριθεί και η απελευθέρωση δυνάμεων που σήμερα ασφυκτιούν στα αδιέξοδα και την ανακύκλωση ξεφτισμένων πολιτικών κατευθύνσεων. Είναι σημαντική η πρόσφατη τοποθέτηση των 200 μελών και στελεχών του ΠΑΣΟΚ στη συνάντηση της Καλλιθέας, ότι: «Το συνδικαλιστικό κίνημα οφείλει να προχωρήσει άμεσα στη συγκρότηση ενός κινήματος αγώνων και αλληλεγγύης με σαφείς προγραμματικές διεκδικήσεις. Συνολικά, η απαλλαγή από τα μέτρα του μνημονίου και του μεσοπρόθεσμου θα είναι μια υπόθεση οργάνωσης και αγώνων των εργαζομένων, των νέων, των ανέργων και των πολιτών στο σύνολό τους. Για το σκοπό αυτό χρειάζεται προετοιμασία και συνεχής προσπάθεια». Η αξιοποίησή της όμως μπορεί να κριθεί μόνο μέσα στους χώρους δουλειάς και τις γειτονιές όπου η επίθεση οξύνει τους όρους της αντιπαράθεσης με το σύστημα και τις δυνάμεις του, και στη σύγκρουση αυτή μπορούν να οικοδομηθούν στέρεοι και ουσιαστικοί δεσμοί ανάμεσα σε αγωνιστές από διάφορες πλευρές, να δοθεί πραγματική μάχη απέναντι στην αντιδραστική πολιτική της κυβέρνησης, του κεφαλαίου, των ιμπεριαλιστών, να παρακαμφθούν αστικές μανούβρες και αδιέξοδοι αποπροσανατολισμοί. Αντίθετα, μια πολιτική πλησίασματος αυτών των ρευμάτων μέσα από «κεντρικές συμφωνίες», με πολιτικές θέσεις «εναλλακτικής διαχείρισης» που θα αναπαράγουν και θα ανακυκλώνουν τα αδιέξοδα ενός δυναμικού, θα βάζουν εμπόδια στο προχώρημα της σκέψης και της δράσης του, θα το ξαναγυρίζουν «εντός συστήματος» μέσα από «ριζοσπαστικούς» δρόμους, μακριά από μια καθολική αμφισβήτηση και οργανική ένταξη στο εργατικό-λαϊκό κίνημα, το μόνο που μπορεί να δημιουργήσει είναι καινούρια αναχώματα και νέους παράγοντες που θα δυσκολέψουν, σε αυτή την κρίσιμη περίοδο, την αναγέννηση του κινήματος.