Επαναστατικός… κυβερνητισμός

Αφού ξεπεράσαμε την «επιτυχημένη» τρικομματική κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, την κυβέρνηση της ψευδεπίγραφης πολιτικής σταθερότητας και της απάτης για γρήγορη έξοδο από την κρίση, για να καθηλωθούν οι λαϊκές αντιδράσεις, αφού, μετά το «δημοκρατικό» πλυντήριο της ΔΗΜΑΡ, προέκυψε η «νέα βρωμιά» της δικομματικής κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ, με λαϊκή αντίδραση, επανήλθε ένας συγκρατημένος ενθουσιασμός στη θέση της προηγούμενης απαισιοδοξίας σε ένα μεγάλο τμήμα της Αριστεράς. Η μεταστροφή αυτή μπορεί, βέβαια, να θεωρηθεί δικαιολογημένη. Τo success story του Σαμαρά κατέρρευσε μπροστά στα μάτια της κοινωνίας. Η δυναμική επανεμφάνιση του λαϊκού παράγοντα ενάντια στο κλείσιμο της ΕΡΤ, απέφερε άμεσα αποτελέσματα: την ελεγχόμενη και «εντός των τειχών» αλλαγή της κυβέρνησης και την αποχώρηση της ΔΗΜΑΡ.
Ωστόσο, εκτιμούμε ότι η βασική αιτία αυτού του ενθουσιασμού ήταν, για μια ακόμη φορά, το ενδεχόμενο των εκλογών. Το ενδεχόμενο, δηλαδή, απαλλαγής από την αδίστακτη κυβέρνηση του Σαμαρά ή, έστω, της ανακοπής της κυβερνητικής επίθεσης. Ενδεχόμενο που, αν και αποτράπηκε προς στιγμήν, είναι βέβαιο ότι θα ξαναπαρουσιαστεί πιο έντονα την επόμενη περίοδο.
Απέναντι, λοιπόν, στο ενδεχόμενο των εκλογών, η ριζοσπαστική Αριστερά θεώρησε εαυτό υποχρεωμένο να παρουσιάσει έτοιμο σχέδιο και λύση κυβερνητική. Να ξεπαγώσει από τώρα όλη τη σχετική φιλολογία για αριστερές ή εργατικές κυβερνήσεις ειδικού… μεταβατικού σκοπού, να ξαναθερμάνει μέτωπα και συμπορεύσεις για έναν άλλο κυβερνητικό δρόμο χωρίς ευρώ, ΕΕ και χρέος απέναντι σε μια κυβέρνηση που, όπως λέει, καταρρέει. Επανήλθε, πιο έντονα και πιεστικά, η ανάγκη να «σηκώσει το γάντι των ιστορικών ευκαιριών», της αριστερής-εργατικής κυβέρνησης και εξουσίας, στη βάση ενός μεταβατικού προγράμματος με εργατικό έλεγχο, αυτοδιαχείριση και δυαδική εξουσία.
Είναι πράγματι εντυπωσιακή η αναστάτωση που προκαλεί και μόνο το ενδεχόμενο των εκλογών σε αυτό το τμήμα της, κατά τα άλλα, μη εκλογικής, μη κοινοβουλευτικής Αριστεράς. Αποκορύφωμα της όλης αναστάτωσης… οι μομφές εναντίον του Τσίπρα που «δεν τολμά να ζητήσει εκλογές».Τέτοια προδοσία απέναντι στις επαναστατικές δυνάμεις! Κι αυτό, μετά την «προδοσία» υποταγής στην επιστράτευση των καθηγητών.
Πέρα όμως από το γελοίο του πράγματος, υπάρχει και η σοβαρή πλευρά. Είναι η πλευρά που θέλει, ή ισχυρίζεται ότι θέλει, να συνδέσει, στο θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο, την κίνηση των μαζών με τον «τελικό σκοπό» της ανατροπής και της επαναστατικής αλλαγής της κοινωνίας, τις σημερινές ταξικές συγκρούσεις με την σοσιαλιστική προοπτική. Σχετικά με αυτό, εμφανίζεται να διαμορφώνονται δύο αντιλήψεις. Ο «κυβερνητισμός» και ο «κινηματισμός» (αλήθεια, που είδαν τον «κινηματισμό» μετά της 20 Φλεβάρη;).
Η πρώτη αντίληψη λέγεται ότι θέλει άμεσα μόνο αριστερή κυβέρνηση και αδιαφορεί για τους αγώνες ενώ η δεύτερη, μόνο κίνηση μαζών χωρίς αριστερή κυβέρνηση (υπάρχει βέβαια και η αντίληψη που δεν θέλει άμεσα τίποτα από τα δυο! Δεν είναι όμως της στιγμής).
Είναι φανερό ότι το σχήμα αυτό, αντί να φωτίζει, απλώς στηρίζει τις αντιπαρατιθέμενες απόψεις, όπως ο φανοστάτης τον μεθυσμένο. Γιατί ο πραγματικός διαχωρισμός είναι άλλος: είναι, όσο κι αν φαίνεται και τετριμμένο, ο διαχωρισμός μεταξύ υπερεπαναστατικού ρεφορμισμού και της αντίληψης ότι οι κοινωνίες αλλάζουν μονάχα επαναστατικά. Ένας διαχωρισμός που αφορά τόσο στην ανάλυση του σύγχρονου κόσμου όσο και στο ξεπέρασμά του.
Στο πλαίσιο αυτής της αντιπαράθεσης, αναπτύσσονται πολλά και ενδιαφέροντα ερωτήματα, όπως: είναι η ταξική πάλη βασική παράμετρος για το όποιο θεωρητικό και πρακτικό προχώρημα, για την ύπαρξη του όποιου μεταβατικού προγράμματος; Ή, μήπως, τα μεταβατικά προγράμματα και η διεκδίκηση της κυβερνητικής εξουσίας αποτελούν προϋποθέσεις της ταξικής πάλης προς όφελος των εργατών;
Το δίλλημα, βέβαια, μπορεί να διατυπωθεί κι αλλιώς. Υπάρχει σήμερα απάντηση στο ερώτημα (κατάληψης) της εξουσίας, υπάρχει ανάγκη για «φυγή προς τα μπρος» (με αριστερές, εργατικές, προλεταριακές κυβερνήσεις και… «λαϊκές εξουσίες»), ώστε να μη γίνει η Αριστερά θεατής των εξελίξεων ή μήπως αυτή η προσέγγιση μας οδηγεί ακριβώς -ηθελημένα ή αθέλητα- να παραμένουμε θεατές των εξελίξεων; Θεατές των εξελίξεων, δηλαδή, όσο οι εξελίξεις δεν ευνοούν… μια άλλη κοινωνία (όπως π.χ. υπονοεί το σύνθημα: οι μόνοι αγώνες που έχουν σημασία είναι οι αγώνες για μια άλλη κοινωνία, εισάγοντας τη θεωρία της «επανάστασης του δωματίου» στην πολιτική σκηνή).
Για να το πούμε διαφορετικά και… χοντροκομμένα (κι ας αδικούμε ορισμένους): Με τη «γραμμή του ΣΥΡΙΖΑ» που, ωστόσο, αρνείται να εφαρμόσει ο ΣΥΡΙΖΑ, ή με την όξυνση της ταξικής πάλης και την απάντηση στο ερώτημα της εξουσίας, όχι ως θεωρητικό κατασκεύασμα, άλλα μέσα στην κίνηση των μαζών.
Ωστόσο, το «δίλημμα» ευνοεί και άλλες θεωρητικές ακροβασίες. Με τεντωμένο το σκοινί και την ανάσα, μαθαίνουμε ότι η δυαδική εξουσία και ο εργατικός έλεγχος προαναγγέλλονται προγραμματικά και δεν αποτελούν καταστάσεις ή αποτελέσματα της ταξικής πάλης. Ότι δεν αρκεί απλώς (!) η συντριβή του αστικού κράτους για την εργατική εξουσία και το σοσιαλισμό (να υποθέσουμε ότι, αφού δεν αρκεί, δεν χρειάζεται καν;).
Επειδή λοιπόν τα μεταβατικά προγράμματα «του δωματίου» κραυγάζουν από αντιφάσεις, ανισορροπίες και υπεκφυγές, δεν λέγεται καν καθαρά για ποιο ακριβώς σκοπό συντάσσονται. Πότε ο στόχος είναι η κυβερνητική, πότε η πολιτική εξουσία και πότε οι αντιφατικές φιλολαϊκές κυβερνήσεις. Άλλοτε στόχος είναι η αριστερή και άλλοτε η εργατική ή προλεταριακή κυβέρνηση-εξουσία, βαφτίζοντας την κυβέρνηση εξουσία και τούμπαλιν. Πότε οι εξεγέρσεις θα φέρουν την εργατική εξουσία και πότε θα συμβεί το ακριβώς αντίθετο. Ο ίδιος αχταρμάς απλώνεται και στο ζήτημα των πολιτικών συμμαχιών. Ο κορσές χωράει είτε τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ είτε έναν από τους δύο ή και κανέναν. Κι όλα αυτά ταυτόχρονα και στην ίδια συγκυρία!
Δυστυχώς, η ιστορία και οι ιστορικές ευκαιρίες δεν τηρούν αυστηρό πρωτόκολλο για τη σειρά των εξελίξεων και των συμμαχιών. Ενώ η ναρκισσιστική αναφορά στα γνωστά λενινιστικά «και με το διάολο» και «χθες ήταν νωρίς, αύριο θα είναι αργά» χρησιμοποιούνται κατά πώς βολεύουν.
Στο μικρόκοσμο του ελληνικού καπιταλισμού και… ιμπεριαλισμού (!) που ζει η ελληνική αριστερά (εξάλλου, Ελλάδα είναι όλος ο κόσμος και όλος ο κόσμος είναι Ελλάδα), υπάρχουν μακροχρόνιες δυαδικές εξουσίες, εργατικοί έλεγχοι διαρκείας και εργατικές αυτοδιαχειρίσεις που ξεκινούν από τον καπιταλισμό και καταλήγουν στον κομμουνισμό. Χωρίς ενόχληση από το κεφάλαιο και τον ιμπεριαλισμό. Στο μικρόκοσμο του ελληνικού καπιταλισμού μπορούμε να μιλάμε διαρκώς για ταξικό πόλεμο αλλά ποτέ για εμφύλιο πόλεμο, αφού αυτόν τον τελευταίο, τον φανταζόμαστε μόνο με μακρύ μούσι και φυσεκλίκια.
Τα πράγματα, όμως, είναι σοβαρά και θα σοβαρέψουν ακόμη περισσότερο. Και … ενόψει εκλογών θα πρέπει σοβαρά να επανέλθουμε.