Η καταστροφική δύναμη του καπιταλισμού και το πέταγμα της πεταλούδας

Το τίναγμα των φτερών μιας πεταλούδας στη μια άκρη του πλανήτη μπορεί, κατά τα γνωστά, να προκαλέσει σεισμό στην άλλη άκρη. Κάπως έτσι εξελίσσεται η αλυσιδωτή αντίδραση που επεκτείνεται, σαν σεισμικό ρήγμα, από τις ακτές της βόρειας Αφρικής ως τη μακρινή Ιαπωνία. Χωρίς να αφήνει ανέπαφη την πολύπαθη Ελλάδα αλλά και τις άλλες υπό κηδεμονία χώρες.
Κοινός παρονομαστής των εξελίξεων σε όλη τη «σεισμική γραμμή» αποτελεί η καταστροφική δύναμη του καπιταλισμού, που εμφανίζεται άλλοτε με τη μορφή μιας φυσικής καταστροφής απέναντι στην οποία στέκεται ανήμπορη ακόμη και μια προηγμένη και ανεπτυγμένη χώρα σαν την Ιαπωνία και άλλοτε με τη μορφή αντιδραστικών καθεστώτων (φιλικών... μέχρι πρότινος στον ιμπεριαλισμό) που σφάζουν αμάχους τους οποίους επιδιώκουν στη συνέχεια να «σώσουν» ξένα «απελευθερωτικά» στρατεύματα με βομβαρδισμούς και νέες σφαγές.
Οπου οι συνθήκες (πολιτικές και... καιρικές) δεν ευνοούν τόσο «θεαματικά παιχνίδια» από τα μεγάλα και «καλοκάγαθα» αφεντικά, υπάρχει πάντα η δυνατότητα της χρεοκοπίας και της πτώχευσης χωρών (καλή ώρα της Ελλάδας). Κι όπου με απανωτά μνημόνια «σταθερότητας» που οδηγούν σε αστάθεια επιτελείται έργο εξίσου καταστροφικό. Με «αιώνια θύματα» τους λαούς, τη νεολαία, την εργατική τάξη και στόχο την καταστροφή κάθε παραγωγικής-δημιουργικής δυνατότητας ώστε να ανακοπεί κάθε πρόοδος για τους πολλούς και να «δοξαστούν» οι λίγοι θύτες.


Φαινομενικά ασύνδετα μεταξύ τους γεγονότα (που τα συνδέει ωστόσο το «τσουνάμι» της σύγχρονης βαρβαρότητας που κατακλύζει τον πλανήτη) μετέτρεψαν, από τη μια στιγμή στην άλλη, το ιαπωνικό αναπτυξιακό όνειρο σε έναν εφιάλτη υπερβολικής ανάπτυξης (πυρηνική θηλιά για τη χώρα και τους κατοίκους της). Με τον ίδιο τρόπο ο πλούτος των χωρών της Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Ασίας (πετρέλαιο, ορυκτά, πρώτες ύλες, ανθρώπινο δυναμικό) μετατρέπεται σε εργαλείο καταπίεσης, άγριας εκμετάλλευσης και στρεβλής ανάπτυξης που γεννοβολά δίκαιες εξεγέρσεις και άδικες ιμπεριαλιστικές επιδρομές (Λιβύη, Αίγυπτος, Τυνησία, Μπαχρέιν, Υεμένη, Συρία αλλά και Ιράκ, Παλαιστίνη, Αφγανιστάν, Γιουγκοσλαβία, Τσετσενία κ.λπ.). Αναγκαία θυσία στο βωμό της ανάπτυξης; Κάθε άλλο. Αναγκαία θυσία ώστε να λειτουργήσει ομαλά ένα σύστημα που για να αναπαραχθεί πρέπει συνεχώς να καταστρέφει. Οχι τον εαυτό του, άλλα τους άλλους.

Αν κάτι δείχνουν οι εξελίξεις, αυτό είναι ότι «αναπτυξιακοί» σχεδιασμοί δεκαετιών, «σταθεροποιητικά προγράμματα» ετών μπορούν σε μια στιγμή να έρθουν τούμπα και να αποσταθεροποιήσουν ολόκληρο τον πλανήτη, οδηγώντας σε γενικευμένη αβεβαιότητα και σε παγκόσμια κρίση. Φαίνεται να το 'χει η μοίρα αυτού του κόσμου να πάνε συνεχώς χαμένες οι θυσίες των κοινωνιών.

Η καταστροφή της 3ης οικονομικής δύναμης του πλανήτη από το σεισμό και το τσουνάμι που ακολούθησε στις ακτές της Ιαπωνίας θα ήταν μια σχετικά περιορισμένη και αντιμετωπίσιμη καταστροφή. Ωστόσο, εκτός από τις δυνάμεις της φύσης επέδρασαν και οι καταστροφικές δυνάμεις ενός συστήματος που μετρά τα πάντα με όρους εκμετάλλευσης και ανταγωνισμού. Η καταστροφή των πυρηνικών και παραγωγικών μονάδων και η μακροχρόνια μόλυνση της ιαπωνικής γης (και όχι μόνο) από ραδιενέργεια μπορεί να αλλάξει τον παγκόσμιο χάρτη των οικονομικών συσχετισμών και, στις παρούσες συνθήκες, να προκαλέσει μια νέα γενικευμένη κρίση. Δεν είναι, επομένως, πάντα δημιουργική η καταστροφική δύναμη του καπιταλισμού.
Δεν είναι σίγουρα δημιουργική η καταστροφή που συντελείται στην Ελλάδα. Είναι σκέτη καταστροφή για την εργατική τάξη, την εργαζόμενη πλειοψηφία και για τις μελλοντικές γενιές εργαζομένων. Είναι ελεγχόμενη (;) καταστροφή για τη μεσαία τάξη που ισορροπεί επικίνδυνα ανάμεσα στην προοπτική της φτώχειας και της ικανοποιητικής επιβίωσης. Είναι καταστροφή για την υπόσταση της χώρας. Δημιουργική (υπό προϋποθέσεις) είναι η καταστροφή της χώρας για το ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο και ενδεχομένως για μια χούφτα εγχώριων μεταπρατών. Μιας «νέας» τάξης μεγαλοαστών που αφού για χρόνια λογάριαζε τη δημόσια περιουσία και τον πλούτο της χώρας σαν πλούτο ιδιωτικό, σαν έναν ακόμη κουμπαρά της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας με τη βοήθεια όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, τον παραδίδει τώρα στο ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο με αντάλλαγμα... αλήθεια τι; Το ρόλο του «φτωχού» αριστοκράτη που χαρτζιλικώνουν οι ιμπεριαλιστές της ΕΕ, των ΗΠΑ, του ΔΝΤ για να τους κάνει τα χατίρια. Και σε ποιον να τα πρωτοκάνει;

Υπάρχουν και χειρότερα, θα πείτε. Συμβαίνουν ήδη στη Λιβύη και στην Ιαπωνία, συμβαίνουν συνέχεια στην Παλαιστίνη, στο Ιράκ, παλαιότερα στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Ακόμη και στην Αργεντινή. Εκεί η καταστροφή προκαλεί άλλο δέος.
Τυχαίνει όμως να ζούμε σε έναν κόσμο που περιέχει πολλούς κόσμους. Λίγο από Παλαιστίνη βιώνουν σήμερα και οι μετανάστες στην Ελλάδα σαν άνθρωποι-εμπόρευμα λαθραίο. Λίγο από βόρεια Αφρική βιώνουν και οι εργαζόμενοι (Ελληνες και μετανάστες) που ξυλοκοπούνται και δηλητηριάζονται στις διαδηλώσεις, που ξεφτιλίζονται στην εργασία και στη ζωή τους, που διώχνονται μαζικά από τη δουλειά τους.
Ας μη διεκδικούν όμως οι κυρίαρχοι τη δημιουργική καταστροφή μονάχα για τον εαυτό τους. Ξέρουν, όπως αποδείχθηκε, να καταστρέφουν δημιουργικά και οι λαοί όταν εξεγείρονται ενάντια σε καταπιεστικά-εκμεταλλευτικά καθεστώτα.