«Fiscal cliff» (δημοσιονομικός «γκρεμός»)

Η παγκόσμια οικονομική είδηση που προβλήθηκε περισσότερο από όλες τις άλλες την περίοδο των χριστουγεννιάτικων γιορτών ήταν η συμφωνία Ομπάμα-ρεπουμπλικάνων για το δημοσιονομικό χρέος και την ακολουθητέα δημοσιονομική πολιτική της «μοναδικής υπερδύναμης». Όσον αφορά βέβαια μόνο το σκέλος των εσόδων. Μόλις την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η Ομοσπονδιακή Βουλή των Αντιπροσώπων ενέκρινε τη συμφωνία.
Ανακουφίστηκαν, λέει, οι αγορές, γιατί ακριβώς στο… χείλος του γκρεμού απεφεύχθη το… απευκταίον και έτσι η παγκόσμια οικονομία γλίτωσε πάλι από ένα τεράστιο τσουνάμι που θα ξεσήκωνε η επαπειλούμενη αμερικάνικη πτώχευση! Αν βέβαια πιστέψουμε τους κατά τα άλλα έγκριτους διεθνείς οικονομικούς αναλυτές, θα αποχτήσουμε μια τελείως διαφορετική εικόνα της παγκόσμιας οικονομικής πραγματικότητας.
Γιατί οι ΗΠΑ εδώ και χρόνια βρίσκονται όχι στο χείλος αλλά μέσα στο δημοσιονομικό γκρεμό ενός χρέους (που γίνεται πιο τρομακτικό αν προσθέσουμε και τις σχεδόν καθολικά πτωχευμένες ομόσπονδες πολιτείες), με τη διαφορά ότι αυτό το χρέος και τα  ελκυόμενα ελλείμματά του τα πληρώνει όλος ο κόσμος. Πολύ περισσότερο  τελευταία μέσα από τις τερατώδεις «ποσοτικές χαλαρώσεις» και το μαζικό τύπωμα χαρτιού ή τις «εγγυήσεις» που τις συνοδεύουν. Μια νέα ποσοτική χαλάρωση ήδη αποφασίστηκε για το νέο χρόνο με μαζικές αγορές αμερικάνικων κρατικών ομολόγων. Ήταν ένα από τα επίδικα της υποτιθέμενης κάθετης διαφωνίας στους κόλπους της αμερικάνικης άρχουσας τάξης και της πολιτικής της ελίτ.
Αλλά μιας και μιλάμε για ιμπεριαλισμό –και δη τον κυρίαρχο ιμπεριαλισμό της δύσης- τα δραματικά κρεσέντα περί γκρεμού και πτώχευσης θα μπορούσαν να θεωρηθούν και περιττά. Όχι ότι δεν υπάρχει διχασμός στο μπλοκ εξουσίας των ΗΠΑ, αλλά αυτό αφορά περισσότερο πολιτικά και γεωστρατηγικά ζητήματα παρά τις αποκλίσεις περί την οικονομία. Και τις διαβαθμίσεις βέβαια της επίθεσης του κεφαλαίου στο εσωτερικό, στους Αμερικανούς  εργαζόμενους.  Εξάλλου δεν είναι καθόλου τυχαίο πως ο αμερικάνος «νομοθέτης» προέβλεψε πως η «οροφή» του αμερικανικού  κρατικού χρέους θα μπορεί να αναθεωρείται –πάντα συναινετικά- προκειμένου να μην υπάρξει ζήτημα πτώχευσης. Ήδη από το 2008 έχει αναθεωρηθεί δύο φορές! Κάτι σχετικό «μαγειρεύει» -πάντα συναινετικά- και ο υπουργός Οικονομικών (και εκλεκτός των αγορών) Τίμοθι Γκάϊντερ.
Ποια ήταν, συνεπώς, τα επίπεδα και σε ποια σημεία επετεύχθη η περίφημη «εθνική συνεννόηση» την οποία εζήλωσαν και οι εγχώριοι οικονομικοί αναλυτές, που τελευταία όλο και περισσότερο τους «συνεπαίρνει» το αμερικάνικο παράδειγμα;
Εκτός από την πολιτική της «ποσοτικής χαλάρωσης», απέναντι στην οποία το ρεπουμπλικανικό οικονομικό επιτελείο αλλά και τα κομμάτια του αμερικανικού κεφαλαίου που εκφράζει εμφανίζονται πιο… σφιχτοί, προτείνοντας ως ισοδύναμα μέτρα πιο άγρια επίθεση στους Αμερικανούς εργαζομένους και μέτρα εμπορικού προστατευτισμού, το δεύτερο επίδικο σημείο ήταν το φορολογικό.
Εδώ και καιρό η συντριπτική πλειοψηφία των ρεπουμπλικάνων βουλευτών έχει συνυπογράψει και υποστηρίζει την κίνηση «no tax pledge», δηλαδή τη μηδενική αύξηση των φόρων (εννοείται υπέρ της… μεσαίας τάξης αλλά υπονοείται υπέρ του κεφαλαίου). Στο Κογκρέσο μάλιστα η συναινετική πλειοψηφία δεν κερδήθηκε τόσο εύκολα όσο στη Γερουσία, αποδεικνύοντας ότι διαμορφώνεται ένα σώμα νέων ανερχόμενων πολιτικών που προτάσσει όλο και πιο ακράδαντα τις ταξικές ιδεολογικές αγκυλώσεις. Αποδεικνύοντας και τα πιο επιθετικά ταξικά αντανακλαστικά του βαθιού αμερικάνικου κατεστημένου που διαμορφώνονται. Ένα κατεστημένο που κάνει τη δουλειά του σπρώχνοντας το συνολικό σύστημα και τα πακέτα μέτρων σε πιο βάρβαρη και σαφή ταξική κατεύθυνση. Ελλείψει, φυσικά, άλλου «δέους»…
Οι αναλυτές λένε ότι αυτό το μπλοκ ηττήθηκε κατά κράτος από τον Ομπάμα, που προβάλλοντας τη φορολογική υπεράσπιση της μεσαίας τάξης επέβαλε μια συμφωνία φανερά ετεροβαρή υπέρ της δικής του οικονομικής πολιτικής. Ποια είναι αυτή ακριβώς, θα σας… γελάσω. Τα γεγονότα βέβαια δεν συνάδουν με την παραπάνω εκτίμηση: Πέντε από τις έξι κατηγορίες φοροαπαλλαγών που καθιερώθηκαν από την κυβέρνηση Μπους και ευνοούν το μεγάλο κεφάλαιο και τη μεγάλη ιδιοκτησία ή τα πολύ υψηλά εισοδήματα αποκτούν μόνιμη θέση στον αμερικάνικο φορολογικό κώδικα! Αντίθετα, αφέθηκε να φύγει μαζί με τον παλιό χρόνο η μόνη φοροαπαλλαγή που αφορά το 77% των Αμερικανών φορολογούμενων, δηλαδή την πραγματική φορολογικά μεσαία τάξη. Κι αυτή ήταν η μείωση κατά 2% των ασφαλιστικών κρατήσεων, που σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις θα μειώσει την αγοραστική τους δύναμη κατά 1.000 δολάρια ετησίως. Η αντισταθμιστική «ασπιρίνη», η παράταση δηλαδή για ένα έτος της επιδότησης της ασφάλισης για δύο εκατομμύρια Αμερικανούς  ανέργους, αντισταθμίστηκε με τη σειρά της από την επαναφορά των υψηλών φορολογικών συντελεστών της κυβέρνησης Κλίντον για τα εισοδήματα άνω των 400.000 δολαρίων ετησίως και όχι για 200.000 με τα οποία οι δημοκρατικοί προσήλθαν αρχικά στη διαπραγμάτευση (για την ιστορία, οι ρεπουμπλικάνοι πρότειναν το όριο του ενός εκατομμυρίου!).
Η συμφωνία Ομπάμα-ρεπουμπλικάνων είναι μόνο επί των εσόδων. Απομένει, φυσικά, το αγκάθι των περικοπών των δαπανών. Πόσο αιματηρή θα είναι για τους Αμερικανούς εργαζόμενους, τη νεολαία, τους ανέργους, τους ανασφάλιστους μια νέα συναίνεση του τύπου της «μεσαίας τάξης» που επετεύχθη για τα έσοδα; Και πόσο τις συμφωνημένες κατευθύνσεις του πραγματικού κύματος λιτότητας που θα σκάσει ορμητικό στις αρχές της άνοιξης θα μπορέσει να αποσοβήσει το δίχτυ ασφαλιστικής προστασίας «τελευταίας γραμμής» που με το ζόρι εξασφάλισε στην εκπνοή της πρώτης θητείας ο Ομπάμα; Αν πράγματι το εξασφάλισε…
Ήδη πολλαπλές δημοσιογραφικές αναφορές κάνουν λόγο για περιορισμό του λεγόμενου «τρίτου τομέα» και της «εθελοντικής οικονομίας» των συσσιτίων και της «επιθετικής συμπόνιας», (τον ακτιβισμό δηλαδή που ανέδειξε τον…. κεντροαριστερό πρόεδρο των ΗΠΑ) την περίοδο που χρειάζονται περισσότερο από ποτέ -με την εκρηκτική αύξηση ανέργων και αστέγων- στη σύγχρονη ιστορία των ΗΠΑ!