Πάντως οι πρώτες αντιδράσεις αντανακλούν στη φάση αυτή και το είδος πόλωσης που διαμορφώνουν τα αντιτιθέμενα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα στην περιοχή.
Σε γενικές γραμμές, τρεις κατηγορίες αντιδράσεων καταγράφονται: στήριξης και κατανόησης από τις ΗΠΑ, σφόδρα επικριτικές Ρωσία, Κίνα και Σ. Αραβία, ενώ η επίσημη ΕΕ διακατέχεται από ανήσυχη ουδετερότητα: «Παρακολουθούμε με μεγάλη ανησυχία την εξέλιξη της κατάστασης γύρω από τη Συρία και κυρίως το ενδεχόμενο μιας επέκτασης της σύγκρουσης», δήλωσε ο Μάικλ Μαν, εκπρόσωπος της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάθριν Άστον.
Ταυτόχρονα η εξέλιξη αυτή προκαλεί νέα διχαστικά φαινόμενα που μέχρι πρότινος έδειχναν πως οδεύουν προς μια κάποια διευθέτηση! Χαρακτηριστικό δείγμα η στάση της Τουρκίας. Όσο σφόδρα πολέμιος του Άσαντ εμφανίστηκε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, χαρακτηρίζοντάς τον «σφαγέα», άλλο τόσο επικριτικός ήταν για τις ισραηλινές επιδρομές στη Συρία, χαρακτηρίζοντάς τις όχι μόνο «απαράδεκτες» αλλά και ύποπτες μιας και δίνουν στον Άσαντ επιχειρήματα. «Κανένα πρόσχημα δεν μπορεί να δικαιολογήσει αυτή την επιχείρηση», δήλωσε ο Ερντογάν στη διάρκεια ομιλίας του στο κοινοβούλιό του και ζήτησε από τον ΟΗΕ να αναλάβει δράση για να βάλει τέλος στις επιθέσεις. Η αντίδραση της Τουρκίας ερμηνεύεται στη βάση κάποιων γενικότερων σχεδιασμών που αναφέρονται σε εξωτερική επέμβαση και στο ποιος θα είναι ο κύριος μοχλός αυτής της επέμβασης.
Το αιφνιδιαστικό όσο και ύπουλο κτύπημα δικαιολογήθηκε από την μεριά του Ισραήλ ως μια «προληπτική ενέργεια»! Η κυβέρνηση του Ισραήλ, επικαλούμενη πηγές των μυστικών υπηρεσιών της, ισχυρίζεται ότι οι επιδρομές αυτές είχαν στόχο να προληφθεί η μεταφορά σύγχρονων πυραύλων ιρανικής κατασκευής στο Λίβανο και συγκεκριμένα στη σιίτικη οργάνωση Χεζμπολάχ και όχι την υπονόμευση της συριακής κυβέρνησης. Μάλιστα η ισραηλινή κυβέρνηση, στην προσπάθειά της να δείξει ότι δεν επιδιώκει άμεσα κλιμάκωση της έντασης με τη Συρία, επικαλείται το γεγονός της επίσκεψης του Νετανιάχου στην Κίνα τις μέρες αυτές.
Άσχετα πάντως με τα προσχήματα, αυτή η πολεμική ενέργεια διαμορφώνει νέα δεδομένα σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις τόσο σε στρατιωτικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο. Σε ό,τι αφορά το στρατιωτικό επίπεδο, επισημαίνεται από διάφορες πλευρές πως δοκιμάσθηκε η αντίδραση του συριακού καθεστώτος σε περιπτώσεις από αέρος επέμβασης. Από τη μεριά του ο Άσαντ δηλώνει ότι σε περίπτωση τρίτης επιδρομής θα προκληθεί άμεση συριακή απάντηση και συγκεκριμένα θα επιτρέψει σε όλες τις παλαιστινιακές οργανώσεις και στη Χεζμπολάχ να χτυπήσουν το Ισραήλ από το έδαφος της Συρίας στα υψώματα του Γκολάν. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο εκπρόσωπος του ιρανικού ΥΠ.ΕΞ. Ramin Mehmanparast δήλωσε πως «οι επιθέσεις του Ισραήλ δεν θα μείνουν αναπάντητες», υπονοώντας την αποστολή χιλιάδων ακόμα Φρουρών της Επανάστασης στο πλευρό του Άσαντ. Όμως αυτές οι δηλώσεις στο βαθμό που δεν αναφέρονται σε διεθνή στηρίγματα και ιδιαίτερα στη Μόσχα είναι λίγο πολύ στο κενό. Είναι σίγουρο πως ο Άσαντ από μόνος του δεν μπορεί στην παρούσα φάση να ανοίξει μέτωπο στρατιωτικής αντιπαράθεσης με το Ισραήλ, όσο και αν σπρώχνεται σε αυτό.
Στο πολιτικό επίπεδο τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο. Μπορεί σε πρώτο επίπεδο να φαίνεται πως οι ισραηλινές επιθέσεις στη Συρία προκαλούν μεγάλες πιέσεις στην κυβέρνηση Ομπάμα προκειμένου να παρέμβει πιο «αποφασιστικά» στη συριακή κρίση, ή και να προκαλέσει επιτάχυνση αποφάσεων σε αυτή την κατεύθυνση. Ωστόσο, τα διάφορα κέντρα εξουσίας στις ΗΠΑ δεν φαίνεται να είναι έτοιμα, όπως προκύπτει από τις διάφορες δηλώσεις αξιωματούχων, στον τρόπο που μπορούν να χειριστούν το όλο θέμα χωρίς να υπάρξουν νέες και μεγαλύτερες περιπλοκές. «Πρέπει να πάρουμε μέτρα που θα αλλάξουν την κατάσταση, χωρίς να χρειαστεί να στείλουμε αμερικανούς στρατιώτες στην περιοχή. Πρέπει να δημιουργήσουμε μια ασφαλή ζώνη, να προστατεύσουμε και να παρέχουμε όπλα στους σωστούς ανθρώπους στη Συρία, που μάχονται, προφανώς, για τις ίδιες ιδέες στις οποίες και εμείς οι ίδιοι πιστεύουμε», είπε ο Μακέιν (ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων το 2008) σε συνέντευξη που παραχώρησε την Κυριακή στο τηλεοπτικό δίκτυο Φοξ Νιουζ.
Από την άλλη, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Τσακ Χέιγκελ, δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ουάσινγκτον επανεξετάζει την αντίθεσή της σχετικά με την αποστολή όπλων στους αντάρτες της Συρίας που μάχονται κατά του καθεστώτος Αλ-Άσαντ. Προειδοποίησε, ωστόσο, ότι η παροχή όπλων στις αντικαθεστωτικές ομάδες αποτελεί μία μόνο επιλογή, η οποία ωστόσο εγκυμονεί τον κίνδυνο τα όπλα αυτά να καταλήξουν στα χέρια αντιαμερικανών εξτρεμιστών που βρίσκονται ανάμεσα στους αντάρτες.
Είναι γνωστό πως πριν από την ισραηλινή επιδρομή, και για αρκετό διάστημα, μεθοδευόταν η «προετοιμασία της παγκόσμιας κοινής γνώμης για πιθανή στρατιωτική επέμβαση στη Συρία» με αφορμή ενδεχόμενη χρήση χημικών. Καταγγέλλοντας αυτή τη μεθόδευση η Ρωσία και ταυτόχρονα εκφράζοντας τη βαθιά της ανησυχία, υποστήριζε ότι πρόκειται για «πολιτικό θέμα»!
Η περιπλοκή ωστόσο σε αυτό το ζήτημα έρχεται από άλλη πλευρά: «Σύμφωνα με τις μαρτυρίες που συγκεντρώσαμε, οι αντάρτες έχουν χρησιμοποιήσει χημικά όπλα, έχουν κάνει χρήση αερίου σαρίν», δήλωσε η Ντελ Πόντε σε συνέντευξή της στο ελβετο-ιταλικό ραδιόφωνο. Διαβεβαιώνοντας ότι οι έρευνες θα φθάσουν σε βάθος, θα επαληθευτούν και θα επιβεβαιωθούν μέσω νέων μαρτυριών, υπογράμμισε ότι σύμφωνα με τα όσα στοιχεία έχουν συγκεντρώσει ως τώρα, «οι αντικαθεστωτικοί είναι αυτοί που έχουν χρησιμοποιήσει αέριο σαρίν».
Τα αποτελέσματα των ερευνών της Επιτροπής θα παρουσιαστούν τον Ιούνιο στο Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Στη συνέχεια όμως η «ανεξάρτητη» διεθνής επιτροπή έρευνας του ΟΗΕ για τη Συρία (αναφερόμενη στις δηλώσεις που έκανε η πρώην εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και μέλος σήμερα της Επιτροπής του ΟΗΕ για τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία, Κάρλα ντελ Πόντε), ανακοίνωσε ότι «δεν έχει καταλήξει σε συμπέρασμα από το οποίο να προκύπτει ότι έγινε χρήση χημικών όπλων από τις εμπλεκόμενες πλευρές στη σύγκρουση». «Κατά συνέπεια, μέχρι σήμερα η επιτροπή δεν είναι σε θέση να σχολιάσει περαιτέρω αυτούς τους ισχυρισμούς»,
Σε αντίθετη κατεύθυνση δείχνει να κινείται η άποψη των ΗΠΑ και της Μεγάλης Βρετανίας, οι οποίες σε δική τους «έρευνα» διαπιστώνουν (πιθανή ή δυνητική! ) χρήση χημικών μόνο από τον κυβερνητικό στρατό.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι στις ΗΠΑ, εδώ και καιρό, επεξεργάζονται δύο βασικά σενάρια όχι αναγκαστικά σε αντιπαράθεση. Το πρώτο είναι ο παραπέρα εξοπλισμός των ανταρτών και το άλλο η ανάληψη δράσης ανάλογης με αυτής στη Λιβύη. Ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το δεύτερο σενάριο, η εμπλοκή του Ισραήλ είναι αναπόφευκτη (ακόμη και αν επιδιωκόταν το αντίθετο) για πολλούς και διάφορους λόγους. Το άπλωμα της κρίσης εκτός των συνόρων της Συρίας μεταβάλλει ποσοτικά, άρα και ποιοτικά, όλες τις παραμέτρους που διαμορφώνουν το σημερινό πλαίσιο. Ωστόσο, σε αυτήν ειδικά την περίπτωση, η άμεση αντίδραση της Ρωσίας πρέπει να θεωρείται δεδομένη, καθώς τέτοιου είδους προσεγγίσεις αναδιατάσσουν όλο το σκηνικό της Μ. Ανατολής.
Η κατάσταση στην περιοχή –μετά την επιδρομή του Ισραήλ- διαμορφώνει όρους για μία γενικευμένη σύρραξη η οποία με τη σειρά της εγκυμονεί εντελώς απρόβλεπτες καταστάσεις για όλους τους εμπλεκόμενους και επιπλέον ανοίγει τον «ασκό του Αιόλου», με ό,τι συνεπάγεται αυτό σε αίμα και πόνο και δυστυχία για τους λαούς της περιοχής και όχι μόνο. Αν και μέχρι στιγμής το απρόβλεπτο εξακολουθεί να είναι το πιο ισχυρό «δεδομένο», από την άλλη, ωστόσο, ποτέ δεν αποτελούσε τον βασικό αποτρεπτικό παράγοντα για τις ορέξεις και τα σχέδια των ιμπεριαλιστών.
Χ.Β.
