Κλαδική ΣΣΕ ΟΤΟΕ: μαθήματα συνδικαλιστικής επιβίωσης στον καιρό των μνημονίων

Οι πρόσφατες εξελίξεις στο μέτωπο των εκπαιδευτικών επισκίασαν κάποια άλλα παράλληλα γεγονότα σε εργασιακά μέτωπα, η εξέλιξη των οποίων πέρασε στα ψιλά. Τέτοια περίπτωση ήταν η διαπραγμάτευση για την υπογραφή κλαδικής ΣΣΕ μεταξύ ΟΤΟΕ και Τραπεζών, η οποία εξελισσόταν δύο και πλέον μήνες και είχε ευτυχή κατάληξη για την εργοδοσία και την κυβέρνηση, με την τελική συμφωνία και υπογραφή στις 15 Μαΐου, ακριβώς στη λήξη της μετενέργειας. Η διαπραγμάτευση που κορυφωνόταν, χρονικά, ταυτόχρονα με το θρίλερ της επικείμενης απεργίας των εκπαιδευτικών, με τη γνωστή κατάληξη, απέδειξε με άλλον τρόπο μια σειρά από ζητήματα. Ανέδειξε δηλαδή το ρόλο των σημερινών συνδικαλιστικών ηγεσιών, την τεράστια ευθύνη για την ανυπαρξία κινήματος και τις συνακόλουθες ήττες και τα αδιέξοδα που παράγει η πολιτική αυτή, σε μία διαφορετική αλλά συμπληρωματική με των εκπαιδευτικών εκδοχή.
Στη μία εκδοχή, είχαμε τη ηγεσία της ΟΛΜΕ που πόνταρε σε λάθος άλογα –μερίδα της λόγω πεποίθησης και μερίδα της λόγω αυταπάτης- θεωρώντας δεδομένο ότι «ο κόσμος δεν τραβάει» και επιχείρησε να έχει και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Επεδίωξε, με άλλα λόγια, τόσο να επιδείξει ανέξοδα αγωνιστικότητα προς τη βάση όσο και να τα βολέψει με την κυβέρνηση. Οπότε, έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, εκτέθηκε ανεπανόρθωτα, δίνοντας επιπλέον μια νίκη στην κυβέρνηση.
Στην άλλη εκδοχή, είχαμε την ηγεσία της ΟΤΟΕ, που επί δύο μήνες εξάντλησε στις ανακοινώσεις της ό,τι αγωνιστικές κορώνες διέθετε, ξιφουλκώντας στον αέρα ενάντια στις αρπακτικές διαθέσεις των τραπεζιτών, ενώ, όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων, όλο αυτό το διάστημα, έκανε το παν -ακόμα και συνεννοήσεις εν κρυπτώ με τους εργοδότες- για να βρεθεί λύση, χωρίς να εμπλακούν οι ενοχλητικοί τραπεζοϋπάλληλοι στην υπόθεση. Και το κατάφεραν! Χωρίς την παραμικρή κινητοποίηση του κλάδου, κινούμενοι αποκλειστικά σε διαδικασίες κορυφής και παρασκηνιακές διαβουλεύσεις, κρατώντας τους εργαζόμενους τελείως έξω από τη διαπραγμάτευση, κατέληξαν να υπογράψουν ένα κείμενο που αποτυπώνει μια ιστορική ήττα του κλάδου. Άλλωστε, για πρώτη φορά, γίνονται δεκτές και συνομολογούνται οριζόντιες μειώσεις μισθών, οριστική κατάργηση ενός ιστορικά κατοχυρωμένου -και γι΄ αυτό εμβληματικού- ετήσιου επιδόματος, ίσου με έναν επιπλέον μισθό και αύξηση του ωραρίου στις διοικήσεις σε 7 πμ- 7μμ (!), με απολύτως ελαστικό τρόπο. Πρόκειται για αποδοχή, στο σύνολό τους, των απαιτήσεων των τραπεζιτών που επί δίμηνο -από την εκπνοή της προηγούμενης κλαδικής το Φεβρουάριο- απαιτούσαν συντεταγμένα και απολύτως στοχευμένα αυτές ακριβώς τις υποχωρήσεις. Και όλα αυτά απλώς ήρθαν να προστεθούν στις μειώσεις και τη διάλυση των εργασιακών σχέσεων που είχαν ήδη υποστεί οι τραπεζοϋπάλληλοι σε όλες σχεδόν τις τράπεζες. Είτε μέσα από επιχειρησιακές συμβάσεις ήττας και υποταγής, που έσπευσαν από πέρυσι να υπογράψουν τα σωματεία τους, είτε μέσω της διάλυσης ή του ξεπουλήματος των τραπεζών, όπως στην περίπτωση της ΑΤΕ και του ΤΤ.
Στη θριαμβευτική ανακοίνωση της για την υπογραφή της εν λόγω κλαδικής, η ηγεσία της ΟΤΟΕ -αφού περιέγραφε την εργασιακή ζούγκλα και την εργοδοτική ασυδοσία- κατέληγε να εμφανίσει περίπου σαν κατόρθωμα το γεγονός και μόνο, ότι υπήρξε συμφωνία για κλαδική σύμβαση, προβάλλοντας το γνωστό επιχείρημα του μικρότερου κακού: μπορεί να δεχτήκαμε συντριπτική ήττα, αλλά σώθηκε ο θεσμός! Και, βεβαίως, προσθέτουμε εμείς, διαφυλάχθηκε η εργασιακή ειρήνη, τώρα που οι τραπεζίτες θέλουν την ησυχία τους, για να προχωρήσουν στις ανακεφαλαιοποιήσεις, τις εξαγορές, συγχωνεύσεις κλπ. Θα μπορούσε να πει κανείς, ότι καλύτερο σύμμαχο σ΄ αυτή την επιδίωξη δεν θα μπορούσαν να βρουν από τη συνδικαλιστική ηγεσία που κράτησε επιμελώς και επιτυχώς τους εργαζόμενους εντελώς έξω από το παιχνίδι και την κατάσταση, απολύτως προστατευμένη από την απειλή κινητοποιήσεων. Υπήρξαν μάλιστα περιπτώσεις, όπως αυτή του σωματείου της Εθνικής, που την περίοδο που κρινόταν η τύχη 40.000 τραπεζοϋπαλλήλων, αυτοί, αντί να ενημερώνουν συναδέλφους, να καλούν συνελεύσεις, να οργανώνουν κινητοποιήσεις, ασχολούνταν αποκλειστικά και με περισσό ζήλο (πανστρατιά για τη σωτηρία της Εθνικής, αντιγράφουμε από δική τους ανακοίνωση) για την επιτυχή ΑΜΚ (αύξηση μετοχικού κεφαλαίου) της Τράπεζας. Κοινώς, εργάζονταν για τον εργοδότη! Για την διατύπωση δε για προστασία των θέσεων εργασίας που ενσωματώθηκε στο κείμενο της σύμβασης, για την οποία πολύ επαίρονται να προβάλλουν επίσης σαν νίκη και κατοχύρωση, μια απλή ματιά αρκεί να μας προσγειώσει: διατυπώνεται, και από τα δύο μέρη, η ευχή για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, χωρίς καμιά απολύτως δέσμευση από πλευράς τραπεζιτών- όπως είναι λογικό και αναμενόμενο άλλωστε!
Στην περίπτωση των εκπαιδευτικών, μετά και την επιστράτευση, η μάχη χάθηκε, παρότι έδειξε να εμπνέει και να αγκαλιάζεται ως προοπτική από τη βάση. Ανακόπηκε, επειδή, με τη δυναμική της, προκάλεσε τρόμο στην ηγεσία του κλάδου. Έτσι, και στην περίπτωση των τραπεζοϋπαλλήλων, η μάχη χάθηκε, γιατί απλά ποτέ δεν δόθηκε, καθώς την απέφυγε λυσσασμένα η ηγεσία αυτού του κλάδου. Δύο εκδοχές ενός μοντέλου συνδικαλιστικής ηγεσίας που μόνο βαρίδι πλέον αποτελεί για το εργατικό-συνδικαλιστικό κίνημα. Δύο εκδοχές, που βοούν για την αναγκαιότητα να πάρουν οι εργαζόμενοι στα χέρια τους την υπόθεση της πάλης για τη ζωή τους. Και σ' αυτό το θέμα οι τραπεζοϋπάλληλοι έχουν πολλά να πουν...