του Δημήτρη Μάνου
Πολύ πρόσφατα, μεγάλες επιχειρήσεις της χώρας (ΟΤΕ, Τιτάν, Ελληνικά Πετρέλαια, Frigoglass κ.λπ.) κατάφεραν και δανείστηκαν από τις διεθνείς αγορές με υψηλά, όχι όμως απαγορευτικά επιτόκια. Και αυτή η εξέλιξη βέβαια εντάσσεται στο μεγάλο κύμα της… πλημμύρας ρευστότητας που έχει προκληθεί από την Αμερική και την Ιαπωνία («Οικονοκόσμος»), δεν είναι ξεκομμένη…
Πληροφορίες λένε πως σύμβουλοι και εκπρόσωποι μεγάλων οίκων και κερδοσκοπικών επενδυτικών σχημάτων παροτρύνουν την κυβέρνηση να «δοκιμάσει» την τύχη της και να εκδώσει (ακόμα και πριν από το 2014) σειρά ομολόγων. Βέβαια η κυβέρνηση ως υπεύθυνη ομάδα είναι πολύ προσεκτική. Θα λέγαμε αρκετά επιφυλακτική απέναντι σε αυτό το άνοιγμα που προέρχεται από όλους αυτούς που πριν από τρία χρόνια εξώθησαν τα πράγματα εκεί που τα εξώθησαν (φυσικά με την πρόθυμη «εσωτερική» συνδρομή).
«Ποιοτικές» επενδύσεις
Οι κυβερνητικοί και οι φιλοκυβερνητικοί συντεταγμένοι υποστηρίζουν –το έχουμε ξαναγράψει- πως αυτές οι κινήσεις δεν έχουν μόνο πρόσκαιρο κερδοσκοπικό χαρακτήρα αλλά συνδέονται με μονιμότερα και ευρύτερα επενδυτικά σχέδια τώρα που «ομαλοποιείται η αγορά» και διαλύονται όλες οι «στρεβλώσεις» (εργασιακά δικαιώματα, σταθερές σχέσεις εργασίας, μισθοί κ.λπ.) και φυσικά επιταχύνονται οι αποκρατικοποιήσεις.
Η αλήθεια βέβαια είναι πως με τα δύο PSI κάθε άλλο παρά χαμένοι βγήκαν οι διεθνείς κερδοσκόποι, παρά το «κούρεμα». Το αμερικάνικο fund που ακούει στο όνομα Third Point, επιβεβαιώνοντας ίσως το όνομά του παρά… κάτι, τριπλασίασε τα κέρδη του μέσα από αυτή τη διαδικασία.
Τα ελληνικά ομόλογα από το τέλος του περυσινού καλοκαιριού έχουν γίνει ανάρπαστα και ελάχιστα πια κυκλοφορούν στις παγκόσμιες αγορές. Τα αγόρασαν σε χαμηλή τιμή και τώρα η αξία τους, η πραγματική τους δηλαδή απόδοση κατά τη ρευστοποίηση, έχει πολλαπλασιαστεί αντίστροφα με τα επιτόκιά τους που πέφτουν. Τα αγοράζει κανείς φτηνά και τα πουλάει ακριβά. Πού όμως να τα βρει;
Το ελληνικό δημόσιο χρέος
Κατ’ επέκταση των κουρεμάτων, των μέτρων της ΕΚΤ και της αυξημένης ζήτησης για ελληνικά ομόλογα, το ίδιο το ελληνικό δημόσιο χρέος έχει υποστεί μια… μετάλλαξη. Δεν είναι πια ένα χρέος ιδιωτών κατόχων ομολόγων αλλά ένα διακρατικό (εντός της ΕΕ) χρέος. Σε αυτή τη βάση χρησιμοποιείται ως πεδίο πειραματισμού μιας νέου τύπου πιστωτικής ρευστότητας που επιδιώκουν οι νομισματικές αρχές της ευρωζώνης και η ΕΚΤ να καθιερώσουν, ειδικά μετά τις εξελίξεις που «έτρεξαν» με την κυπριακή λύση.
Βάση της νέας αυτής γραμμής είναι ο απόλυτος διαχωρισμός ανάμεσα στο δημόσιο και τον ιδιωτικό δανεισμό και του ελκυόμενου «ζητήματος των τραπεζών» βεβαίως, βεβαίως.
Οι τράπεζες και τα ταμεία θα αποδεσμευτούν από τα όποια κουρέματα αποφασιστούν σε διακρατικό επίπεδο, που πλέον δεν θα αφορούν την αξία των ομολόγων αλλά τα επιτόκια δανεισμού, το χρόνο αποπληρωμής (πολλοί, όπως το εν λόγω αμερικάνικο fund, δεν παίρνουν όρκο ότι δεν θα κουρευτούν στο τέλος αυτά καθαυτά τα κεφάλαια του χρέους, μετά τις γερμανικές εκλογές).
Οι τράπεζες θα εξαναγκαστούν να τιτλοποιήσουν τα δάνεια που τους οφείλουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι ίδιες να αντλήσουν ρευστότητα κατά περίπτωση ή κατά χώρα, ανάλογα με το πόσο θα προχωρήσει το πρόγραμμα τιτλοποίησης ήδη υπαρχόντων δανείων! Μια ανακύκλωση δηλαδή του ιδιωτικού χρέους χωρίς να υπάρχει ανάγκη παρέμβασης της ΕΚΤ.
Όσο για τις τράπεζες, στο βαθμό που αντιμετωπίσουν προβλήματα υπάρχει ήδη προηγούμενο. Εδώ βέβαια εκδηλώνονται πολλές αντιθέσεις.
Το ελληνικό “covery”
Υπάρχει περίπτωση η χώρα, έστω ως εξαρτημένη καπιταλιστική υπόσταση, να ωφεληθεί από μια τέτοια διαδικασία που επιβεβαιώνει δυστυχώς πανηγυρικά τη θέση για «άντληση πλούτου από τα κάτω προς τα πάνω και από τα μέσα προς τα έξω»;
Κατ’ αρχάς, όπως γράφτηκε και στο περιοδικό του «Βήματος» την Κυριακή 11/5, τα κόκκινα δάνεια των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων –που επιπλέον δοκιμάζονται έντονα από την κυπριακή περιπέτεια- αποτελούν το 40% των κόκκινων δανείων. Ένα μικρό κομμάτι αυτής της υπερχρέωσης μπορεί να τιτλοποιηθεί και αυτό απαιτεί ένα επιπρόσθετο κόστος. Όμως, και να περπατήσει η παροχή ρευστότητας, αυτή θα διοχετευτεί σε φορολογικές υποχρεώσεις και χαράτσια που ήδη πνίγουν τις επιχειρήσεις αυτές.
Απομένει το μεγάλο κεφάλαιο. Εκεί όμως δεν αρκεί ο εύκολος δανεισμός. Πρόσφατα το Αλουμίνιον του κρατικοδίαιτου Μυτιληναίου βάρεσε καμπανάκι, η Βιοχάλκο εξέπεμψε παρόμοια σήματα.
Το τι θα κάνει το ξένο μεγάλο κεφάλαιο (ποιο από τα ξένα κεφάλαια ποιας ιμπεριαλιστικής χώρας;) σχετίζεται με τον γεωπολιτικό ανταγωνισμό όπως τελευταία συμβαίνει με το αέριο και τα δίκτυα. Οι εξαγορές των αποκρατικοποιημένων επιχειρήσεων –έχει επίσης ξαναγραφτεί- δεν σημαίνει σώνει και καλά μονιμότερη εγκατάσταση παραγωγικών επενδυτικών σχεδίων. Οι κατατμήσεις, τα επιμέρους ξεπουλήματα, ο διαχωρισμός κομματιών βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη τέτοιων «εξορμήσεων» από τους άρπαγες του ιδιωτικού και δημόσιου πλούτου εξαρτημένων χωρών που βρίσκονται μάλιστα σε διαδικασία υποβάθμισης.
Επάνοδος λοιπόν;
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, άμεση προσφυγή στις χρηματαγορές δεν φαίνεται στον ορίζοντα, αλλά και όταν επισυμβεί θα είναι μάλλον αποτέλεσμα δραστικότερων αποφάσεων για το έτσι ή αλλιώς μη βιώσιμο ελληνικό χρέος. Και φυσικά θα συνοδευτεί με νέα μνημόνια ή μετα…μεσοπρόθεσμα.
Όπως επίσης γράφτηκε σε οικονομική εφημερίδα, το ελληνικό δημόσιο χρέος και η αναδιοργάνωσή του υπάρχουν για να επιβεβαιώνουν δύο αντιφατικά πράγματα: από τη μια το βιώσιμο πρόγραμμα αντιμετώπισης του χρέους και από την άλλη το μη βιώσιμο του ίδιου του χρέους!
Αυτό πάνω απ’ όλα αποτελεί οικονομική έκφραση του παραλογισμού και της παράκρουσης που βιώνουμε ως χώρα και λαός.
