Οι βουλευτικές εκλογές της περασμένης Κυριακής έδειχναν να έχουν διαδικαστικό χαρακτήρα, αφού προεξοφλούνταν η άνετη νίκη του κόμματος του Πούτιν «Ενωμένη Ρωσία», με επικεφαλής τον νυν πρόεδρο Μεντβέντεφ. Απ' ό,τι φαίνεται όμως, δεν εξελίσσονται τόσο γραμμικά τα πράγματα.
Με καταμετρημένο το σύνολο σχεδόν των ψήφων, το κόμμα του Πούτιν «Ενωμένη Ρωσία», με 49,54 και 253 έδρες από τις 450 της βουλής, καταγράφει απώλειες περίπου 15% σε σχέση με το 2007 (64,3%) και χάνει την πλειοψηφία των 2/3 στη βουλή. Το ΚΚΡΟ του Ζουγκάνοφ, η μετεξέλιξη του ΚΚΣΕ, αυξάνει σημαντικά το ποσοστό (19,16% από 11,6%) και τη δύναμή του στη βουλή (96 από 57 έδρες). Ακολουθούν το σοσιαλδημοκρατικό «Δίκαιη Ρωσία» με 13,22% (7,7%) και το «Φιλελεύθερο Δημοκρατικό Κόμμα» του εθνικιστή Ζιρινόφσκι με 11,66% (8,1%). Εκτός βουλής και κάτω από το όριο του 7% έμεινε το κεντροδεξιό Γιάμπλοκο με 1,6%. Η αποχή, τέλος, κινήθηκε στα γνωστά επίπεδα του 45%-50%.
Τόσο αυτό καθαυτό το αποτέλεσμα των εκλογών όσο και η όλη διαδικασία καταγράφουν, και μάλιστα έντονα, κάποιες αντιφατικές πλευρές της ρωσικής πολιτικής πραγματικότητας και οι οποίες με τη σειρά τους αντανακλούν γενικότερες κοινωνικές/πολιτικές αντιθέσεις της μετασοβιετικής Ρωσίας. Μέρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, γινόταν λόγος για προσπάθεια νοθείας και εκβιασμού του αποτελέσματος. Και λίγα μόλις εικοσιτετράωρα από το κλείσιμο της κάλπης το ζήτημα αρχίζει να παίρνει έκταση όχι μόνο από τις διαδηλώσεις στο κέντρο της Μόσχας, αλλά και από δηλώσεις των ηγετών της αντιπολίτευσης. Ο Ζουγκάνοφ, που έχει πάρει κάποιον αέρα από το αποτέλεσμα, πέρα από το γεγονός ότι εμφανίζεται διαλλακτικός, με παραινέσεις προς την πλευρά Πούτιν για συνεργασία στη νέα βουλή, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου αν αποκαλυφθεί όλη η έκταση της νοθείας. Εκτιμά ότι οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες και προχωρά ένα βήμα παραπέρα συγκρίνοντας την κατάσταση με την Αίγυπτο των τελευταίων ημερών τού Μουμπάρακ. Οι αντιδράσεις αυτές αναγκάζουν την πλευρά Πούτιν-Μεντβέντεφ στις πρώτες αναδιπλώσεις. Ο πρώτος άλλωστε έχει μπροστά του τις κρισιμότερες προεδρικές εκλογές σε τρεις μήνες περίπου, και σίγουρα δεν θα ήθελε να κυριαρχήσουν σε αυτό το διάστημα τέτοια ζητήματα. Ο νυν πρόεδρος Μεντβέντεφ δεσμεύεται πως αν αποδειχτούν μεγάλης έκτασης νοθείες σε κάποιες περιφέρειες, εκεί θα επαναληφτούν οι εκλογές. Τόνισε πάντως πως το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών είναι πολύ κοντά στην πραγματικότητα, παραδεχόμενος εμμέσως πως τα προηγούμενα απείχαν σημαντικά.
Ο απόλυτος έλεγχος της εξουσίας από τις μερίδες που εκφράζει ο Πούτιν και με τον τρόπο που αυτή εξασκείται σε όλη τη διάρκεια της θητείας του, είτε ως προέδρου είτε ως πρωθυπουργού, υπογραμμίζει μια βασική αδυναμία του περάσματος από τις πολιτικές δομές του μπρεσνιεφικού καθεστώτος (με όλα τα συμπαρομαρτούντα) στις πρωτόγνωρες συνθήκες της μετασοβιετικής εποχής. Το πέρασμα αυτό δεν αποκατέστησε (όπως ίσως κάποιοι από τους τότε πρωταγωνιστές θα περίμεναν) μια αντιστοιχία ανάμεσα σε αυτό που επιδίωκε η άρχουσα τάξη για τον εαυτό της και στις πολιτικές μορφές με τις οποίες αυτό θα περνούσε σε ολόκληρη την κοινωνία. Άλλωστε οι μορφές πολιτικής διακυβέρνησης που υιοθετούνται αποτελούν μεταφορά μοντέλων της Δύσης, που όμως εκεί έχουν άλλες αφετηρίες και μακρόχρονες και αιματηρές πορείες διαμόρφωσης. Το πρόβλημα ωστόσο δεν βρίσκεται στις μορφές αλλά στην όλη διάρθρωση και στις ισορροπίες των διαφόρων συμπλεγμάτων δύναμης και εξουσίας που δημιούργησε η κατάρρευση. Είναι φανερό πως παραμένουν ανοιχτά και εκκρεμή ζητήματα τόσο σε ό,τι αφορά το επίπεδο της ανασυγκρότησης του εσωτερικού μετώπου όσο και σε αυτό που προκαλεί αυτή η εκκρεμότητα ως συνέπεια στο κύρος και στον ρόλο της Ρωσίας σε διεθνές επίπεδο. Είναι κάτι παραπάνω από προφανές πως, μιλώντας για τα μεγέθη που αντιπροσωπεύει η Ρωσία στους παγκόσμιους συσχετισμούς, οι ισορροπίες στο εσωτερικό μέτωπο είναι σε άμεση συνάρτηση με τον ρόλο της σε αυτούς τους συσχετισμούς. Η διεθνής παράμετρος, όπως συμβαίνει με κάθε ιμπεριαλιστή, καθορίζει σε σημαντικό βαθμό και τις εξελίξεις στο εσωτερικό μέτωπο. Είναι γεγονός –όπως άλλωστε εκτιμούν και οι νέοι κρεμλινολόγοι–, πως η δημοτικότητα του Πούτιν οφείλεται κατά βάση στις επιτυχίες με τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες που αποτελούν και το σημερινό περίγυρο της Ρωσίας. Ιδιαίτερα για τη στάση του σε Ουκρανία και Καύκασο, που μέχρι στιγμής είναι από τις πιο σοβαρές προκλήσεις της Δύσης, και κυρίως των Αμερικάνων ιμπεριαλιστών, απέναντι στη Ρωσία. Ωστόσο η πίεση των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ είναι μόνιμη και εντεινόμενη. Το ζήτημα της «αντιπυραυλικής ασπίδας» είναι σε εξέλιξη και περνά σε ένα κρίσιμο στάδιο με την ταυτόχρονη μεθόδευση και του «ιρανικού στόχου». Η αντιπαράθεση της Ρωσίας –πέρα από τη σκληρή διπλωματική γλώσσα– προσπαθεί να οικοδομηθεί και στη βάση αντίστοιχων και ανάλογων κινήσεων. Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, ο Μεντβέντεφ εγκαινίασε ένα σύγχρονο σύστημα ραντάρ και βαλλιστικών πυραύλων στο Καλίνινγκραντ, δηλώνοντας πως αυτή η ενέργεια της Ρωσίας είναι «θέμα ασφάλειας και κύρους». Από την άλλη, βγαίνουν στον ρωσικό Τύπο ειδήσεις, όπως σε ένα πρόσφατο δημοσίευμα της «Πράβντα», ότι η Ρωσία έχει αποφασίσει να συνεργαστεί στενά με την Κούβα σε αντιστάθμισμα της αμερικανικής στάσης στο θέμα της αντιπυραυλικής ασπίδας. Ότι δηλαδή θα ξεκινήσει να προμηθεύει με στρατιωτικό οπλισμό την Κούβα και ενδεχομένως να ξανανοίξει τις βάσεις που έκλεισε ο Γιέλτσιν, ενώ ήδη οι δύο χώρες έχουν υπογράψει σύμβαση για την κατασκευή και εργοστασίου πυρομαχικών. Σε όλα αυτά δεν υπήρξε κάποια αντίδραση από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Για μεν το οπλικό σύστημα στο Καλίνινγκραντ λέγεται ότι ο Μεντβέντεφ βιάστηκε να το εγκαινιάσει, για προεκλογικούς λόγους, και ότι για να είναι επιχειρησιακά έτοιμο πρέπει να περάσουν κάποια χρόνια. Όσο για την επαναπροσέγγιση της Κούβας, πέρα από τις διαθέσεις της Ρωσίας, εκτιμάται και σε τι κατάσταση είναι πλέον η Κούβα για να αποδεχτεί μια τέτοια επαναπροσέγγιση.
Πάντως η Ουάσιγκτον, και με αφορμή τις εκλογές, δεν έχασε την ευκαιρία και επανέφερε, μετά από χρόνια, το ζήτημα της «δημοκρατίας» στη Ρωσία!..
Χ.Β
