ΙΝΔΙΑ και…

Από μια άποψη, το δράμα που ζει σήμερα η Ινδία το είχε ξαναζήσει το 1991 - τότε υπουργός Οικονομικών που ανέλαβε να αντιμετωπίσει την κρίση ήταν ο σημερινός πρωθυπουργό Σιχ- και μάλιστα πιο τραγικά: Τα αποθέματα χρυσού της χώρας μεταφέρθηκαν αεροπορικώς στο Λονδίνο ως εγγύηση για δάνειο από το ΔΝΤ. Την ίδια στιγμή τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας έφταναν μόνο για εισαγωγές μόλις μερικών εβδομάδων!
Η διαφορά με τη σημερινή κρίση, όπου η ρουπία μέσα στον Αύγουστο του 2013 έχει χάσει το 17% (!) της αξίας της έναντι του δολαρίου, κερδίζοντας το χαρακτηρισμό του… νομίσματος με τη χειρότερη απόδοση στην Ασία για φέτος, βρίσκεται κατά αρχάς στους χειρισμούς. Αυτή τη φορά το ίδιο το κράτος στρέφεται στους πολίτες της μεσαίας τάξης –παραδοσιακός καταναλωτής χρυσού η Ινδία, όπου η κατοχή του πέρα από τον αποθησαυρισμό αποτελεί κραυγαλέα μορφή επίδειξης κοινωνικού στάτους με θρησκευτικές προεκτάσεις- και τους καλεί να αγοράσει τον χρυσό που διαθέτουν! 31.000 τόνοι του πολύτιμου μετάλλου, αξίας άνω των 1,4 τρισ. Δολαρίων, βρίσκονται αυτή τη στιγμή στο εμπόριο. Εξαγοράζοντας οι κρατικές αρχές αντικείμενα χρυσού που βρίσκονται στις θυρίδες των εμπορικών τραπεζών, εκτιμάται πως και την όρεξη των Ινδών για το χρυσό θα συγκρατήσουν αλλά και θα μειώσουν τις εισαγωγές χρυσού –που αυξάνουν το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών-ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα και τη ρουπία που η πτώση της έπιασε, αν δεν ξεπέρασε, τα ιστορικά χαμηλά του 1991.
Όμως δεν είναι μόνο αυτή η διαφορά με την κρίση του 1991. Τότε η Ινδία ήταν η μόνη χώρα της Ασίας αλλά και του κόσμου που αντιμετώπιζε το φάσμα της συναλλαγματικής κρίσης.
Σήμερα, και άλλες χώρες, εντός και εκτός της Ασίας, αντιμετωπίζουν το ίδιο ζήτημα: Από τον Ιανουάριο του 2013 μέχρι τον Ιούλιο η ινδονησιακή ρουπία με τη διαρκή πτωτική της πορεία έχει κατεβάσει τα συναλλαγματικά αποθέματα της χώρας από τα 112,5 δισ. δολάρια στα 85,9 δισ., η πτώση του βραζιλιάνικου ρεάλ –πολύ έντονη το τελευταίο διάστημα- μείωσε λιγότερο τα συναλλαγματικά αποθέματα της Βραζιλίας. Αδιάφορη δεν έμεινε ούτε η τούρκικη λίρα που μετά τις δηλώσεις του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας ότι δεν θα αυξηθούν τα επιτόκια –δηλώσεις που επαινέθηκαν για την οικονομική τους οξύνοια από τo Reuters- όχι μόνο δεν συγκρατήθηκε αλλά με την πτώση της εκτόξευσε τα spreads των τούρκικων ομολόγων και οι δείκτες του χρηματιστηρίου της Κων/πουλης υποχώρησαν κατά 4,7% μέσα στον Αύγουστο. Τα νέα δεν ήταν για το μήνα αυτό καλά ούτε για το Μεξικό, καθώς το πέσο, λίγο πριν βγει ο Αύγουστος, σημείωσε πτώση 13,5% σε σχέση με το δολάριο.
Τι το κοινό έχουν όλες αυτές οι χώρες; Ήταν οι «αναδυόμενες αγορές» της προηγούμενης τριετίας, οι θεωρούμενες «ατμομηχανές» της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης, που σήμερα μπαίνουν στη θέση τους καθώς η αμερικάνικη FED αποφάσισε να περιορίσει την ποσοτική νομισματική χαλάρωση και να αρχίσει να υπόσχεται κάποια αύξηση των επιτοκίων. Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος. Μέσα σε ένα εξάμηνο η κατάσταση είχε αντιστραφεί και οι πρώην ατμομηχανές «έδωσαν τα ρέστα τους» καθώς τα κεφάλαια που μαζικά είχαν εισρεύσει στις αγορές τους, αφού αξιοποίησαν τις παχυλές αποδόσεις τους, επιστρέφουν στις ιμπεριαλιστικές μητροπόλεις. Κατά βάση στις ΗΠΑ και λιγότερο στην Ευρώπη.
Αφήνουν βέβαια πίσω τους τα κουφάρια των μπανταρισμένων ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών και τη γύμνια των ελλειμμάτων, δημιουργώντας –όπως γράφτηκε στην οικονομική επιφυλλίδα της «Καθημερινής» από τον Ηλία Σιακαντάρη μια τεράστια «ευρωπαϊκή περιφέρεια» των πρώην στιβαρών BRICS και των συνοδοιπόρων.
Στο τέλος αυτού του κύκλου –αν υπάρξει ομαλό τέλος- είναι σίγουρο πως πολλές «Ελλάδες» θα προκύψουν. Φυσικά οι κεφαλαιούχοι δεν το 'χουν σε τίποτα από επενδυτές να επιστρέψουν ως… δανειστές. Δεν είναι όμως κατά βάση αυτό το αυτονόητο αποτέλεσμα το ανησυχητικά ενδιαφέρον σημείο του κύκλου που φαίνεται να κλείνει.
Η βασική εκτίμηση πάνω στην οποία στηρίχτηκε η –ακόμη εξαγγελλόμενη και όχι πραγματοποιηθείσα- νέα συναλλαγματική πολιτική των ΗΠΑ είναι ότι η αμερικάνικη οικονομία και το αμερικάνικο ΑΕΠ πραγματοποίησε «μη αναμενόμενη» αύξηση 2,5%. Όμως με σταθερά μειωμένη την ιδιωτική κατανάλωση, τη μείωση εισοδήματος κατά 7,2% των μεσαίων νοικοκυριών και με σταθερά αρνητικές τις επιδόσεις στον τομέα της κατοικίας, τα θεμελιώδη οικονομικά μεγέθη δεν «συνοδεύουν» αυτή τη θετική άνοδο του ΑΕΠ (πολύ μικρή άνοδος για να στηρίξει μια πραγματική άνοδο της… πραγματικής οικονομίας). Η επιστροφή των κεφαλαίων στη μητρόπολη μέσα σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να βρει μια διέξοδο, αλλιώς θα δημιουργήσει και άλλα «πλεονάζοντα» ή «λιμνάζοντα» κεφάλαια.
Αν ήταν πραγματικά καλά τα νέα της… πραγματικής οικονομίας, δεν θα τελείωνε το ράλι της αύξησης των τιμής των μετοχών που ακολούθησε το «στόμωμα» των αποδόσεων στα κρατικά ομόλογα. Οι περισσότεροι συμφωνούν πως αυτό που συντηρούσε το πάρτι δεν ήταν οι πραγματικές επενδύσεις αλλά η εύκολη παροχή ρευστότητας. Τι απομένει;
Αναλυτές υπογραμμίζουν πως η άνοδος των επιτοκίων και η επιστροφή των κεφαλαίων στη μητρόπολη είχαν πάντα συνδεθεί όσον αφορά τις ΗΠΑ με εξελίξεις και κινήσεις στη γεωπολιτική σφαίρα. Αυτή τη «σφαίρα» που με κομμένη την ανάσα παρακολουθεί –μετά τα χημικά της Δαμασκού- όλη η ανθρωπότητα…