Εδώ και πάνω από έναν χρόνο η Ισπανία, όπως και όλες σχεδόν οι χώρες του λεγόμενου «Νότου της ευρωζώνης», κινείται στον αστερισμό των περικοπών και της άγριας λιτότητας. Όλο αυτό το διάστημα δεν υπήρξαν ιδιαίτερα δυναμικές αντιδράσεις. Έχει γίνει μόνο μια γενική απεργία και αυτή χωρίς μεγάλη συμμετοχή και κάποιες ακόμη σε ιδιαίτερους επαγγελματικούς κλάδους και τους αγρότες. Παρά το γεγονός πως η Ισπανία επίσημα κατέχει το ρεκόρ ανεργίας με 21%, που στον χώρο της νεολαίας διπλασιάζεται.
Από την περασμένη βδομάδα η «χαμένη γενιά» της κρίσης -όπως τη βάφτισε το ΔΝΤ- δείχνει ότι δεν σκοπεύει, τουλάχιστον, να παραμείνει βουβή. Τα συνθήματά της -έστω και αν δεν συμφωνεί κανείς με όλα- ακούστηκαν πιο δυνατά από όλα τα προεκλογικά «θα». Σε έναν βαθμό η εμφάνιση αυτού του κινήματος σημάδεψε αυτές τις εκλογές, στις οποίες το κόμμα του Θαπατέρο είχε μεγάλες απώλειες. Η μεγαλύτερή του ήττα καταγράφηκε στη Βαρκελώνη, στο κάστρο της «κεντροαριστεράς» το οποίο έπεσε στα χέρια των συντηρητικών μετά από 35 χρόνια.
Αν και μέχρι στιγμής κανείς δεν μπορεί να μιλήσει για ένα μαζικό κίνημα, από την άλλη βλέπουμε να απλώνεται η φήμη του και να γίνεται αναφορά στη δυναμική του και ενδεχομένως να βρει μιμητές. Και αυτό παρά το ετερόκλητο της σύνθεσής του, και τα ασαφή χαρακτηριστικά στο πολιτικό του πλαίσιο. Είναι γεγονός πως η αγανάκτηση των Ισπανών νεολαίων, και όχι μόνο, που σήμερα εκφράζεται με αυτόν τον τρόπο, με μια παρατεταμένη διαμαρτυρία σε δρόμους και πλατείες, περικλείει πολλές ασυμβατότητες σε σχέση με συνολικό πολιτικό-κοινωνικό τοπίο που διαμορφώνεται. Από την άλλη ωστόσο η οριοθέτησή του απέναντι στο πολιτικό σύστημα (παρά τη γενική και γενικόλογη καταδίκη του) παραμένει δυσδιάκριτη και, για να το πούμε διαφορετικά, ταλαντεύεται ανάμεσα στην αναζήτηση των χαμένων του αξιών (ισότητα, δικαιοσύνη, αλληλεγγύη, πρόοδος) και της κριτικής για τη διαφθορά των πολιτικών, επιχειρηματιών και τραπεζιτών. Το κείμενο εν είδει μανιφέστου που διαβάστηκε την προηγούμενη Κυριακή είναι κάτι που εύκολα γίνεται γενικά αποδεκτό και από πολλούς. Ακόμη και ο Θαπατέρο το κατανοεί και δηλώνει ότι όλοι οφείλουν να αφουγκραστούν και ταυτόχρονα να ευαισθητοποιηθούν σε αυτή την έκφραση δυσαρέσκειας, διότι υπάρχουν δίκαιοι λόγοι! Η κατάληξη του «μανιφέστου», ότι χρειάζεται μια «ηθική επανάσταση», συμπυκνώνει το όλο πνεύμα του. Ακούγοντας τέτοια το κεφάλαιο μάλλον ανακουφίζεται κάπως και προς το παρόν.
Ακόμη και η προβολή που γίνεται από τα ΜΜΕ έχει ορατά, ορατότατα, στοιχεία αλλοίωσης της όποιας πολιτικής βάσης του. Ο υπερτονισμός της απουσίας κομμάτων, συνδικάτων και φορέων, γενικά, σε συνδυασμό με την αναγωγή του facebook, τoυ twitter και των sms σαν των απόλυτων πολιτικο-οργανωτικών αρχών επιδιώκει να μετατοπίσει το ζήτημα σε πιο ανώδυνα πεδία.
Το βασικό ερώτημα που τίθεται τόσο σε αναφορά με τη σημερινή κατάσταση στην Ισπανία όσο και σε σχέση με την προοπτική του πράγματος έχει πολλές και διάφορες πτυχές: με τα σημερινά πραγματικά δεδομένα ποια θα μπορούσαν να είναι τα χαρακτηριστικά αυτού του κινήματος διαμαρτυρίας -όπως και κάθε ανάλογου- απέναντι σε ένα τελείως αδίστακτο και απογυμνωμένο ιδεολογικά και πολιτικά ιμπεριαλιστικό-καπιταλιστικό σύστημα; Σίγουρα αυτό που εκδηλώνεται σήμερα στην Ισπανία κινείται κατά βάση στο επίπεδο του συμβολισμού σαν μια γενικευμένη διαμαρτυρία χωρίς άμεσους πολιτικούς στόχους. Και η σύγκριση με την κεντρική πλατεία του Καΐρου είναι αρκετά παρατραβηγμένη αφού εκεί υπήρξαν συγκεκριμένοι πολιτικοί στόχοι αναφορικά με το καθεστώς Μουμπάρακ.
Είναι εύκολο να διακρίνει κανείς σε αυτή την περίπτωση πολιτικές αδυναμίες και σε όλα τα επίπεδα. Από το οργανωτικό και πολιτικό μέχρι το ιδεολογικό. Να διακρίνει ακόμη ότι δεν έχει ταξικό προσανατολισμό! (όπως γράφει ο «Ρ») και άλλα τέτοια. Όμως κάτι δεν παίρνει υπόψη της αυτή η ευκολία. Όπως το πώς θα μπορούσε να τα έχει όλα αυτά. Και αυτό είναι το κύριο ζήτημα και το κυρίως πρόβλημα. Το ότι ο κόσμος κατά δεκάδες χιλιάδες βγαίνει σε δρόμους και σε πλατείες διαμαρτυρόμενος, ακόμη και με αυτόν τον τρόπο, για πραγματικά και ζωτικά προβλήματα που τον απασχολούν, είναι ένα σημαντικό γεγονός αυτό καθαυτό. Όμως είναι τελείως άλλο πράγμα η ευκολία του μηδενισμού του λόγω των ελλείψεων και αδυναμιών του. Ή μήπως η ευκολία του να προδικάσεις το ξεφούσκωμά του αποτελεί ταυτόχρονα και άλλοθι για το τι έπρεπε να υπάρχει στη θέση του;
Όπως και να έχει το ζήτημα και όπως και αν το προσεγγίσεις, είναι γεγονός ότι αναδεικνύει σημαντικότερες ελλείψεις και «απουσίες» σε σχέση με το ζήτημα της Αριστεράς και τη σχέση της με αυτόν τον κόσμο και ιδιαίτερα με τη νεολαία...
Άλλο πράγμα η κριτική των αδυναμιών που χαρακτηρίζουν αυτά τα ξεσπάσματα και άλλο το προσπέρασμά τους.
Τελικά αυτή η γενική κατακραυγή για το σύστημα και το πολιτικό του προσωπικό αποτυπώνει πλέον μια συνολικότερη αντίδραση απέναντι στην ωμή απαίτηση του κεφαλαίου για πλήρη υποταγή των εργαζόμενων, σε συνδυασμό με την απαίτησή του για συνεννόηση και συναίνεση του πολιτικού του προσωπικού και στο μέγιστο δυνατό βαθμό σε αυτή την κατεύθυνση. Αυτό από μόνο του θα αποτελέσει μια διαρκή πηγή τροφοδοσίας της οργής και της αγανάκτησης του κόσμου. Και με αυτή την έννοια το «βγάλσιμο» του κόσμου από τα σπίτια του δεν θα είναι ένα παροδικό φαινόμενο.
Χ.Β
