Στις πλατείες της αγανάκτησης

ΤΑΧΡΙΡ

Στη χρονιά που διανύουμε το είδαμε το φαινόμενο αυτό το Γενάρη που μας πέρασε στην πλατεία Ταρχίρ του Καΐρου, να συγκεντρώνεται δηλαδή πλήθος κόσμου για να εκφράσει, κατ’ αρχήν την αγανάκτησή του ενάντια στους κυβερνώντες, και στη συνέχεια την αποφασιστικότητά του να διώξει τους εμφανείς εκπροσώπους της αντιλαϊκής πολιτικής. Ένα παρόμοιο φαινόμενο, μάλλον εμπνευσμένο από τις αραβικές εξεγέρσεις, το είδαμε να εμφανίζεται στις 15 Μάη στην πλατεία Puerta del Sol στη Μαδρίτη και να απλώνεται στις κεντρικές πλατείες των μεγάλων ισπανικών πόλεων, όπως στην πλατεία Καταλούνια της Βαρκελώνης. Για να φτάσουμε και στον ελλαδικό χώρο, όπου με την ανακοίνωση της νέας μνημονιακής επιδρομής στα λαϊκά εισοδήματα και δικαιώματα εκδηλώθηκε αντίστοιχη δράση και κινητικότητα αγανάκτησης από δεκάδες χιλιάδες κόσμου στην πλατεία Συντάγματος, στο Λευκό Πύργο και σε άλλες μεγάλες πόλεις της χώρας.
Αν προσπεράσουμε τις δημοσιογραφικές διατεταγμένες αερολογίες και δούμε τις πρώτες εκτιμήσεις και αναλύσεις από την πλευρά της Αριστεράς θα διαπιστώσουμε την περιρρέουσα αμηχανία, ακόμη και σε τοποθετήσεις, εκ πρώτης όψεως, ενθουσιώδεις. Όπως ακριβώς συνέβη όταν η, πυκνή και μαζική, διαδήλωση των εργαζομένων της ΔΕΗ, στην οποία συμμετείχαν και αριστερές συλλογικότητες έφτασε στην πλατεία Συντάγματος και παρέμεινε στο κάτω μέρος της πλατείας, ουσιαστικά σαν ξεχωριστό κομμάτι.

Puerta del Sol

Είναι αλήθεια επίσης ότι προτάσεις και απόπειρες για συγκέντρωση και παραμονή στην πλατεία Συντάγματος, στο πνεύμα της πλατείας Ταρχίρ, έγιναν από κάποιες αριστερές και αναρχικές συλλογικότητες σε συνδυασμό με προηγούμενες εργατικές κινητοποιήσεις, χωρίς όμως συνεννόηση και αποτέλεσμα. Το κάλεσμα όμως και η ανταπόκριση του κόσμου δεν ήρθε από αυτές τις πρωτοβουλίες.
Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να σκιαγραφήσουμε, έστω και αδρά και τόσο πρόωρα αυτό το φαινόμενο στην ελληνική του διάσταση. Ξεκίνησε από τη διάχυση καλέσματος αγανάκτησης για τη νέα καταλήστευση μέσω διαδικτύου και μηνυμάτων και βρήκε ανταπόκριση σε διάφορα κοινωνικά στρώματα, αλλά κυρίως σ’ ένα μεγάλο κομμάτι της νεολαίας που δεν εκφράζεται πολιτικά από τις υπάρχουσες δυνάμεις.
Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι δεν πρόκειται ούτε για κάλεσμα ούτε για συνεύρεση συλλογικοτήτων, μάλλον για συνάθροιση ατομικοτήτων με κοινό χαρακτηριστικό την αγανάκτηση, τουλάχιστον σ’ αυτό το στάδιο. Αν συμβαίνει αυτό για σημαντικό ποσοστό του συγκεντρωμένου κόσμου, τότε θα μπορούσε να ειπωθεί ότι παρατηρούμε την έκφραση του παραπόνου διαφόρων μεσοστρωμάτων, τα οποία για πρώτη φορά χτυπιούνται από τη μεριά του συστήματος σε τέτοιο βαθμό, έως το σημείο της διάλυσης. Δηλαδή για ένα κομμάτι αυτού του κόσμου θα ταίριαζε ο χαρακτηρισμός της κοινωνίας των πολιτών που παρεμβαίνει στη δημόσια σφαίρα ζητώντας την τήρηση του κοινωνικού συμβολαίου που είχε διαμορφωθεί μεταπολιτευτικά.

ΣΥΝΤΑΓΜΑ

Από την άλλη πλευρά, η σημαντική παρουσία της νεολαίας αλλά και κόσμου από στρώματα που οδηγούνται στην εξαθλίωση (συνταξιούχοι, άνεργοι) προσδίδει σ’ αυτές τις συναθροίσεις και τα χαρακτηριστικά του πλήθους, το οποίο διαθέτει τις προδιαγραφές και τη δυναμική μιας πιο ενεργούς κοινωνικής παρέμβασης (οι προσπάθειες για ανοιχτές συνελεύσεις προς τα εκεί κινούνται, εν αντιθέσει με τη «βουβή διαμαρτυρία») που να υποχρεώνει το σύστημα να είναι σε εγρήγορση για τη χρησιμοποίηση των κατασταλτικών μηχανισμών.
Ολα αυτά ισχύουν με διάφορες παραλλαγές λόγω αυτού που ειπώθηκε και στην αρχή, τη χρεοκοπία του ρεφορμιστικού συνδικαλισμού και την αδυναμία της Αριστεράς να δώσει προοπτική αγώνα, αντίστασης και ανατροπής των σχεδίων της άρχουσας τάξης.
Τα φαινόμενα αυτά είναι σίγουρο ότι θα συνεχιστούν και θα ενταθούν. Οι αραβικές εξεγέρσεις συνεχίζονται σε διάφορες χώρες με καθημερινά δεκάδες θύματα. Στις χώρες που ξεκίνησε (Τυνησία, Αίγυπτος) το αναδυόμενο κίνημα, που προσπαθεί να συγκροτηθεί πέρα από τη φάση της γενικής αντίδρασης, διαπιστώνει ότι για να έχει ουσιαστικά αποτελέσματα ενάντια στις άρχουσες τάξεις, που παραμένουν στη θέση τους, απαιτείται συγκρότηση ιδεολογική και πολιτική μιας άλλης ποιότητας. Στην Ισπανία, οι περιφερειακές εκλογές έγιναν παρά τις μαζικές συναθροίσεις στις κεντρικές πλατείες και τα αποτελέσματά τους δεν αμφισβήτησαν το κυρίαρχο σύστημα διακυβέρνησης (άνοδος της Δεξιάς).
Την αυξανόμενη αγανάκτηση και οργή που διαχέονται σε μεγάλα πλέον τμήματα της ελληνικής κοινωνίας πρέπει να συναντήσουν οι δυνάμεις της Αριστεράς, υπερβαίνοντας συγχρόνως τα δικά τους αδιέξοδα. Διαφορετικά, από το ελικόπτερο-«σύμβολο» της αργεντινής εξέγερσης θα φτάσουμε στη σημερινή κατάσταση του κινήματος στην Αργεντινή, που οι περισσότεροι θαυμαστές του πάλαι ποτέ Argentinazo αποφεύγουν να στρέφουν το βλέμμα τους.

Μανόλης Αρκολάκης