Μαζικές απεργίες και διαδηλώσεις στη νότια Εύρωπη

Απέναντι στις πολιτικές της εξοντωτικής λιτότητας, της άγριας εκμετάλλευσης των εργαζόμενων, της ακόμη πιο άγριας καταστολής, που υιοθετούν και προωθούν οι κυβερνήσεις όλων των ευρωπαϊκών χωρών και που τις ενορχηστρώνουν οι ιμπεριαλιστές της ΕΕ, διαγράφεται ολοένα και περισσότερο καθαρά η ανάδειξη ενός πλατιού και μαζικού μετώπου αντιστάσεων απένατι σε αυτές τις πολιτικές. Κινητοποιήσεις που επιχειρούν να θέσουν κατ’ αρχήν τους όρους ανατροπής αυτής της εξέλιξης των πραγμάτων και συγχρόνως να προδιαγράψουν την ανάγκη αλλά και τη δυνατότητα μιας άλλης πραγματικότητας και μιας ελπιδοφόρας προοπτικής.
Σε ό,τι αφορά την παρούσα φάση, η ευρωπαϊκή, και όχι μόνο, ειδησεογραφία γέμισε με ρεπορτάζ και εικόνες των απεργιακών κινητοποιήσεων στο πλαίσιο της «Ευρωπαϊκής ημέρας αλληλεγγύης», όπως ονομάστηκε το κάλεσμα της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Εργατικών Συνδικάτων (ETUC). Οι κινητοποιήσεις θεωρητικά στηρίχθηκαν από 85 εργατικά συνδικάτα σε 36 ευρωπαϊκές χώρες που εκπροσωπούνται από το European Trade Union Confederation και έχουν, συνολικά, 60 εκατομμύρια μέλη. Τα νούμερα αυτά είναι εντυπωσιακά. Ωστόσο η εντυπωσιακή μαζικότητα και ο δυναμισμός κινητοποιήσεων τα τελευταία δύο χρόνια είναι περισσότερο συνέπεια των πραγματικών συνθηκών που διαμορφώνει η επίθεση του κεφαλαίου παρά των συνθηκών που έχει διαμορφώσει πριν και τώρα η δεδομένη συνδικαλιστική πραγματικότητα. Οι πρόσφατες απεργιακές κινητοποιήσεις ήταν πολυπληθείς και ογκώδεις και σε πολλές περιπτώσεις αποτέλεσαν δυναμικές αντιπαραθέσεις με την άθλια πολιτική των κυβερνήσεών τους. Αυτό το τελευταίο αφορά κύρια την Ισπανία και την Πορτογαλία και σε κάποιον βαθμό και την Ιταλία. Τις χώρες δηλαδή του «ευρωπαϊκού Νότου» (όχι πλέον με τη γεωγραφική σημασία του όρου), που μαζί με την Ελλάδα (η οποία σταθερά βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα) έχουν αρκετά «έγκαιρα» στοχοποιηθεί από τις χώρες του «πλούσιου Βορρά» για τις ταλαντεύσεις και το ταλάνισμα της ευρωζώνης. Πρωταγωνιστής και καθοδηγητής αυτής της εξέλιξης, ως γνωστόν, τα ειδικότερα και ιδιαίτερα συμφέροντα του γερμανικού κεφαλαίου όπως τα εκφράζει σήμερα η κυβέρνηση Μέρκελ.
Είναι γεγονός πάντως πως οι απεργιακές κινητοποιήσεις που κάλεσε η ETUC είχαν ένα εντυπωσιακό άπλωμα σε όλη την Ευρώπη, ακόμη και εκτός ΕΕ. Αθροιστικά δεκάδες εκατομύρια εργαζόμενοι βγήκαν στους δρόμους σε όλες τις μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις. Ακόμη και στην ίδια τη Γερμανία. Εδώ όμως δεν είχαμε απεργία, όπως και σε άλλες χώρες, αλλά εκδηλώσεις και συλλαλητήρια συμπαράστασης και αλληλεγγύης προς τις χώρες του «ευρωπαϊκού Νότου». Η αλληλεγγύη στους αγώνες των εργαζομένων αλλά και μεταξύ των εργαζόμενων, χωρίς αμφιβολία, αποτελεί έναν βασικό όσο και ουσιαστικό στοιχείο που χαρακτηρίζει και τον βαθμό πολιτικής συνειδητοποίησης της όλης κατάσστασης. Ωστόσο, και για την κλίμακα που αναφερόμαστε καθώς και για τα ζητήματα που παίζονται στη φάση αυτή και απλώνονται σε πολλά επίπεδα, το ζήτημα της συμπαράστασης, και η συνθηματολογική του διαμόρφωση όπως ετέθη και τίθεται, αναπαράγει, και όχι μόνο εννοιολογικά, ένα πλαίσιο το οποίο δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι βοηθά τη συνειδητοποίηση της πραγματικής κατάστασης και το πολιτκό της υπόβαθρο.
Το «είμαστε όλοι Έλληνες» ή «όλοι Ισπανοί και Πορτογάλοι» έχει σίγουρα ένα συναισθηματικό βάρος και ανάλογο αντίκτυπο. Αλλά έχει όμως και κάποιες άλλες προεκτάσεις οι οποίες ελέγχονται βάσιμα για τον προσανατολισμό που χαράσσουν. Αναιρούν την ταξικότητα του ζητήματος και επιπλέον κρατούν αποστάσεις γι' αυτά που συμβαίνουν. Τα οποία συμβαίνουν «αλλού» και σε «άλλους»! Στην έκταση και στη σκληρότητα που συμβαίνουν ενδεχομένως να είναι έτσι, και είναι έτσι ως έναν βαθμό. Πόσο «αλλού» είναι όμως και πόσο ακόμα θα είναι οι «άλλοι»;
Το πλαίσιο της άγριας επίθεσης του κεφαλαίου για τους εργαζόμενους δεν έχει εθνικότητα, πέρα από τις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης χώρας. Στην ΕΕ και σε πολύ σύντομο διάστημα βλέπουμε το πλαίσιο αυτό να παίρνει ολοένα και πιο σταθερά χαρακτηριστικά και μάλιστα τέτοια που να είναι παντού εφαρμόσιμα. Είτε με μνημόνιο είτε όχι, είτε στον Νότο είτε στον Βορρά και στην Ανατολή, ο «παρονομαστής» τείνει να γίνει κοινός. Τα «μέτρα» (ο εύσχημος όρος της άγριας επίθεσης) απλώνουν προς κάθε κατεύθυνση και με ταχύτατους ρυθμούς. Οι εργαζόμενοι (άνεργοι) του «φτωχού Νότου», αλλά και του «πλούσιου Βορρά», θα δείξουν πραγματική ταξική αλληλεγγύη αντιπαλεύοντας τον κοινό ταξικό εχθρό στη χώρα τους και στο έδαφος που ξετυλίγεται η πραγματική ταξική σύγκρουση!
Ωστόσο, όπως και να το προσεγγίσει κανείς το ζήτημα, σε καμιά περίπτωση δεν αναιρείται το δυναμικό στοιχείο των όποιων μέχρι σήμερα κινητοποιήσεων από το γεγονός ότι μέχρι στιγμής δεν καταγράφουν την αποτελεσματικότητα που απαιτούν οι περιστάσεις. Διότι από την άλλη είναι βέβαιο πως υπάρχουν αποτελέσματα που δεν καταγράφονται άμεσα και ξεφεύγουν από τα σημερινά πλαίσια του θεσμοθετημένου επίσημα αναγνωρίσιμου συνδικαλισμού. Είναι γεγονός πως οι άμεσες συνέπειες της, χωρίς όρια, επίθεσης του κεφαλαίου έχει σαν αποτέλεσμα καθημερινά να γεννιούνται και να αναπτύσσονται αντιστάσεις σε επιμέρους χώρους και οι οποίες με τον τρόπο τους περιγράφουν την πολλαπλότητα των μορφών πάλης που γεννά η ανάγκη αλλά και η οργή. Αυτή η νέα και άγρια πραγματικότητα σαν μια κατάσταση που ο ορίζοντάς της χάνεται σε ένα απροσδιόριστο μέλλον, αναπόφευκτα δίνει χώρο και ανοίγει πεδίο σε ένα μεγάλο φάσμα ανθρώπων (μεμονωμένων, απαλλοτριωμένων, αγανακτισμένων κ.λπ.) να θέλουν και να επιζητούν να πάνε ένα βήμα παραπέρα. Σήμερα περισσότερο στον Νότο της Ευρωπης, αύριο ίσως παντού...
Χ. Β.