Μπορεί η Ρωσία σε διπλωματικό επίπεδο να εξέφρασε την έκπληξή της για την απόφαση των ΗΠΑ, τονίζοντας πως «αυτή η κίνηση έρχεται σε αντίθεση με τις προσπάθειες για πολιτική μετάβαση στη Συρία», από την άλλη όμως δείχνει να εξετάζει αυτό το ενδεχόμενο ως βεβαιότητα. «Όσον αφορά τη νίκη της αντιπολίτευσης, δεν μπορούμε να την αποκλείσουμε και θα πρέπει να δούμε τα πράγματα κατά πρόσωπον. Το συριακό καθεστώς και η κυβέρνηση χάνουν όλο και περισσότερο τον έλεγχο της χώρας» δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Μπογκντάνοφ, στο πρακτορείο ειδήσεων Interfax.
Δεν είναι μόνο το γεγονός πως είναι η πρώτη φορά που ένας ανώτερος Ρώσος αξιωματούχος αναγνωρίζει ότι είναι πιθανή η νίκη των αντιπάλων του καθεστώτος του Άσαντ, τον οποίο η Μόσχα συνεχίζει να στηρίζει. Είναι το γεγονός πως η Ρωσία είναι πλέον αναγκασμένη να περάσει σε πιο συγκεκριμένες ενέργειες, μια και όλα δείχνουν ότι η κατάσταση γέρνει αποφασιστικά εναντίον της. Πρόσφατα ανακοινώθηκε η απομάκρυνση των σύγχρονων ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων από τη Συρία και μέρος των πεζοναυτών που βρίσκονταν εκεί από τον περασμένο Αύγουστο. Κυβερνητικές πηγές από τη Μόσχα αναφερόμενες στο γεγονός το δικαιολογούν λέγοντας πως «σε κάποιες από τις περιοχές που ήταν εγκατεστημένα είχαν πλησιάσει επικίνδυνα οι αντάρτες και υπήρχε κίνδυνος να εμπλακούν σε συγκρούσεις με τους αντάρτες ρωσικά στρατεύματα, κάτι το οποίο δεν το θέλαμε γιατί θα συνιστούσε κλιμάκωση». Οι ίδιες πηγές διευκρινίζουν πως οι κινήσεις αυτές δεν αφορούν τη ναυτική βάση Ταρτούς η οποία δεν θα εγκαταλειφθεί, αλλά «τα πράγματα είναι περίπλοκα σε ό,τι αφορά την τακτική κατάσταση. Ρωσικά πολεμικά και αποβατικά μέσα στις επόμενες ημέρες θα προσεγγίσουν και πάλι τη Συρία. Υπάρχουν χιλιάδες Ρώσοι σε Συρία και Λίβανο που δεν πρέπει να εγκλωβιστούν, όπως και υπήκοοι άλλων χωρών, όπως π.χ. Κινέζοι, που πιθανότατα χρειαστούν βοήθεια για να αποχωρήσουν από την περιοχή». Η Ρωσία λοιπόν ετοιμάζεται να προχωρήσει άμεσα στην απομάκρυνση των υπηκόων της από τη Συρία. «Εξετάζουμε μια πιθανή εκκένωση. Έχουμε σχέδια κινητοποίησης και προσπαθούμε να προσδιορίσουμε τις περιοχές που βρίσκονται οι πολίτες μας» δήλωσε ο Μπογκντάνοφ.
Από την άλλη, τόσο η Τουρκία όσο και το Ιράν, που όλο αυτό το διάστημα διεκδικούν τον ρόλο καταλύτη στη διευθέτηση της συριακής κρίσης, δείχνουν να περνάν τις δικές τους αγωνίες. Δεν είναι μόνο η μέχρι τώρα εμπλοκή τους στα όρια της συριακής κρίσης (περισσότερο η Τουρκία) όσο το αναπόφευκτο των συνεπειών στη συνέχεια των εξελίξεων.
Πάντως επανήλθαν και οι δύο με τις γνωστές όσο και αντικρουόμενες διπλωματικές τους πρωτοβουλίες.
Η Τεχεράνη παρουσίασε την προπερασμένη Δευτέρα τις λεπτομέρειες ενός παλιού «σχεδίου εξόδου» από την κρίση με 6 σημεία, που περιλαμβάνει «τη διακοπή των βιαιοτήτων» και έναν «εθνικό διάλογο» ανάμεσα στο καθεστώς και στην αντιπολίτευση για τον σχηματισμό «μεταβατικής κυβέρνησης». Όμως το Ιράν προτάσσει τη λύση μέσω διαλόγου, με τον Μπασάρ αλ Άσαντ σε πρωταγωνιστικό ρόλο! Κάτι τέτοιο σήμερα πλέον δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να έχει κάποια τύχη, αφού ακόμα και οι Ρώσοι (οι αρχικοί εμπνευστές του) δεν το στηρίζουν πλέον.
Το δεύτερο σχέδιο -σχετικά πρόσφατο και αυτό- που ξεκινά με πρωτοβουλία της Τουρκίας (και κατά σύμπτωση είναι εναρμονισμένο πλήρως με τις απόψεις της Δύσης!) θέτει την προϋπόθεση ο Άσαντ να αποτελέσει παρελθόν. Το σχέδιο παρουσιάστηκε στις 3 Δεκεμβρίου από τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Ερντογάν, στον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, και αυτός το χαρακτήρισε «εποικοδομητικό». Σύμφωνα με το σχέδιο, ο Μπασάρ αλ Άσαντ θα εγκαταλείψει την εξουσία εντός του πρώτου τριμήνου του 2013 και η εξουσία θα περάσει, κατά τη διάρκεια μεταβατικής περιόδου, στον «Εθνικό Συνασπισμό», ο οποίος έχει ήδη αναγνωρισθεί στο Μαρακές ως νόμιμος εκπρόσωπος του συριακού λαού.
Οι Ρώσοι φοβούνται πως στο αμέσως επόμενο διάστημα θα στριμωχτούν ακόμα περισσότερο στη Συρία, στον βαθμό που οι εξελίξεις περάσουν στον έλεγχο των Δυτικών ιμπεριαλιστών. Και είναι προφανές το τι συνέπειες θα έχει αυτό για τα γενικότερα συμφέροντά τους σε ολόκληρη πλέον την περιοχή. Είναι λογικό λοιπόν να επιδιώκουν να αξιοποιήσουν ό,τι στηρίγματα έχουν στο εσωτερικό της Συρίας. Από την άποψη αυτή η φήμη που κυκλοφόρησε –και διαψεύστηκε γρήγορα– για φυγή του Άσαντ στη Ρωσία ενδεχομένως έχει και άλλη εξήγηση. Καθόλου απίθανο να τον κρατούν εκεί οι Ρώσοι –μέχρι να βρουν κάποια λύση– και όχι το πατριωτικό του αίσθημα, όπως ισχυρίστηκε ο ίδιος! Από την άλλη μόνο τυχαίο δεν είναι που ο αντιπρόεδρος της Συρίας Φαρούκ αλ Σάρα παρουσίασε ανοιχτά τις διαφορές του με τον Μπασάρ αλ Άσαντ προτείνοντας μια λύση που θα επιτευχθεί μέσω διαπραγματεύσεων, και επισημαίνοντας ότι ο Σύρος πρόεδρος επιμένει λάθος στη στρατιωτική επιλογή για τη συντριβή της ένοπλης εξέγερσης. Ο σουνίτης αντιπρόεδρος διευκρίνιζε επίσης ότι ο ίδιος τάσσεται υπέρ μιας συμβιβαστικής λύσης, καθώς καμιά πλευρά δεν είναι σε θέση να επικρατήσει μόνο διά των όπλων. Είναι η πρώτη φορά από την αρχή της κρίσης που ανώτερος Σύρος αξιωματούχος αναφέρεται σε τέτοιου είδους αποκλίσεις στην κορυφή του καθεστώτος. Και είναι απόλυτα βέβαιο πως δεν μπορεί να εκφράζεται με τον τρόπο αυτό χωρίς να έχει σημαντικά στηρίγματα, μέσα και έξω.
Οι ιμπεριαλιστές της Δύσης όμως δείχνουν να προκρίνουν άμεσα άλλες τακτικές. Η Γερμανία στέλνει συνολικά 400 άτομα προσωπικό με τις δύο συστοιχίες πυραύλων Patriot PAC-3 που θα αναπτυχθούν στην Τουρκία. «Το χρονοδιάγραμμα της αποστολής των πυραύλων προγραμματίστηκε να έχει ολοκληρωθεί έως την 31η Ιανουαρίου 2013, όμως έχουμε την πιθανότητα, εάν οι περιστάσεις το επιτρέψουν, να τερματίσουμε αυτήν την επέμβαση νωρίτερα» δήλωσε Γερμανός Υπ. Άμυνας, Τόμας ντε Μεζιέρ. Αυτή η φράση όμως αφήνει εύλογα να εννοηθεί πως στο ΝΑΤΟ γνωρίζουν πως «κάτι» θα γίνει πιο νωρίς. Σαν πρόβλεψη κάποιας αιφνίδιας στρατιωτικής επέμβασης στη Συρία, ανοίγει όλα τα ενδεχόμενα στο ντόμινο της Μ. Ανατολής.
Ένα είναι βέβαιο: η σημερινή κατάσταση στη Συρία δεν βολεύει κανέναν ιμπεριαλιστή και δεν θα μπορεί για πολύ ακόμα να σηκώσει το βάρος των αντιτιθέμενων συμφερόντων που όξυνε η ένοπλη σύγκρουση της Δύσης με το καθεστώς Άσαντ. Στη Συρία ετοιμάζεται η τελευταία πράξη του δράματος. Ενός δράματος που στοίχισε τη ζωή μέχρι στιγμής σε 40.000 ανθρώπους και οδήγησε στην προσφυγιά περίπου 2,5 εκατομμύρια, από τους οποίους οι 500.000 κατέφυγαν στις γειτονικές χώρες και τα άλλα 2 εκατομμύρια έγιναν εσωτερικοί πρόσφυγες.
Σε κάθε περίπτωση όλα δείχνουν πως, αργά ή γρήγορα, θα ανοίξει σε όλη του την έκταση το μέτωπο της Μ. Ανατολής, θέτοντας σε ημερήσια διάταξη ευρύτερες ανατροπές και ανακατατάξεις.
Χ. Β.
