ΙΡΑΝ: στο επίκεντρο της επερχόμενης σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Οι ΗΠΑ ζεσταίνουν την πολεμική τους μηχανή.

Τους τελευταίους μήνες παρατηρούμε μια ιδιαίτερα έντονη κινητικότητα από πλευράς αμερικάνων ιμπεριαλιστών με επίκεντρο το Ιράν. Η κινητικότητα αυτή δεν αφορά μόνο τις γνωστές εδώ και δεκαετίες πιέσεις προς το καθεστώς της Τεχεράνης, αλλά προχωρά και σε συγκεκριμένα βήματα που προδίδουν ανάπτυξη ενός πλήρους σχεδίου στρατιωτικής επέμβασης. Εξάλλου διάφοροι πολιτικοί αναλυτές και από διαφορετικές σκοπιές, αναφερόμενοι στη δυναμική της κατάστασης που διαμορφώνεται, δεν αποκλείουν την επίσπευση των γεγονότων στο αμέσως επόμενο διάστημα. Μιλώντας για την περιοχή αυτή και από γενικότερη σκοπιά θα λέγαμε πως τα γεγονότα και οι εξελίξεις γύρω από αυτό που ονομάζεται «Αραβική άνοιξη» όχι μόνο τροποποιούν τις μέχρι σήμερα γνωστές παραμέτρους των υπαρκτών ισορροπιών αλλά, και πράγμα σημαντικότερο, η δυναμική που ανέδειξαν εξακολουθεί να επηρεάζει καταστάσεις και πράγματα.
Από την άποψη αυτή θα ήταν αναγκαίο να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στη σημασία των γεγονότων που θα ακολουθήσουν τις επόμενες μέρες. Από τα ανακοινωθέντα της ελεγχόμενης από τους Αμερικανούς, Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), μέχρι τις «αθώες» στρατιωτικές ασκήσεις εγγύς του στόχου.
Η πρόσφατη κρίση ξεκινά με την επιβολή γενικού εμπάργκο στο Ιράν που αποφασίζουν οι ΗΠΑ και συνυπογράφουν οι Ευρωπαίοι. Ακολουθούν οι απειλές του Ιράν για κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ από όπου διακινείται μεγάλο μέρος του πετρελαίου (40% περίπου) και οι απειλές της Τεχεράνης ότι το Ιράν «θα επιτεθεί σε οποιαδήποτε χώρα της οποίας η επικράτεια θα χρησιμοποιηθεί από «εχθρούς» του ισλαμικού κράτους για να εξαπολύσουν μια στρατιωτική επίθεση εναντίον του εδάφους του».
Ωστόσο, επειδή η πολιτική των κυρώσεων, με ανώτερη μορφή το εμπάργκο, σπάνια αποφέρει από μόνη της άμεσο αποτέλεσμα, βλέπουμε από την μεριά των ΗΠΑ, και σε κλιμάκωση του πράγματος, μια σειρά από δηλώσεις και ενέργειες που διαμορφώνουν καθαρά ένα πλαίσιο πολεμικής αναμέτρησης. Οι ΗΠΑ έχουν μετακινήσει, και συνεχίζουν να τις ενισχύουν, ισχυρές ναυτικές δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή.
Εδώ και εβδομάδες έχουν αποστείλει τα αεροπλανοφόρα Lincoln και Vinson, τα οποία ήδη βρίσκονται στα Στενά του Ορμούζ, παρά την προειδοποίηση του Ιράν ότι δεν θα επιτρέψει την διέλευση άλλων αμερικανικών πολεμικών πλοίων από τα στενά. Ένα τρίτο αεροπλανοφόρο των ΗΠΑ, το USS Enterprise αναμένεται να ενισχύσει ακόμη περισσότερο τον 5ο Στόλο, που έχει σταθμεύσει στην περιοχή μετά την ολοκλήρωση μιας άσκησης εκπαίδευσης στον Ατλαντικό Ωκεανό. Βρετανικά και Γαλλικά πολεμικά πλοία θα είναι επίσης σε θέση να προσφέρουν υποστήριξη, …αν χρειαστεί.
Ολα δείχνουν πως οι εντάσεις στην περιοχή του Περσικού Κόλπου με επίκεντρο το Ιράν συνεχίζουν να αυξάνονται αργά και σταθερά. Επί πλέον σε αυτή την επικείμενη πολεμική επιδρομή των αμερικάνων ιμπεριαλιστών, την αιχμή φαίνεται να την αποτελεί το Ισραήλ. Η σχετική φημολογία στο διεθνή Τύπο εντάθηκε μετά από τις δηλώσεις του αμερικανού υπουργού Αμυνας Λίον Πανέτα στην εφημερίδα Washington Post, στην οποία είπε πως πιστεύει ότι υπάρχει «ισχυρή πιθανότητα» το Ισραήλ να εξαπολύσει αεροπορικές επιδρομές στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν μέσα στην άνοιξη.
Πράγματι, από την μεριά του το Ισραήλ, και στη φάση αυτή, προετοιμάζει τη κοινή γνώμη της χώρας του για τον επικείμενο επιθετικό πόλεμο. Από δημοσιεύματα του ισραηλινού Τύπου βγαίνει το συμπέρασμα πως έχει ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός και ήδη έχει αποφασιστεί η επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν με χρονικό ορίζοντα την ερχόμενη άνοιξη. Ο ίδιος ο υπουργός Αμυνας του Ισραήλ, Ehud Barack, που αρχικά είχε διαψεύσει την είδηση, δήλωσε: «Δεν κρύβουμε τις προθέσεις μας. Αλλά συγκεκριμένα πράγματα δεν μπορούν να ειπωθούν μπροστά στις κάμερες».
Το στοιχείο που διαφοροποιεί τα πράγματα σήμερα είναι η άμεση εμπλοκή της πολεμικής μηχανής που ονομάζεται Ισραήλ, και μάλιστα σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Ωστόσο, και αυτό φαίνεται από διάφορα δημοσιεύματα του αμερικάνικου Τύπου, οι ΗΠΑ διατυπώνουν μια νέα πτυχή του γνωστού «Δόγματος Ομπάμα». Οπως προκύπτει από σχετικό δημοσίευμα των Washington Times, η θέση των ΗΠΑ είναι: «αν το Ιράν δεχθεί επίθεση, απαγορεύεται να αντεπιτεθεί κατά του εισβολέα του»!
Η Ουάσιγκτον, λοιπόν, με απόλυτη σαφήνεια προειδοποιεί την Τεχεράνη ότι «θα συμμετάσχει σε μια ισραηλινή επίθεση εναντίον της, εάν η τελευταία τολμήσει να αντεπιτεθεί (κάτι που θα είναι προφανώς αναπόφευκτο) με οποιονδήποτε τρόπο», ή επί το κομψότερο, «οι ΗΠΑ θα επιτεθούν μόνο εάν το Ιράν πλήξει στόχους που αποτελούν περιουσία των ΗΠΑ». Οι ΗΠΑ, λοιπόν, θα ενεργήσουν βρισκόμενες σε αυτοάμυνα! Κάπως έτσι ίσως θα το ανακοινώσει στο διάγγελμά του ο Ομπάμα!
Βέβαια, με την «αυτοκρατορική» οπτική, που διαθέτουν οι ΗΠΑ, το να ισοπεδώσουν άλλη μια χώρα, αποτελεί βασικό στοιχείο της τακτικής τους, αλλά το κρίσιμο ζήτημα είναι το τι γίνεται από εκεί και πέρα. Τα βασικά δεδομένα δείχνουν πως μια επίθεση στο Ιράν διαφοροποιείται σημαντικά από την επίθεση στο Ιράκ και το Αφγανιστάν ή στην Λιβύη πρόσφατα. Οσο σοβαρά είναι τα ρίσκα που παίρνουν οι αμερικάνοι ιμπεριαλιστές άλλο τόσο σημαντικά είναι τα οφέλη που θα αποκομίσουν σε περίπτωση θετικής για αυτούς εξέλιξης. Αφού κάτι τέτοιο θα συμβάλλει από τη μια στην ενίσχυση του πολιτικού και στρατιωτικού βάρους απέναντι σε «συμμάχους ανταγωνιστές» και από την άλλη τους προσφέρει ταυτόχρονα μια υπεροχή γεωπολιτικών σταθερών απέναντι στους «εχθρούς ανταγωνιστές» (διάβαζε Ρωσία).
Η αφορμή, ως γνωστόν, είναι απλή: το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που και το ίδιο παραδέχεται ότι το προωθεί για «ειρηνικούς» σκοπούς. Τα αίτια ωστόσο είναι πολύ σύνθετα και πατούν σε διεργασίες διαμόρφωσης όρων στρατηγικής σημασίας για τους ιμπεριαλιστές.
Κατ΄ αρχήν «φταίει» το Ιράν που αποτελεί κράτος κομβικής σημασίας για τον έλεγχο των εξελίξεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή, η οποία πλέον κινείται με γρήγορους ρυθμούς σε μια πορεία μετάλλαξης των καθεστωτικών μορφωμάτων της και μάλιστα μέσα από κοινωνικές συγκρούσεις που περιέχουν σε μεγάλο βαθμό το στοιχείο της αβεβαιότητας και του απρόβλεπτου.
Μάλιστα, πολλοί αναλυτές γεωπολιτικών εξελίξεων επισημαίνουν, με έμφαση, ότι είναι τόσο μεγάλη η γεωπολιτική σημασία του Ιράν, ώστε όποια δύναμη καταφέρει να το ελέγξει σήμερα θα είναι σε θέση να επιβάλλει τους όρους της στη διεθνή κοινότητα στις επόμενες δεκαετίες. Με απλά λόγια, το διακύβευμα με το Ιράν φαίνεται ξεπερνά σε επιπτώσεις την περιοχή αυτή! Και κατά συνέπεια λοιπόν, οι όποιες εξελίξεις σε αυτή τη χώρα έχουν τέτοια δυναμική διάσταση και επιπτώσεις που όχι μόνο δεν μπορούν να υπολογιστούν αλλά θα είναι επιπλέον και πολύμορφες.
Αυτή η ευρύτερη δυναμική του «Ιρανικού ζητήματος» είναι και από τους βασικούς λόγους που μέχρι στιγμής έχει αποτραπεί η άμεση στρατιωτική επέμβαση των αμερικάνων ιμπεριαλιστών. Από την άλλη είναι ξεκάθαρο πως η έκβαση των ανταγωνισμών για την κυριαρχία στη Μέση Ανατολή μεταξύ των ιμπεριαλιστών θέτουν το βασικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναγκαστικά θα πορευτεί το Ιράν τα επόμενα έτη.
Η Ρωσία και η Κίνα – ιδιαίτερα η πρώτη – και τα γενικότερα στρατηγικά τους συμφέροντα που έχουν επενδύσει στο Ιράν, αποτελούν στη φάση αυτή το βασικό ανάχωμα της Τεχεράνης στη συνεχή πίεση των Δυτικών. Αλλά δεν είναι το μόνο. Τα τελευταία χρόνια η Τεχεράνη έχει σε σημαντικό βαθμό αναπτύξει ένα ευρύ πλέγμα σχέσεων με «φιλικές κυβερνήσεις», μέσω διακρατικών συμφωνιών είτε αφορούν ενεργειακά είτε άλλα συμφέροντα. Κατά συνέπεια ο ρόλος του Ιράν σε αυτό το ανταγωνιστικό πλαίσιο εξαρτάται και από τη δυνατότητά του να διατηρήσει αυτές τις πολυεπίπεδες σχέσεις με δεκάδες κράτη ανά τον πλανήτη.
Η διατάραξη ή όχι αυτών των σχέσεων είτε σαν συνέπεια των διεθνών κυρώσεων είτε από τις απειλές του Ισραήλ για άμεση στρατιωτική επέμβαση, στη φάση αυτή στοχοποιεί την όποια διεθνή εμβέλεια του Ιράν ώστε να του αποδυναμωθούν τα πιθανά αντίμετρα. Για παράδειγμα, η έκβαση της κατάστασης στη Συρία είναι μια βασική παράμετρος των εξελίξεων. Η ανατροπή της σημερινής πολιτικής κατάστασης στη Συρία σημαίνει εξασθένηση των συνόρων του Ιράν που θα ενισχυθεί δραματικά από μια πιθανή μετατόπιση της Συρίας στο αντίπαλο στρατόπεδο της Ρωσίας και Κίνας, δηλαδή στην περιοχή του ΝΑΤΟϊκού ελέγχου. Χώρια που η Ρωσία θα χάσει τα φιλόξενα συριακά λιμάνια (δεν της έχουν μείνει άλλωστε και πολλά στη Μεσόγειο).
Ο οικονομικός και διπλωματικός πόλεμος από τη μεριά των Δυτικών εναντίον της Συρίας και του Ιράν αποτελούν σήμερα μια δέσμη ενεργειών που προετοιμάζουν το έδαφος για στρατιωτική επέμβαση με στόχο την απόπειρα για συνολικότερο γεωπολιτικό έλεγχο όλης της περιοχής.
Ποια τελικά θα είναι στην πραγματικότητα η κυρίαρχη γραμμή που θα υπερισχύσει στην απόφαση του Πενταγώνου, αν δηλαδή θα συνεχίσουν και θα εντείνουν την υπονόμευση πρώτα στην Συρία ή αν θα επιτεθούν εξ αρχής στο Ιράν, θα ξεκαθαρίσει τις επόμενες μέρες. Από την μεριά του Ισραήλ πάντως οι ενδείξεις είναι πιο ξεκάθαρες.

Χ.Β