Επεκτατική λιτότητα

Του Δ. Μάνου

Εραστές του νέου δόγματος της «επεκτατικής λιτότητας» δηλώνουν τελευταία Γιούνγκερ και Τρισέ (ο πρώην διοικητής της ΕΚΤ), κάνοντας τον Αμερικάνο οικονομολόγο Π. Κούργκμαν να εξίσταται που για μία ακόμα φορά η ΕΕ ακολουθεί έναν δρόμο που «προκαλεί χειρότερες επιπτώσεις από τη Μεγάλη Ύφεση».
Και πραγματικά σε αυτό το τελευταίο δεν πέφτει και πολύ έξω.
Τέσσερα χρόνια μετά τη Μεγάλη Ύφεση (δεν ξέρω οι μεταγενέστεροι ημών τι είδους «κεφαλαία» θα βρουν για να περιγράψουν την παρούσα ύφεση) το βρετανικό ΑΕΠ είχε επανέλθει στα παλαιότερα υψηλά επίπεδά του. Σήμερα η ίδια χώρα δεν έχει ανακτήσει καν το έδαφος της προϊούσας κρίσης πριν από την εκδήλωση της κρίσης, το 2008! Η Ιταλία φαίνεται να βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από το 1930 (σε σχετικούς και απόλυτους αριθμούς!) και η Ισπανία βαδίζει σταθερά σε διπλή ύφεση. Γιατί δεν διδάσκεται λοιπόν η Ευρώπη από την οικονομική (τουλάχιστον) ιστορία, αναρωτιέται ο Κρούγκμαν.
Αυτό το ζήτημα δεν αφορά μόνο την ΕΕ. Ο ίδιος αναγνωρίζει ότι αυτού του είδους η «επεκτατική λιτότητα» εφαρμόζεται στις ΗΠΑ μέσω των ομοσπονδιακών πολιτειών και σε τελική ανάλυση αφορά όλους τους καπιταλιστές και τα λιγότερο ή περισσότερο ιμπεριαλιστικά κράτη τους.
Στο Νταβός γνωστός άρχοντας της ινδικής βιομηχανίας πήγε με «πεσκέσι» 5.000 απολύσεις στις επιχειρήσεις του επικαλούμενος το δικό του (ινδικό) παράδειγμα για το τι σημαίνει «πολιτική περικοπών».
Οι ιθύνοντες όμως της ΕΕ (και ειδικά οι Γερμανοί υπό την ηγεσία της Μέρκελ που προχωρούν σε σύσκεψη των πέντε χωρών με βαθμολογία ΑΑΑ!) βαρύνονται όμως διπλά σε σχέση με τους υπόλοιπους καπιταλιστές.
Αντιμέτωποι οι ηγέτες της ΕΕ με το «λεφτά υπάρχουν» των αγορών και των κερδοσκόπων –και εννοούμε φυσικά ότι οι «αγορές» αναγνωρίζουν ότι πίσω από τη μικρή Ελλάδα υπάρχει το οικονομικό βάθος της ευρωζώνης, ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα και ισχυρή Κεντρική Τράπεζα κ.λπ.–, πρέπει οι λύσεις και οι απαντήσεις που θα δώσουν να έχουν εξασφαλίσει «συνθήκες σταθερότητας».
Και αυτού του είδους η σταθερότητα εξασφαλίζεται με έναν και μοναδικό τρόπο από τη μεριά του συστήματος: την αποστράγγιση όλων των εργασιακών δικαιωμάτων και του λαϊκού εισοδήματος.
Επειδή λοιπόν το (μοναδικό) ελληνικό PSI, και ειδικά σε ό,τι αφορά το ίδιο το ελληνικό χρέος και στη γενικότερη προοπτική του με βάση τις αντιθέσεις όλων των εμπλεκομένων, δεν πρόκειται να ηρεμήσει τις «αγορές», τα χρηματοπιστωτικά όπλα που ενδεχομένως χρειαστεί να βγουν από την φαρέτρα απαιτούν θυσίες τέτοιου χαρακτήρα και όχι μόνον από τον ελληνικό λαό.
Πρώτα και καλύτερα τα ομόλογα που διακρατεί η ΕΚΤ και τα οποία μάλλον δεν θα γλιτώσουν το «κούρεμα» οδηγούν τους Ευρωπαίους ιθύνοντες να μιλάνε για «επεκτατική λιτότητα». Αυτό είναι και το πραγματικό νόημα του νεότευκτου όρου.
Όρου που ήλθε να προστεθεί σε αυτόν της «εσωτερικής υποτίμησης». Μόνο που ο τελευταίος ήταν προς χρήση για τις εξαρτημένες χώρες, αλλά και για χώρες όπως η Ιταλία. Σύμφωνα με αυτή τη στενή δημοσιονομική οπτική που (όλως τυχαίως;) εισήγαγε η εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσα Goldman Sacks, η Ελλάδα θα πρέπει να υποτιμήσει τα δικαιώματα του λαού της κατά 35%, η Πορτογαλική «εσωτερική υποτίμηση» πρέπει να είναι ακόμα μεγαλύτερη, στο 40%, ενώ η Ιταλία στο 20%. Η λογιστική λογική που βρίσκεται πίσω από τέτοιες προτάσεις αντιμετωπίζει τις χώρες ως… νομίσματα που επειδή χαριστικώς εντάχθηκαν ισότιμα στο ευρώ πρέπει τώρα να προσαρμοστούν με «εσωτερική υποτίμηση», δηλαδή περικοπές, μείωση μισθών και εισοδημάτων κ.λπ. Αυτή είναι βέβαια μια «εντατική λιτότητα» που τώρα πρέπει να επεκταθεί σε όλο το μήκος της ευρωπαϊκής… ακτογραμμής!
Αγνοεί αυτού του είδους η κατεύθυνση το δίδαγμα της Μεγάλης Ύφεσης ότι «λιτότητα εν μέσω ύφεσης θα ανακυκλώσει την κρίση».
Πρόκειται απλώς για μια άλλη εκδήλωση της «ταξικής τυφλότητας» με την οποία αντιμετωπίζει το ευρωπαϊκό κεφάλαιο, οι συλλογικοί και χρηματοοικονομικοί του εκπρόσωποι, την κρίση χρέους; Ή για κάτι παραπάνω;
Γιατί, δεν μπορεί, τα μηνύματα εντεινόμενης ύφεσης απ' όλη την ΕΕ (με εξαίρεση τη Γερμανία – αλλά για πόσο;) θα φτάνουν και στα επιτελεία τους που διαθέτουν άλλωστε προσλαμβάνοντες μηχανισμούς πληροφόρησης πολύ μεγαλύτερους από αυτούς των… υπηκόων τους.
Πρόσφατα εξ άλλου η Wall Street παρουσίασε μείωση των δεικτών που κατά τους αναλυτές οφείλεται σε δύο λόγους: στην αδυναμία προοπτικής του ελληνικού PSI με βάση την αντίθεση των ιδιωτών και στην ενδεχόμενη προοπτική κοινωνικής αναστάτωσης στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο λοιπόν των πολύμορφων εκατέρωθεν εκβιασμών κάποιοι μπορεί και να παίζουν με τη «φωτιά». Και ίσως τα «πάνω» ρήγματα το συστήματος –που μεγαλώνουν όσο η παγκόσμια κρίση οξύνεται– έχουν ανάγκη να επικαλεστούν με κάποια ασφάλεια τον φόβο των «κάτω» ρηγμάτων αφού μάλιστα όλοι γνωρίζουν ότι οι λαϊκές αντιδράσεις είναι σήμερα ακέφαλες.
Η αυτόνομη είσοδος των μαζών στο προσκήνιο σε αυτήν εδώ τη «γωνιά της Γης» θα αποδειχτεί όμως ένα οδυνηρό συναπάντημα για όσους σήμερα, μέσα στην ασφάλεια που παρέχει η τεράστια ιδεολογική και πολιτική υποχώρηση του εργατικού κινήματος, καταστρώνουν τους όποιους σχεδιασμούς τους και στήνουν τα εκβιαστικά παιχνίδια κάθε είδους. Που και οι ίδιοι αναγνωρίζουν, εξ άλλου, τον προσωρινό και αδύναμο χαρακτήρα τους.