Κάποιες πρώτες σκέψεις για το «νέο λύκειο»

Την 1η Φλεβάρη δημοσιεύτηκε τελικά η πρόταση του υπουργείου Παιδείας για το «νέο λύκειο» και για το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Από την πρώτη στιγμή έγινε φανερό ότι η πρόταση, εκτός από ένα ταξικό κάτεργο για τους μαθητές, επιδιώκει να διαμορφώσει ένα έντονα αντεργατικό περιβάλλον για τους καθηγητές.
Στη δήλωσή της η υπουργός υποστηρίζει: «Στην παιδεία υπάρχει ανάγκη μεταρρύθμισης…». Στην πραγματικότητα εννοεί εκπαίδευση τον μηχανισμό του κράτους που δεν αλλάζει την κοινωνία αλλά αντίθετα υπηρετεί και αναπαράγει τις κοινωνικές και οικονομικές δομές της. Έτσι, μπορούμε να κατανοήσουμε εύκολα και την υψηλή ζήτηση, μέχρι σήμερα, για ανώτατες σπουδές στην Ελλάδα (η εισήγηση την παρουσιάζει ως το μεγαλύτερο κακό) από παιδιά κυρίως των μεσαίων στρωμάτων (τα ΑΕΙ δεν ήταν ποτέ προνομιακός χώρος για τα παιδιά της εργατικής τάξης, ενώ η μεγαλοαστική έστελνε πάντα τους γόνους στα ακριβοπληρωμένα πανεπιστήμια του εξωτερικού). Αλλά και τη λυσσαλέα προσπάθεια των κυβερνήσεων των τελευταίων χρόνων να ελέγξουν τις ροές προς την τριτοβάθμια, ιδιαίτερα αν αυτό συνδυαστεί με το τσάκισμα των μεσοστρωμάτων.
Όσο για τον ισχυρισμό ότι «ένα αξιόπιστο και ποιοτικό σύστημα τεχνικής επαγγελματικής εκπαίδευσης θα έδινε στους νέους ανθρώπους άμεση διέξοδο στην αγορά εργασίας», μόνο γέλια μπορεί να προκαλέσει στη χώρα της πλήρους αποβιομηχάνισης, της συρρίκνωσης του αγροτικού τομέα και του 1.000.000 και πλέον ανέργων, εκπαιδευμένων και μη.
«Η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες έχει προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις στη βαθμίδα του λυκείου, τόσο σε επίπεδο ανθρώπινου δυναμικού όσο και υλικοτεχνικών υποδομών». Αναφέρεται άραγε στις ελλείψεις σε καθηγητές και δασκάλους που ακόμα και τώρα, μέσα Φλεβάρη, εξακολουθούν να υπάρχουν σε πολυάριθμα σχολεία της χώρας; Ή μήπως στις ελλείψεις σε βιβλία (η διανομή τους ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί), χαρτί, πετρέλαιο (ακόμα και αυτές τις μέρες της άγριας κακοκαιρίας), σε λεωφορεία για τις μετακινήσεις μαθητών, σχολικές αίθουσες κ.α. Παρουσιάζει ωστόσο ενδιαφέρον η επιλογή των λέξεων που χρησιμοποιεί η εισήγηση (επενδύσεις, ανθρώπινο δυναμικό…).
Στις προτεινόμενες αλλαγές: απεριόριστη προσφορά επιλεγόμενων μαθημάτων. Μόνο που «εκ των πραγμάτων δεν είναι δυνατή σε όλα τα σχολεία». Άρα «δικαιώνονται» οι επερχόμενες νέες συγχωνεύσεις σχολείων (μεγάλες μονάδες, περισσότερες δυνατότητες επιλογών).
Εξάλλου, μαθήματα επιλογής σημαίνει ότι η πραγματοποίησή τους βρίσκεται στον αέρα, άρα ο εκπαιδευτικός θα ωθείται «να βγει στη γύρα» προς αναζήτηση, προσέλκυση μαθητών, για να δημιουργήσει τμήμα και να καλύψει το ωράριό του. Οι ξενόγλωσσοι καθηγητές είχαν το «προνόμιο» των πρωτοπόρων σε αυτό το άθλημα. Και φυσικά η άρση της μονιμότητας βρίσκεται προ των πυλών. Προαιρετικό μάθημα, προαιρετικός καθηγητής.
Απροσδιοριστία της εξεταστέας ύλης - θεματικές ενότητες ή μονάδες(;) και όχι βιβλίο. Άμεση η σύνδεση με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και του παραγόμενου έργου του, δικιά του η ευθύνη του τι θα διδάξει.
Επίσης ο εξεταστικός Γολγοθάς των μαθητών αναφέρεται ρητά ότι συνδέεται με την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού («αντικειμενοποίηση της αξιολόγησης του παρεχόμενου εκπαιδευτικού έργου). Και δεν θα μας ξαφνιάσει αν τα εξεταστικά φίλτρα κατέβουν και σε χαμηλότερες βαθμίδες.
Όσο για τη λεγόμενη «αυτονομία» ή «αποδέσμευση» του λυκείου, ώστε να μη λειτουργεί ως προθάλαμος ή φροντιστήριο του πανεπιστημίου, είναι κενή περιεχομένου, αφού το απολυτήριο λυκείου σήμερα δεν εξασφαλίζει κανένα επαγγελματικό δικαίωμα και δεν δίνει καμιά εργασιακή προοπτική. Αντίθετα, οι νέες προτάσεις που δίνουν και στα ΑΕΙ συμμετοχή αναιρούν και ένα μέρος του ρόλου του.
Μπορεί η κ. Διαμαντοπούλου να πανηγύριζε για «το καλό κλίμα συνεργασίας και ανταλλαγής προτάσεων ανάμεσα στα κόμματα και στα μέλη της διακομματικής επιτροπής για την παιδεία», το σίγουρο όμως είναι ότι δεν θα αντιμετωπίσει αντίστοιχο κλίμα ούτε στον χώρο των εκπαιδευτικών ούτε σε εκείνον των μαθητών. Περισσότερο παρά ποτέ προβάλλει επιτακτική η ανάγκη οικοδόμησης κοινού μετώπου μαθητών, εκπαιδευτικών, γονιών για την ανατροπή αυτής της πολιτικής που αναιρεί το δικαίωμα στην εκπαίδευση, στην εργασία, το δικαίωμα στη ζωή. Το καλύτερο σχολείο είναι το σχολείο του αγώνα, της ταξικής πάλης. Ας συμβάλουμε στην οικοδόμησή του.