Το ιστολόγιο της Προλεταριακής Σημαίας παύει να λειτουργεί. Από αυτό το Σαββατοκύριακο συγχωνεύεται με την ιστοσελίδα του ΚΚΕ(μ-λ) σε μια νέα κοινή ιστοσελίδα της οποίας η διεύθυνση θα είναι η http://www.kkeml.gr/.

18 Φεβ 2013

Κριτική στη θεωρία περί «Καθυστερημένων Μαζών»

Η πορεία της καπιταλιστικής παλινόρθωσης στην Κίνα και η άγρια εκμετάλλευση των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων είναι σήμερα γνωστή. Δεν είναι όμως καθόλου γνωστή η δράση και η ιδεολογική πάλη στο εσωτερικό της Κίνας. Το παρακάτω κείμενο αποτελεί ένα μόνο δείγμα αυτής της πάλης που προσφέρει τουλάχιστον ενδείξεις για τις διεργασίες που συντελούνται, ανεξαρτήτως του επιπέδου στο οποίο βρίσκεται το επαναστατικό κίνημα. Η μετάφραση είναι της Χρυσής Περπερίδου. 

Του Γιουέ Λίνγουαν
Από την ιστοσελίδα «Ουτοπία» της Κίνας (30 Απρίλη 2011)

Το κίνητρο για να γράψω αυτό το άρθρο ήταν το κείμενο του Σαν Γιουέ «Να Επιμένουμε στη Γραμμή των Μαζών»
Στην ιστοσελίδα «Ουτοπία» αναρτήθηκαν μια σειρά κειμένων που ξεκάθαρα περιφρονούν (απαξιώνουν) τις μάζες. Κάποια λένε ότι οι σημερινές μάζες των εργατών/αγροτών έχουν χαμηλό επίπεδο συνειδητοποίησης και δεν έχουν καμιά ελπίδα. Κάποια υποτιμούν τις μάζες γιατί τραγουδούν «κόκκινα τραγούδια» και «χιπ-χοπ». Αναρωτιούνται πώς θα ανεβάσει αυτό την συνειδητοποίησή τους ή θα αναβιώσει τον σοσιαλιστικό δρόμο.
Κατ’ αρχήν αυτός ο τρόπος σκέψης δεν εμπεριέχει ταξική ανάλυση. Σήμερα το μεγαλύτερο τμήμα των εργαζόμενων μαζών βρίσκεται σε σύγχυση λόγω των αστικών και ρεβιζιονιστικών αντιλήψεων. Αυτό όμως δεν είναι σφάλμα των μαζών. Είναι το αποτέλεσμα του ρήγματος στο μέτωπο του πολιτισμού και της διανόησης τα τελευταία χρόνια από την αστική τάξη και τις καπιταλιστικές κοινωνικές σχέσεις που εμφανίζονται σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Όπως και να ‘χει, οι μάζες των εργατών/αγροτών έχουν τη μεγαλύτερη επιθυμία για τον σοσιαλισμό και αποτελούν τους μεγαλύτερους αντιπάλους του καπιταλιστικού κοινωνικού στρώματος.
Στην σημερινή φάση της πάλης ενάντια στην αστική και καπιταλιστική ιδεολογία, η ανάδειξη της σοσιαλιστικής κουλτούρας και η ανανέωση της σοσιαλιστικής διαπαιδαγώγησης αποτελούν αναμφίβολα το πρώτο και ιδιαίτερα σημαντικό βήμα. Κι αυτό οι πλατιές μάζες το αντιλήφθηκαν εδώ και καιρό. Τα τελευταία χρόνια κανένας δεν έχει προωθήσει τη σοσιαλιστική διαπαιδαγώγηση, έτσι οι μάζες ανέλαβαν την πρωτοβουλία να το κάνουν. Αυθόρμητα άρχισαν να τραγουδούν «κόκκινα τραγούδια», να εμφανίζουν την εικόνα του προέδρου Μάο και να μιλούν για τα καλά της περιόδου του Μάο. Ωστόσο κάποιοι διανοούμενοι ή εκείνοι που έχουν μολυνθεί από κάποια διεστραμμένη διανοουμενίστικη αντίληψη θεωρούν ότι η σοσιαλιστική εκπαίδευση πρέπει να αποτελείται από μακροσκελή σχολαστικά κείμενα και επικρίνουν τις μάζες των εργατών/αγροτών για το χαμηλό επίπεδο συνειδητοποίησης και γιατί δεν καταλαβαίνουν τι σημαίνει σοσιαλισμός. Κι εδώ αναρωτιέμαι πόσα από αυτά τα κείμενα είναι γραμμένα για το πλατύ κοινό; Τα περισσότερα δεν είναι εκλαϊκευτικά και είναι γεμάτα από δασκαλίστικη ρητορεία και ανόητη μπουρδολογία. Στην πραγματικότητα τα περισσότερα δεν έχουν ιδέα για το τι είναι σοσιαλισμός. Αν τα κείμενα στην ιστοσελίδα «Ουτοπία» συνεχίσουν να είναι ξεκομμένα από τους εργάτες και τους αγρότες τότε στο τέλος θα καταντήσει άχρηστη αυτή η ιστοσελίδα. Στη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης, η θεωρία των Καθυστερημένων Μαζών είχε επικριθεί ιδιαίτερα, ωστόσο την προσυπογράφουν πολλοί σήμερα. Ο πρόεδρος Μάο έχει πει ότι «για να διαπαιδαγωγήσεις τις μάζες πρέπει πρώτα να διαπαιδαγωγηθείς από αυτές». Υπάρχουν αυτοί που φλυαρούν συνεχώς για την εκπαίδευση των μαζών, τι έχουν διδαχθεί όμως από αυτές; Μήπως μάθατε κάποιες λέξεις «καθυστερημένες μάζες»;
Έτσι θεωρώ πως οι σύντροφοι που προσπαθούν σκληρά να αναδείξουν το «κίνημα της κόκκινης κουλτούρας» όπως ο σ. Μπο Χιλάι είναι στο στυλ δουλειάς τους συγκριτικά σωστοί. Το «κίνημα της κόκκινης κουλτούρας» επινοήθηκε από τις μάζες. Πολλοί σύντροφοι το εκλαΐκευσαν και το διέδωσαν στις μάζες. Κι αυτό είναι το στυλ δουλειάς «από τις μάζες για τις μάζες». Ο μαρξισμός παραχωρεί την πρωτοβουλία στις μάζες, δεν επιβάλλεται σε αυτές. Δείτε το παράδειγμα του προέδρου Μάο που κατανόησε και αξιοποίησε το μαζικό κίνημα σε πολλές περιπτώσεις: «στη βιομηχανία διδαχθείτε από το Ντακίγκ, στη γεωργία από το Τατσάι», «ας διδαχθεί ο λαός από τον Λαϊκό Απελευθερωτικός Στρατό», «τις εκστρατείες των τριών αντί (ενάντια στη διαφθορά, τη σπατάλη και τη γραφειοκρατία) και των πέντε αντί (ενάντια στη δωροδοκία, την κλοπή της κρατικής ιδιοκτησίας, τη φοροδιαφυγή, την εξαπάτηση στις κυβερνητικές συμβάσεις και στην κλοπή κρατικών οικονομικών πληροφοριών), στις «Λαϊκές Κομμούνες», στο «Σύνταγμα του Άνγκανγκ», στις «Τέσσερις Μεγάλες Ελευθερίες της Μεγάλης Δημοκρατίας» (ελευθερία του λόγου, διακίνηση ιδεών, διαλόγου, και έκφραση απόψεων μέσα από αφίσες), στους Κοκκινοφρουρούς, στους Ξυπόλητους Γιατρούς και τόσες άλλες μαζικές εκστρατείες που αναδείχθηκαν και αναπτύχθηκαν από τις ίδιες τις μάζες. Ο πρόεδρος Μάο κατανοούσε το σοσιαλιστικό πνεύμα και την ουσία αυτών των νεότευκτων δημιουργημάτων των μαζών και τα επέστρεφε στις μάζες για πειραματισμό και εκλαΐκευση. Ο πρόεδρος Μάο ποτέ δεν θεώρησε τον εαυτό του σαν αυτόκλητο ηγέτη των μαζών ούτε και τις μάζες σαν το παιχνίδι της γραφειοκρατίας. Η γραμμή των μαζών του προέδρου Μάο είναι η πραγματική σοσιαλιστική δημοκρατία. Έτσι λοιπόν το στυλ δουλειάς κάποιου προσδιορίζει το κατά πόσο είναι κάποιος μαρξιστής ή όχι. Η λεγόμενη πρακτική του μαρξισμού αποτελεί τη διαδικασία μέσα από την οποία οι μάζες κατανοούν τον μαρξισμό. Αν από την πρώτη στιγμή θεωρεί κάποιος ότι οι μάζες έχουν χαμηλό επίπεδο συνειδητοποίησης, τότε πώς θα μπορέσουν ποτέ να εφαρμόσουν έστω και λίγο μαρξισμό;
Οι μάζες σίγουρα θέλουν να ανεβάσουν το επαναστατικό θεωρητικό τους επίπεδο, είναι όμως πιο σημαντικό να ανέβει το πολιτιστικό τους επίπεδο και όχι κάποια αυταπάτη ότι μπορούν να γίνουν όλοι επαναστάτες θεωρητικοί ή εφεύρουν κάποια ταλαντούχα επαναστατική επιτυχία. Με τον όρο πολιτιστικό επίπεδο εννοούμε το βασικό σύστημα αξιών, τη θεώρηση της ζωής, τους βασικούς κανόνες διαβίωσης, σύμφωνα με τις συγκεκριμένες συνθήκες της καθημερινότητας. Ο σ. Λι Φεγκ θυσίασε τη ζωή του όταν ήταν μόλις 22 χρονών. Δεν ήταν κάποιος θεωρητικός, ήταν όμως ένα μεγάλος κομμουνιστής μαχητής, ήταν ένα πρότυπο του νέου σοσιαλιστικού ανθρώπου. Υπήρξε και η ακόμη νεότερη ηρωίδα Λιου Βενχουέ στα λιβάδια κ.λπ. Κατανοούσαν ότι ο κολεκτιβισμός και ο σοσιαλισμός ήταν πολυτιμότερα από τη ζωή ενός ατόμου. Με βάση το σύστημα αξιών τους και την θεμελιακή τους θεώρηση της ζωής είχαν ήδη γίνει νέοι σοσιαλιστές άνθρωποι. Θα έπρεπε βέβαια να συνεχίζουν να ανεβάζουν το επαναστατικό, θεωρητικό τους επίπεδο, βασιζόταν όμως ήδη στο προχώρημα τους που αφορούσε στην ενίσχυση και εμβάθυνση του βασικού συστήματος αξιών και της θεώρησης της ζωής και του κόσμου. Ταυτόχρονα η άνοδος της συνειδητοποίησης των μαζών είναι το να διδάσκονται οι μάζες μέσα στο ιστορικό κίνημα. Αν κάποιος κάνει μόνο θεωρητικές συζητήσεις για να διδάξει στις μάζες μαρξισμό, αυτός θα μετατρέψει τον μαρξισμό σε θεολογία ή σε κάτι μεταφυσικό.
Με λίγα λόγια και όπως είχε πει και ο πρόεδρος Μάο «οι μάζες είναι οι πραγματικοί ήρωες, ενώ εμείς την ίδια ώρα είμαστε άσχετοι και παιδιαρίζουμε». Οι μάζες δημιουργούν το δικό τους επαναστατικό μαζικό κίνημα. Όχι μόνο μετασχηματίζουν τον αντικειμενικό κόσμο αλλά μετασχηματίζουν και τον ίδιο τους τον υποκειμενικό κόσμο. Το πολιτικό κόμμα του προλεταριάτου έχει την καθοδήγηση των μαζών όχι γιατί είναι πιο έξυπνο από τις μάζες αλλά γιατί ακριβώς κατανοεί την ενδογενή υπεροχή του χαρακτήρα των μαζών και όχι την αντίληψη της καθυστέρησης των μαζών».