Σύνοδος κορυφής της αμερικανικής ηπείρου

Χωρίς να εκδοθεί τελική διακήρυξη έληξε την περασμένη Κυριακή η διήμερη σύνοδος κορυφής της αμερικανικής ηπείρου, η οποία έγινε στην Καρθαγένη της Κολομβίας.
Βασικές όσο και φανερές αιτίες γι’ αυτό ήταν οι έντονες διαφωνίες για τη μη συμμετοχή της Κούβας από τη μια και το πρόβλημα με τα νησιά Μαλβίνες (Φόκλαντς) που κατέχουν οι Βρετανοί. Σχεδόν όλες οι συμμετέχουσες χώρες στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών (OAS) ζήτησαν τη συμμετοχή της Κούβας στην επόμενη διάσκεψη που θα διεξαχθεί στον Παναμά σε τρία χρόνια. Το αίτημα το απέρριψαν οι ΗΠΑ και ο Καναδάς. Η Κούβα είχε αποκλειστεί το 1962 από τον Οργανισμό των Αμερικανικών Κρατών (OAS) στο πλαίσιο του οποίου διεξάγονται αυτές οι συναντήσεις. Η πρώτη σύνοδος κορυφής πραγματοποιήθηκε στο Μαϊάμι το 1994 με τη συμμετοχή 34 χωρών.
Με την έναρξη της συνόδου όλα έδειχναν ότι τελικά θα εξελισσόταν σε μια καρικατούρα.
Ο πρόεδρος της Κολομβίας και οικοδεσπότης της συνόδου, Χουάν Μανουέλ Σάντος, στο άνοιγμα των εργασιών χαρακτήρισε «απαράδεκτη» την προοπτική μιας προσεχούς συνόδου χωρίς την Κούβα. Παράλληλα, οι χώρες της Alba (Μπολιβαριανή Συμμαχία για την Αμερική, ένας συνασπισμός που συνενώνει μια σειρά κράτη γύρω από την Κούβα, τη Βενεζουέλα, τον Ισημερινό και τη Βολιβία) απείλησαν να μποϊκοτάρουν τις προσεχείς συνόδους κορυφής αν διατηρηθεί αυτός ο αποκλεισμός. Ηδη ο Ισημερινός απείχε και από αυτή τη σύνοδο σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ ο πρόεδρος της Νικαράγουας Ντανιέλ Ορτέγα δεν πήγε, και μάλιστα χωρίς να δώσει πολλές εξηγήσεις. Οπως και ο πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγο Τσάβες, που πήγε στην Κούβα για να συνεχίσει τη θεραπεία του.
Η πρόεδρος της Αργεντινής Κριστίνα Φερνάντες δε Κίρσνερ αναχώρησε αμέσως μετά τη φωτογράφηση των ηγετών σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την έλλειψη συναίνεσης στη σύνοδο και για το ότι δεν υποστηρίχθηκε το Μπουένος Αϊρες σε ό,τι αφορά το ζήτημα των νήσων Μαλβίνας/Φόκλαντς που καταλήφθηκαν από τη Βρετανία το 1833.
Ετσι, δεν ήταν παρούσα στο φραστικό ολίσθημα του αμερικανού προέδρου ο οποίος, αντί για «Μαλβίνας» αποκάλεσε τα νησιά «Μαλδίβες». Τι Μαλβίνες, τι Μαλδίβες; Τι Ατλαντικός, τι Ινδικός; Τόσο πολύ είχε μελετήσει το θέμα!
Αυτό πάντως ήταν το δεύτερο, και ίσως το μεγαλύτερο, αγκάθι για τον αμερικανό πρόεδρο μετά την Κούβα, καθώς υπάρχει νέα ένταση μεταξύ των δύο χωρών για την κυριαρχία των νησιών. Διανύουμε την 30ή επέτειο του πολέμου στα νησιά Φόκλαντς-Μαλβίνας μετά τη σύγκρουση κατά την οποία η Αργεντινή ηττήθηκε από τη Βρετανία, και αμφότεροι, Αργεντινοί και Βρετανοί, την τιμούν με αντίστοιχες εκδηλώσεις.
Η Αργεντινή ζητεί διαπραγματεύσεις για το μέλλον του καθεστώτος των νησιών, αλλά η βρετανική κυβέρνηση λέει ότι δεν πρόκειται να ξεκινήσει διμερείς συνομιλίες χωρίς τη συμφωνία των νησιωτών. Το Λονδίνο κατηγορεί το Μπουένος Αϊρες ότι προσπαθεί να επιβάλει οικονομικό αποκλεισμό στους νησιώτες, καθώς απαγορεύει τον ελλιμενισμό πλοίων με σημαία των νησιών στα λιμάνια της. Από την άλλη, η Αργεντινή καταγγέλλει τη Βρετανία για συστηματική «στρατικοποίηση» του νότιου Ατλαντικού! Πρόσφατα ένα από τα νεότερα και πλέον σύγχρονα πλοία του πολεμικού ναυτικού της έχει αναπτυχθεί στην περιοχή.
Πάντως ο Ομπάμα στη συνέντευξη Τύπου μετά το τέλος της συνόδου είπε πως οι ΗΠΑ επιθυμούν να μην εμπλακούν σε αυτήν τη διένεξη. «Η θέση μας όσον αφορά το θέμα είναι ότι πρόκειται να παραμείνουμε ουδέτεροι»!
Η Κούβα και η Αργεντινή αποτελούν σήμερα τα ορατά στοιχεία της διένεξης ανάμεσα στις ΗΠΑ και το λατινοαμερικανικό μέτωπο. Ωστόσο υπάρχουν και ενισχύονται βαθύτερες αντιθέσεις και εμπλέκονται πολύ περισσότεροι παράγοντες από ό,τι παλαιότερα. Οι μικρές ή μεγάλες ομαδοποιήσεις και οι αντίστοιχες εξυπηρετήσεις που διαρθρώνονται στο λατινογενή χώρο της αμερικανικής ηπείρου, ακόμα και αν βρίσκονται σε ένα πρώιμο στάδιο διαμόρφωσής τους, αναδεικνύουν ένα νέο πεδίο και επαναθέτουν νέα πλαίσια ακόμη πιο έντονων ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών.
Η σύνοδος αυτή, αλλά και οι προηγούμενες τα τελευταία χρόνια, ως ένα βαθμό αντανακλούν το σημερινό επίπεδο δυσκολίας των σχέσεων των ΗΠΑ με την άλλοτε «πίσω αυλή» τους. Και το οποίο συναρτάται, τόσο σε ό,τι αφορά την παρούσα φάση όσο και προοπτικά, με ακόμα πιο σύνθετα προβλήματα σε ένα χώρο που τον ήλεγχαν σχεδόν απόλυτα στο όχι και πολύ μακρινό παρελθόν. Από την άποψη αυτή, σίγουρα είχε ενδιαφέρον η, κατά τα άλλα, αποτυχημένη σύνοδος.

ΣΗΜ. 1: Alba: Η ονομασία αρχικά ήταν «Εναλλακτική» αντί για «Συμμαχία». Αλλαξε στις 24 Ιούνη 2009. Τα κράτη-μέλη είναι η Αντίγκουα και Μπαρμπούντα, η Βολιβία, η Κούβα, η Δομινικανή Δημοκρατία, ο Ισημερινός, η Νικαράγουα, ο Αγιος Βικέντιος και Γρεναδίνες και η Βενεζουέλα.
ΣΗΜ. 2: Το «ροζ» σκάνδαλο με τη φρουρά του Ομπάμα ήταν ίσως το γεγονός που έγινε και η αιτία να πάρει πλατύτερη δημοσιότητα στα διεθνή ΜΜΕ αυτή η σύνοδος. Αλλιώς μπορεί και να περνούσε στα πολύ «ψιλά».

Χ.Β.