Γαλλία. Προεδρικές εκλογές υπό το βάρος της κρίσης αλλά και της «σκιάς» της Γερμανίας

«Η πρώτη γαλλική προεκλογική εκστρατεία υπό γερμανική κατοχή» γράφει η «Monde», τιτλοφορώντας το επίσημο άνοιγμα της προεκλογικής περιόδου στη Γαλλία για το αξίωμα της προεδρίας. Ωστόσο μέσα από αυτή τη φραστική υπερβολή υπογραμμίζεται, με έντονα σαρκαστικό τρόπο, η πραγματικότητα που διαμορφώνεται σήμερα και ταυτόχρονα επισημαίνεται, υπό μορφή προειδοποίησης, η μελλοντική τροχιά των εξελίξεων στην Ευρώπη.
Στη διάρκεια των τριών περίπου χρόνων από το ξεκίνημά της κρίσης και μέχρι τη σημερινή εξέλιξή της, σε αρκετές χώρες της Ευρώπης έχει αλλάξει, και με διάφορους τρόπους, η πολιτική φρουρά: στην Ισπανία, στην Ιταλία, στην Πορτογαλία, στην Ολλανδία, στην Ιρλανδία, στη Φινλανδία, και πρόσφατα στη χώρα μας. Η περίπτωση της Γαλλίας ωστόσο αποκτά ιδιαίτερη, όσο και καθοριστική των εξελίξεων, σημασία για την ευρωζώνη και γενικότερα για την ΕΕ.
Πράγμα άλλωστε που πιστοποιείται και από την αγωνία της Άγκελα Μέρκελ που θέλει να ενισχύσει τις πιθανότητες επανεκλογής του Νικολά Σαρκοζί και η οποία ως «εκπρόσωπος Τύπου του Σαρκοζί», όπως ειρωνικά σχολιάζει η «Liberation», έσπευσε να τον υποστηρίξει στις προεδρικές εκλογές και μάλιστα αρκετές ημέρες προτού ο ίδιος ανακοινώσει επίσημα την υποψηφιότητά του. Πάντως, εκπρόσωπος της γερμανικής κυβέρνησης διευκρίνισε ότι η καγκελάριος στηρίζει τον Σαρκοζί στην προεκλογική του εκστρατεία με την ιδιότητά της ως αρχηγού της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης (CDU) και όχι ως επικεφαλής της κυβέρνησης. (Μη φανεί δα πως έχουμε και παρέμβαση της Γερμανίας στα εσωτερικά της Γαλλίας!) Είναι φανερό πως τόσο η Γερμανίδα καγκελάριος όσο και ο Γάλλος πρόεδρος έχουν κάτι να κερδίσουν από τη στενή αυτή συμμαχία στη φάση αυτή. Ιδιαίτερα η πρώτη θέλει πολύ να αμβλύνει τις κατηγορίες ότι καταδυναστεύει την Ευρώπη με στόχο να τη «γερμανοποιήσει», ενώ ο δεύτερος έχει κάθε λόγο να την αξιοποιήσει στη μάχη για τη νέα προεδρία.
Στις εκλογές αυτές, των οποίων ο πρώτος γύρος θα πραγματοποιηθεί στις 22 Απριλίου, όλα δείχνουν ότι ο Γάλλος πρόεδρος θα έχει απέναντί του, στις 6 Μαΐου, τον υποψήφιο των σοσιαλιστών, Φρανσουά Ολάντ, ο οποίος και μέχρι στιγμής προηγείται στις δημοσκοπήσεις από 5 έως 7 μονάδες. Οι δημοσκοπήσεις της τελευταίας εβδομάδας δίνουν για τον πρώτο γύρο 28%-30% στον Ολάντ, 24%-25% στον Σαρκοζί, 17,5%-20% στη Λεπέν και 12,5%-13% στον Μπαϊρού. Για τον δεύτερο γύρο δίνουν προβάδισμα από 14 ως και 20 μονάδες στον Ολάντ έναντι του Σαρκοζί.
Το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν (που κληρονόμησε το κόμμα από τον πατέρα της Ζαν-Μαρί Λεπέν), παρά το ότι υιοθετεί τα τελευταία χρόνια μια στρατηγική «αποδαιμονοποίησης» του κόμματός της, δεν φαίνεται να υπάρχει περίπτωση να το δούμε σε μια επανάληψη του 2002, όταν πέρασε στον δεύτερο γύρο. Προβάλλει κατά συνέπεια ως ρυθμιστικός παράγοντας για τον δεύτερο γύρο. Αν και η αντιφατικότητα των θέσεων του Μετώπου (όπως η έξοδος της Γαλλίας από το ευρώ, η επιστροφή στο φράγκο και η αύξηση των δημοσίων δαπανών για να ενισχυθούν τα ασθενέστερα στρώματα) προκαλεί σύγχυση στους αναλυτές σχετικά με το πού θα διοχετευτούν οι ψηφοφόροι του στον δεύτερο γύρο. Ωστόσο το ενδιαφέρον σε αυτή την αναμέτρηση δεν περιορίζεται στο ποιος από τους δύο υποψηφίους θα επικρατήσει στον δεύτερο γύρο. Για το γαλλικό ιμπεριαλιστικό κεφάλαιο τίθενται πλέον συνολικότερα ζητήματα, τόσο σε σχέση με την ΕΕ όσο και γενικότερα. Η κρίση δεν είναι απλά ένα φόντο στις όποιες πολιτικές διαδικασίες, είναι μια σειρά από δυναμικούς ανταγωνιστικούς παράγοντες υπό το βάρος των οποίων διεξάγονται αυτές οι διαδικασίες. Με άλλα λόγια, σε ποια γραμμή θα κληθεί να υπακούσει ο εκπρόσωπος της γαλλικής κεφαλαιοκρατίας είναι κάτι που θα κριθεί από πολλούς άλλους παράγοντες και όχι από το αποτέλεσμα αυτής της εκλογικής αναμέτρησης.
Όπως είναι γνωστό και μόλις πριν λίγους μήνες το Βερολίνο ήταν σε σύγκρουση με το Παρίσι και τον Νικολά Σαρκοζί, που ασκούσε αυστηρή κριτική στις θέσεις Μέρκελ με αιχμή την έκδοση ευρωομολόγου. Στη συνέχεια οι τόνοι έπεσαν και τώρα πλέον έγινε ο πιο ένθερμος υποστηρικτής της. Η γραμμή Σαρκοζί κινείται αναπόφευκτα στο πλαίσιο που διαμόρφωσε η Μέρκελ και υιοθετείται από τον ίδιο ύστερα από διάφορες παλινωδίες. Ο Ολάντ, από την άλλη, δηλώνει σήμερα ότι, αν εκλεγεί, θα συνάψει ένα νέο σύμφωνο γαλλογερμανικής συνεργασίας και, κυρίως, θα επαναδιαπραγματευτεί την ευρωπαϊκή συνθήκη της 9ης Δεκεμβρίου 2011 η οποία, κατόπιν γερμανικής επιμονής, θέτει άγριους δημοσιονομικούς κανόνες για να αντιμετωπιστεί η κρίση χρέους. Επιπλέον, δηλώνει υπέρ των ευρωομολόγων τα οποία η Μέρκελ εξακολουθεί να μη θέλει ούτε να τα ακούει.
Είναι όμως, σε τελική ανάλυση, ζητήματα προσαρμογών και αναπροσαρμογών, διαπραγματεύσεων και αναδιαπραγματεύσεων που αφορούν τη συνέχεια της διαμόρφωσης των νέων συσχετισμών και ισορροπιών στη σημερινή ΕΕ ή γενικότερες ρήξεις που θα εκφράσουν αναπροσανατολισμούς στρατηγικών και τακτικών των ιμπεριαλιστών της ΕΕ μπροστά στα νέα δεδομένα που τίθενται; Κατά πολλούς και έγκυρους αναλυτές, το δημιούργημα των Μιτεράν - Κολ, που ξεκινά από τις σαρωτικές ανατροπές του 1989 - 1990 και την επανένωση των δύο Γερμανιών και φτάνει στη σημερινή ΕΕ, έχει κλείσει τον ιστορικό του κύκλο. Ο γαλλογερμανικός άξονας, που γύρω του δείχνει να περιστρέφεται η ευρωενωσιακή πραγματικότητα τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αποδεικνύεται ότι αποτελούνταν από δύο ξεχωριστά ημιαξόνια. Μόνο που το ένα (το γερμανικό) έχει αποκτήσει πολύ περισσότερες στροφές, με αποτέλεσμα το όλο όχημα να κινδυνεύει να τεθεί εκτός ελέγχου.
Σε ό,τι αφορά τις επιλογές του γερμανικού κεφαλαίου, όπως αυτές εκφράστηκαν και εκφράζονται από την κυβέρνηση Μέρκελ, δεν φαίνεται να υπάρχουν -ή τουλάχιστον δεν έχουν αναδειχτεί και εκδηλωθεί σε κάποιο κρίσιμο βαθμό- ιδιαίτερες αντιθέσεις, με συνέπεια οι ισορροπίες στο εσωτερικό μέτωπο να είναι σε σημαντικό βαθμό σταθερές. Είναι γεγονός πως οι χειρισμοί της καγκελαρίου Μέρκελ, ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα, έχουν ενισχύσει σε σημαντικό βαθμό την πολιτική της δημοτικότητα, πράγμα που κατά τη γνώμη πολλών αναλυτών (μέσα και έξω από τη Γερμανία) οφείλεται στο ότι έχουν συμβάλει στην αναβάθμιση του ρόλου της Γερμανίας και στην ευνοϊκότερη, για τα συμφέροντά της, διαμόρφωση των πολιτικών συσχετισμών στην Ευρώπη. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα οι παλινωδίες της Γαλλίας στην αντιμετώπιση της κρίσης της ευρωζώνης, με τις αντιρρήσεις που εκφράστηκαν αρχικά από τον Σαρκοζί για τη λεγόμενη «συνταγή» Μέρκελ.
Μπορεί η Άγκελα Μέρκελ να οραματίζεται και μια τρίτη θητεία στη γερμανική καγκελαρία, ωστόσο το κρίσιμο όσο και βασικό ζήτημα για τη γερμανική κεφαλαιοκρατία είναι να σχεδιαστεί η Ευρώπη της επόμενης δεκαετίας με τρόπο που να ενισχύεται ο ρόλος της σε αυτή. Ήδη όπως έχει γίνει γνωστό έχουν οργανωθεί τρεις συγκεντρώσεις ανταλλαγής ιδεών (brain storming). Στην πρώτη συμμετείχαν τα «τρία Α» των «οίκων αξιολόγησης». Στη δεύτερη οι ηγέτες της Αυστρίας, της Πορτογαλίας και της Σουηδίας και στην τρίτη οι ηγέτες των Δανίας, Εσθονίας και Ολλανδίας. Κινήσεις που, ενώ δεν φαίνεται να έχουν άμεσο αντίκρισμα, καταδεικνύουν με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο την πραγματική κατεύθυνση στην οποία οδηγείται η θεσμική ΕΕ και ταυτόχρονα ενισχύουν το ήδη ασταθές περιβάλλον τής, κατ’ ευφημισμόν πλέον, Ένωσης. Άλλωστε το δίδυμο «Μερκοζί» είναι πιθανό να έχει δύο μήνες ζωή ακόμη και κάποιες εναλλακτικές πρέπει να μπορούν να εφαρμοστούν.
Οι δύο περίπου μήνες που θα διαρκέσει η προεκλογική μάχη στη Γαλλία είναι τελικά μακρύ διάστημα, αν λάβουμε υπόψη την πυκνότητα των εξελισσόμενων γεγονότων.
Πολλά απρόοπτα και ανατροπές μπορεί να συμβούν, όπως και χτυπήματα κάτω από τη μέση. Ως γνωστόν, η πρώτη ανατροπή έγινε με την υπόθεση Στρος Καν πέρυσι τον Μάιο (όταν τότε πρόβαλλε σαν αδιαφιλονίκητο φαβορί για τη γαλλική προεδρία), με χτύπημα κάτω από τη μέση (κυριολεκτικά). Ακόμη και τώρα παίζεται η περίπτωσή του. Πριν από λίγες ημέρες συνελήφθη ξανά, στη Γαλλία αυτή τη φορά, για ανάλογη υπόθεση (ανεξάντλητος ο άνθρωπος).
Γεγονός είναι πως το κλίμα είναι ριζικά διαφορετικό από κάθε άλλη προηγούμενη αναμέτρηση και αυτό δεν αφορά μόνο τη Γαλλία. Το πού θα κάτσει η μπίλια (ψήφος), παρά το προβάδισμα του Ολάντ, είναι κάτι το αστάθμητο. Στόχος φυσικά παραμένει τόσο ειδικά όσο και γενικά η ενδυνάμωση του ρόλου του γαλλικού ιμπεριαλισμού. Στο οικονομικό πεδίο είναι σαφώς πίσω από τη Γερμανία, αλλά διατηρεί και κάποια άλλα στρατηγικά πλεονεκτήματα απέναντί της. Τα γαλλικά πολεμικά πλοία που πλέουν στη Μεσόγειο ανοίχτηκαν πρόσφατα και λίγο παραπέρα, μαζί με τα Βρετανικά: προς τις «θερμές» θάλασσες του Περσικού Κόλπου!
Χ. Β.