Στις 6 Νοέμβρη (εθιμικά την πρώτη Τρίτη του Νοέμβρη κάθε τέσσερα χρόνια) θα εκλεγεί ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ. Είναι ένα «πλανητικό γεγονός», γι' αυτό και όλα μοιάζουν να περιστρέφονται, εδώ και καιρό, γύρω από αυτό. Βέβαια το γεγονός, και σε πρώτο πλάνο, ήταν και παραμένει ένα υπερθέαμα που κορυφώνεται την ημέρα των εκλογών. Κατά συνέπεια τα ερωτήματα που αφορούν τα ουσιαστικά ζητήματα, τόσο σε ό,τι αφορά τα εσωτερικά όσο και τα διεθνή μέτωπα των ΗΠΑ, πρέπει να αναζητηθούν στις αθέατες πλευρές αυτής της διαδικασίας.
Στο τυπικό της μέρος αυτή η διαδικασία ακολουθεί τα καθορισμένα στάδια τα οποία διαδραματίζονται με άξονα το τηλεοπτικό κοινό. Και αυτό είτε πρόκειται για στημένες συγκεντρώσεις/ομιλίες είτε για τα περίφημα «ντιμπέιτ». Τα οποία «ντιμπέιτ», αν και οι γνώμες των αναλυτών διίστανται στο κατά πόσο είναι καθοριστικά για την ήττα ή τη νίκη των δύο μονομάχων στις εκλογές, θεωρούνται το κρισιμότερο στοιχείο της προεκλογικής μάχης. Άλλωστε όλοι συμφωνούν πως οι εντυπώσεις της τελευταίας στιγμής παίζουν σημαντικό ρόλο στην τελική έκβαση. Όπως, για παράδειγμα, κάποιες μικρές κινήσεις (λεκτικά ατοπήματα, άστοχες παρεμβάσεις, σολοικισμοί κ.λπ.) που «μπορεί να έχουν μεγάλη δυναμική και να δημιουργήσουν σοβαρές εντυπώσεις ανάμεσα στους ψηφοφόρους» υποστηρίζει ο Μάθιου Μπάουμ, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Χάρβαρντ. Ωστόσο τη δυναμική αυτών των «μικρών κινήσεων» τη δημιουργούν και την αναδεικνύουν, μέσω των ΜΜΕ, τα διάφορα κέντρα και τα επιτελεία τους που είναι πίσω από τους υποψήφιους και οι οποίοι είναι οι πραγματικοί πρωταγωνιστές του όλου εκλογικού «σόου».
Έτσι λοιπόν και στο πρώτο από τα τρία προεδρικά ντιμπέιτ, που πραγματοποιήθηκε την προπερασμένη Τετάρτη στο Ντένβερ και είχε θέμα την εσωτερική πολιτική των ΗΠΑ, αδιαμφισβήτητος νικητής των εντυπώσεων αναδείχθηκε ο Μιτ Ρόμνεϊ. Ωστόσο, και όπως σωστά παρατηρείται από διάφορες μεριές, αυτό αφορά την επίπλαστη πραγματικότητα ενός καλοστημένου τηλεοπτικού θεάματος. Και πως αν διαβάζαμε σε κείμενο την απομαγνητοφώνηση του ντιμπέιτ, η διαφορά στις επιδόσεις των δύο υποψηφίων δεν θα ήταν καθόλου εμφανής και μάλλον θα περνούσε απαρατήρητη. Όμως η τηλεόραση είναι τηλεόραση και το κείμενο, κείμενο!
Σημειωτέον, πάντως, πως πολλοί αναλυτές στο πεδίο αυτό θεωρούσαν ότι ο Ομπάμα πλεονεκτούσε του αντιπάλου του. Ως γνωστόν, η αναμόρφωση του συστήματος υγείας και η φορολογική μεταρρύθμιση συγκροτούσαν το «όραμα» του Ομπάμα στις προηγούμενες εκλογές. Το γεγονός ότι το «όραμα» αυτό δεν έδωσε εντυπωσιακά αποτελέσματα ξεπερνιέται από το επιτελείο του Ομπάμα με τη δικαιολόγηση της ανάγκης περισσότερου χρόνου, δηλαδή μιας δεύτερης θητείας!
Ακολουθούν άλλα δύο ντιμπέιτ στις 16 και 22 Οκτώβρη με θέμα την «εξωτερική πολιτική». Ένα πεδίο που το επιτελείο του Ομπάμα το θεωρούσε λιγότερο πλεονεκτικό, μια και η περιρρέουσα ατμόσφαιρα καταλογίζει σοβαρή στασιμότητα και αναβλητικότητα στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής στα τέσσερα προηγούμενα χρόνια της θητείας του.
Πάντως και οι δύο μονομάχοι στην πρώτη τηλεοπτική αναμέτρησή τους έδειξαν να επικεντρώνουν τις προσπάθειές τους στη λεγόμενη και πολύπαθη «μεσαία τάξη». Να την πείσουν ότι νοιάζονται για την καλυτέρευση της καθημερινότητάς της που έχει πληγεί πολύ σοβαρά από την οικονομική κρίση. Και αυτό θα κάνουν λίγο-πολύ και στα επόμενα δύο. Όμως ποια ακριβώς είναι αυτή η μεσαία τάξη και πώς αναλύεται η διαστρωμάτωσή της; Είναι ένα ερώτημα, αν και γενικά υποστηρίζεται πως το 80% των Αμερικανών τοποθετούν (ή θέλουν να τοποθετούν) τον εαυτό τους σε αυτή την κατηγορία! Από την άλλη, ως γνωστόν, σχεδόν το 50% του συνολικού εκλογικού σώματος απέχει από την ψηφοφορία. Άρα η όλη προσπάθεια βρίσκεται στο να πειστεί ο ένας στους 10 ή 12 ψηφοφόρους που παραμένει αναποφάσιστος μέχρι και την τελευταία στιγμή. Όμως η «μεσαία τάξη» και ο «κοινός νους» πρέπει να πειστεί και για άλλα πράγματα, περισσότερο σημαντικά, και τα οποία αφορούν επιπτώσεις και συνέπειες στο εσωτερικό από την ιμπεριαλιστική πολιτική των ΗΠΑ. Στόχος να διαμορφωθεί και να στηθεί ένα γενικότερο πλαίσιο αποδοχής των ληστρικών επιθέσεων του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού ανά τον κόσμο. Από αυτή την άποψη δεν είναι πάντα τόσο απλά τα πράγματα. Με την έννοια πως οι διαμορφούμενες τάσεις στα βασικά κέντρα εξουσίας των ΗΠΑ δεν βρίσκουν άμεσα και με τον απαιτούμενο αυτοματισμό έκφραση στα ευρύτερα στρώματα της αμερικανικής κοινωνίας.
Και απ' ό,τι φαίνεται σήμερα σε σχέση με τις τάσεις που διαμορφώνονται στα ηγετικά κέντρα των ΗΠΑ, ο βαθμός αυτής της αναντιστοιχίας βρίσκεται σε ένα κρίσιμο και καθοριστικό σημείο. Διότι είναι κάτι παραπάνω από φανερό πως η κυρίαρχη τάση σήμερα αλλά και η συνισταμένη των διαφόρων τάσεων του αύριο, αφορά την ένταση της επιθετικότητας του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Το είπε ωμά ο Ρόμνεϊ σε μια από τις προεκλογικές συγκεντρώσεις του. Μιλώντας και αναπτύσσοντας το προσωπικό του ενδιαφέρον για το Μεσανατολικό δήλωσε πως «η πορεία προς την ειρήνη είναι σχεδόν... απολύτως αδιανόητη»! Στη συνέχεια αυτή του η δήλωση θεωρήθηκε από πολλούς αναλυτές γκάφα ολκής και το επιτελείο του πάσχιζε να τη διορθώσει μετά. Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι το «τι είπε» αλλά ότι «το είπε» και έτσι όπως το είπε: απλά και παστρικά! Αλλά, όπως είναι γνωστό, από παιδί και από χαζό μαθαίνεις την αλήθεια…
Μέχρι και τρεις μήνες πριν ο Ομπάμα θεωρούταν ο σίγουρος νικητής αυτής της αναμέτρησης. Τώρα δίνει μάχη στήθος με στήθος με τον Ρόμνεϊ (τελευταίες δημοσκοπήσεις μάλιστα δίνουν στον δεύτερο και ένα μικρό προβάδισμα).
Πάντως, και για τα μέχρι στιγμής δεδομένα, το ποιος τελικά θα εκλεγεί πρόεδρος μπορεί να μην έχει κριθεί για πολλούς και διάφορους λόγους ακόμη. Κάποια άλλα πράγματα όμως, και στις βασικές τους πλευρές, σίγουρα έχουν δρομολογηθεί. Δηλαδή οι κατευθύνσεις που θα ακολουθήσει ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου έχουν και σε μεγάλο βαθμό προδιαγραφεί από τα πριν. Βέβαια το πρόσωπο (δηλαδή τα διάφορα επιτελεία και κέντρα που στηρίζουν τον κάθε υποψήφιο) δεν στερείται κάποιας σημασίας. Και στον βαθμό που έρχεται να παίξει κάποιο ρόλο στην κεντρική πολιτική σκηνή, αυτός ο ρόλος συναρτάται με την ικανότητά συγκερασμού των διάφορων τάσεων σε ό,τι αφορά την επιλογή τακτικών αλλά και συμμαχιών. Πάνω απ' όλα όμως συναρτάται με την αποτελεσματική υπεράσπιση και προώθηση των συμφερόντων του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού. Κατά συνέπεια, και για να το πούμε κάπως διαφορετικά, το αστάθμητο της κάλπης σε ό,τι αφορά τις αμερικάνικες εκλογές είναι περιορισμένο σε πολύ μεγάλο βαθμό. Άρα και η πιθανότητα κάποιων εκπλήξεων βρίσκεται κάτω από όριο του λεγόμενου «στατιστικού λάθους». Αν όμως, και παρ' όλ' αυτά, υπάρξει περίπτωση κάποιου «λάθους», τότε, όπως έχει αποδειχτεί ιστορικά, ο αμερικάνικος ιμπεριαλισμός διαθέτει τους κατάλληλους μηχανισμούς διόρθωσής του. Σε κάποιες περιπτώσεις τόσο αποφασιστικά όσο και βίαια!
Χ. Β.
