της Βαγγελιώς Δερμιτζάκη,
μέλος των Αγωνιστικών Κινήσεων Εκπαιδευτικών
Δεν έχουν γραφτεί πολλά για το βιβλίο Ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού. Οι εξελίξεις στο χώρο της εκπαίδευσης είναι τόσο σοβαρές, που δεν επέτρεψαν μια σοβαρή ενασχόληση με το περιεχόμενο των νέων βιβλίων.
Το καινούργιο βιβλίο της Ιστορίας πήρε τη θέση του αποσυρθέντος βιβλίου Ιστορίας της κ. Ρεπούση. Είχαμε γράψει τότε, πως το συγκεκριμένο βιβλίο, που του είχαμε ασκήσει έντονη κριτική λόγω του αντιδραστικού περιεχομένου του, αποσύρθηκε, τελικά, όχι λόγω της κριτικής προοδευτικών φωνών, αλλά λόγω της επικράτησης των πιο συντηρητικών απόψεων. Έτσι, κάτω από το βάρος της φασιστικοποίησης που επιχειρείται να επιβληθεί σε όλες τις πλευρές της κοινωνικής ζωής, δεν είναι παράξενο που το νέο βιβλίο, εκτός από απαράδεκτο διδακτικά εγχειρίδιο, χαρακτηρίζεται από το βαθιά αντιδραστικό του περιεχόμενο. Προστίθεται με τη σειρά του στα υπόλοιπα βιβλία του δημοτικού, τους καρπούς των οποίων δρέπουμε, ενισχύοντας τα αντιδραστικά ιδεολογικά χαρακτηριστικά του σχολείου.
Το συγκεκριμένο βιβλίο επιλέγει να διηγηθεί την Ιστορία πέρα κι έξω από τα γεγονότα. Ακόμα κι όταν αναφέρεται σε αυτά, το κάνει επιλεκτικά και ασυνάρτητα, ώστε να είναι αδύνατο να εξάγει κάποιος συμπεράσματα. Τα σημεία που αποκαλύπτουν την αντιδραστικότητα του είναι πολλά. Θα αναφερθούμε σύντομα μόνο στην περίοδο του μεσοπολέμου και του β’ παγκόσμιου πολέμου και ειδικότερα στα σημεία που αναφέρεται στον Ιωάννη Μεταξά. Αξίζει να διαβάσει κάποιος τα κείμενα, για να δει τη μεγάλη προσπάθεια των συγγραφέων να τον αποκαταστήσουν ως «ηγέτη». Είναι φανερό, πως έχουν δουλέψει πολύ προσεκτικά τις εκφράσεις τους.
Κατ’ αρχάς, το βιβλίο κάνει αναφορά στο Μεταξά σε τρία διαφορετικά κεφάλαια. Η πρεμούρα να τον προβάλουν στα μάτια των μικρών μαθητών είναι κραυγαλέα. Εννοείται πως από πουθενά δεν φαίνεται ότι ο εν λόγω κύριος ήταν φασίστας. Με εξαίρεση μια αναφορά στο γεγονός ότι «διέλυσε τη βουλή και επέβαλε δικτατορία» και «άσκησε διώξεις εναντίον των πολιτικών τους αντιπάλων», όλες οι υπόλοιπες είναι κολακευτικές. Τον παρουσιάζει να αναλαμβάνει την εξουσία μετά από «κοινωνική αναταραχή που εκφραζόταν με πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες». Η αφήγηση δίνει στους μαθητές να καταλάβουν πως ήταν κάτι σαν από μηχανής θεός που είχε έρθει για να επιλύσει «την πολιτική αστάθεια» από την οποία «η Ελλάδα ταλανιζόταν».
Αγγίζει τη γελοιότητα η αναφορά του βιβλίου ότι «προσπάθησε, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, να προσεγγίσει τους αγρότες και τους εργάτες με διάφορα κοινωνικά μέτρα». Δεν ξέρουμε αν οι συγγραφείς στηρίζονται στη γνωστή φασιστική ρητορεία του περί εργασίας και στο γεγονός ότι αυτοπροβαλλόταν ως ο «πρώτος εργάτης». Ίσως να θεωρούν κοινωνικά μέτρα τις εξορίες, τις φυλακές, τις διώξεις και την τρομοκρατία που επέβαλε στον λαό. Σίγουρα, ανοίγουν μια μεγάλη χαρακιά, για να εισχωρήσει η προπαγάνδα που παρουσιάζει το φασιστικό μαντρόσκυλο του συστήματος ως θεμελιωτή του κοινωνικού κράτους. Άλλωστε, είναι σύνηθες, τις υποχωρήσεις του συστήματος μετά από όξυνση των ταξικών λαϊκών αγώνων, να τις παρουσιάζουν ως παροχές πεφωτισμένων ηγετών. (βλ. δημιουργία ΙΚΑ, νομιμοποίηση οργανώσεων της αριστεράς μετά τη Χούντα). Μάλλον, ό,τι από τα παραπάνω φυτευτεί στα μυαλά των παιδιών, τους βολεύει.
Δεν κρύβεται με τίποτα ο θαυμασμός που έχουν οι συγγραφείς στον φασίστα Μεταξά. Τα παιδιά πρέπει να αντιληφθούν πως «ως έμπειρος στρατιωτικός, φρόντισε να προετοιμάσει τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν». Συνεχίζει και σε άλλο σημείο το βιβλίο να ισχυρίζεται ότι «η ιταλική επιθετικότητα δεν βρήκε την Ελλάδα απροετοίμαστη. Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε ήδη από το 1936 φροντίσει για τη στρατιωτική προετοιμασία της χώρας. Έτσι, διπλασίασε τις πολεμικές δαπάνες, μερίμνησε για τη δημιουργία αξιόπιστου πυροβολικού και εκπόνησε σχέδια μάχης για ενδεχόμενες επιθέσεις από τη Βουλγαρία και αργότερα από την Ιταλία».
Ήταν, δε, φοβερός διπλωμάτης, αφού «παράλληλα, ενώ επικαλούνταν την ουδετερότητα, ακολούθησε σταθερή πολιτική φιλίας με τη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής». Ο Μεταξάς λέει το «όχι» στους Ιταλούς. Το «εξ ονόματος του ελληνικού λαού», μέσα στο πλαίσιο της αφήγησης που εντάσσεται, υποδηλώνει ότι δίκαια εκπροσωπούσε τον λαό και όχι ότι τον βασάνιζε. Ο φασίστας, ο εντολοδόχος των Εγγλέζων, ο εκπρόσωπος του κεφαλαίου, ο διώκτης των κομμουνιστών, ο βασανιστής του λαού, ο χυδαίος και γελοίος λαϊκιστής, παρουσιάζεται ως στρατιωτική και πολιτική μεγαλοφυΐα!!
Ό,τι βίωσε και γνωρίζει ο λαός για τους κυβερνήτες τυχοδιώκτες εκείνης της περιόδου, που έστελναν τους στρατιώτες ξεκάλτσωτους στα βουνά να πολεμήσουν, που στα δύσκολα παρέδωσαν τον λαό στους κατακτητές και φρόντισαν μόνο το τομάρι τους είτε συνεργαζόμενοι με του Γερμανούς είτε κρεμασμένοι από τους Άγγλους προστάτες τους, πρέπει να ξεχαστεί άρον άρον.
Για να δέσει τα γεγονότα, αδίσταχτα, το βιβλίο ιστορίας δικαιολογεί τη συνθηκολόγηση. «Η ελληνική Κυβέρνηση αποσύρθηκε στην Κρήτη και οι στρατηγοί του αλβανικού μετώπου υποχρεώθηκαν να συνθηκολογήσουν», γράφει. Ξεμπερδεύουν με τους δοσίλογους δικαιολογώντας τους, αφού δεν μπορούσαν να κάνουν αλλιώς! Φυσικά, για το ρόλο των στρατιωτικών και των πολιτικών που συνθηκολόγησαν στις δωσίλογες κατοχικές κυβερνήσεις, ουδείς λόγος. Ο Τσολάκογλου, ο Ράλλης και οι υπόλοιποι των οποίων ο λαός το τελευταίο διάστημα έχει ανασύρει τα ονόματά τους για να χαρακτηρίσει τους σύγχρονους κυβερνήτες υποτελείς, δεν υπάρχουν. Υπάρχει, όμως, ένα χοντροκομμένο ψέμα, πως «με την ηθική και υλική υποστήριξη της Βρετανίας, δημιουργήθηκαν τρεις αντιστασιακές οργανώσεις, το Ε.Α.Μ./Ε.Λ.Α.Σ. σε όλη σχεδόν τη χώρα, ο Ε.Δ.Ε.Σ. που έδρασε κυρίως στην Ήπειρο και η Ε.Κ.Κ.Α». Με λίγα λόγια, το Ε.Α.Μ., που ελευθέρωσε τη χώρα από τους κατακτητές, είναι δημιούργημα των Εγγλέζων. Δεν είναι τυχαίο που τα Δεκεμβριανά σβήστηκαν από την Ιστορία. Τι να πουν, άλλωστε, οι συγγραφείς για τους Εγγλέζους, που ήρθαν στη βασανισμένη Ελλάδα κρατώντας από το ένα χέρι τον Γ. Παπανδρέου και από το άλλο τις βόμβες που έριξαν στα κεφάλια των λαού;
Θα μπορούσαν να γίνουν πολλά σχόλια για τον τρόπο που παρουσιάζεται η ελληνική επανάσταση του 1821, το ελληνικό κράτος τον 19ο και τον 20ο αιώνα, ο β΄ παγκόσμιος πόλεμος, η κατοχή, η αντίσταση, το δεύτερο αντάρτικο, η χούντα, το Πολυτεχνείο. Τα παραδείγματα μια οπισθοδρόμησης σε εποχές που οι σελίδες της ιστορίας ήταν κατάμαυρες, είναι πολλά. Αν το επίσημο σχολικό εγχειρίδιο της Ιστορίας διαπλάθει με τέτοια πρότυπα τα παιδιά, είναι απορίας άξιο γατί στο καλό κοπιάζουν οι νεοναζιστές θαυμαστές των κατακτητών της χώρας Χρυσαυγίτες, να φτιάξουν τη δική τους «διάπλαση των παίδων». Αρκεί να συμβουλεύσουν τους μικρούς μαθητές να διαβάζουν και να μαθαίνουν την ιστορία του σχολείου «απ’ έξω κι ανακατωτά».
Υ.Σ.: Παραθέτουμε σχετικά αποσπάσματα. Οι υπογραμμίσεις και τα έντονα γράμματα είναι δικά μας.
Ψηφιακό βιβλίο Ιστορίας: http://digitalschool.minedu.gov.gr/modules/units/?course=DSDIM-F114&id=2449
Σελ. 201
«…Κατά τον Μεσοπόλεμο η Ελλάδα ταλανιζόταν από εσωτερική πολιτική αστάθεια. Τα πολιτικά κόμματα εναλλάσσονταν συχνά στην εξουσία, ενώ δεν έλειψαν και τα πραξικοπήματα που οργάνωναν αξιωματικοί του στρατού. Με την άνοδο του φασιστικού κόμματος στην Ιταλία και του ναζιστικού κόμματος στη Γερμανία φάνηκαν και πάλι τα σύννεφα του πολέμου πάνω από την Ευρώπη. Καθώς τα πολιτικά κόμματα έριζαν μεταξύ τους και στη χώρα επικρατούσε κοινωνική αναταραχή που εκφραζόταν με πορείες, διαδηλώσεις και απεργίες, ανέλαβε την εξουσία ο υπουργός των Στρατιωτικών Ιωάννης Μεταξάς.
Στις 4 Αυγούστου του 1936 ο Μεταξάς, στον οποίο είχε αναθέσει την πρωθυπουργία ο βασιλιάς Γεώργιος Β', διέλυσε τη Βουλή και επέβαλε δικτατορία. Ο Μεταξάς άσκησε διώξεις εναντίον των πολιτικών του αντιπάλων και προσπάθησε, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα, να προσεγγίσει τους αγρότες και τους εργάτες με διάφορα κοινωνικά μέτρα. Ως έμπειρος στρατιωτικός, φρόντισε να προετοιμάσει τη χώρα για τον πόλεμο που ερχόταν. Παράλληλα, ενώ επικαλούνταν την ουδετερότητα, ακολούθησε σταθερή πολιτική φιλίας με τη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική δύναμη της εποχής…»
Σελ.205
«Η ιταλική επιθετικότητα δεν βρήκε την Ελλάδα απροετοίμαστη. Ο Ιωάννης Μεταξάς είχε ήδη από το 1936 φροντίσει για τη στρατιωτική προετοιμασία της χώρας. Έτσι, διπλασίασε τις πολεμικές δαπάνες, μερίμνησε για τη δημιουργία αξιόπιστου πυροβολικού και εκπόνησε σχέδια μάχης για ενδεχόμενες επιθέσεις από τη Βουλγαρία και αργότερα από την Ιταλία…»
«…Η Ελλάδα μπήκε στον πόλεμο τον Οκτώβριο του 1940. Είχαν προηγηθεί εχθρικές ιταλικές ενέργειες, με σοβαρότερη τον τορπιλισμό του καταδρομικού «Έλλη» από ιταλικό υποβρύχιο, τον Δεκαπενταύγουστο του 1940, στο λιμάνι της Τήνου. Δυόμισι μήνες αργότερα, χαράματα της 28ης Οκτωβρίου, ο Ιταλός πρέσβης στην Αθήνα Γκράτσι επέδωσε στον Μεταξά τελεσίγραφο ζητώντας την παράδοση της χώρας. Η άρνηση του Μεταξά εξ ονόματος όλων των Ελλήνων σήμανε την αρχή του πολέμου…»
Σελ. 209
«…Στις αρχές Μαρτίου του 1941 η Βουλγαρία συμμάχησε με τη Γερμανία και γερμανικές φάλαγγες διάβηκαν ελεύθερα το έδαφος της. Έγινε πια φανερό ότι στόχος του γερμανικού στρατού ήταν η Ελλάδα. Μπροστά σ' αυτό το ενδεχόμενο η ελληνική Κυβέρνηση, εγκαταλείποντας οριστικά την ουδετερότητά της, επέτρεψε να αποβιβαστούν στη χώρα στρατιώτες των συμμαχικών δυνάμεων…»
«…Η ελληνική Κυβέρνηση αποσύρθηκε στην Κρήτη και οι στρατηγοί του αλβανικού μετώπου υποχρεώθηκαν να συνθηκολογήσουν. Στις 27 Απριλίου του 1941 και η Αθήνα έπεσε στα χέρια των κατακτητών. Ως το τέλος Απριλίου ολόκληρη η ηπειρωτική χώρα είχε καταληφθεί…»
Σελ. 213
«…Λίγους μήνες αργότερα, με την ηθική και υλική υποστήριξη της Βρετανίας, δημιουργήθηκαν τρεις αντιστασιακές οργανώσεις, το Ε.Α.Μ./Ε.Λ.Α.Σ. σε όλη σχεδόν τη χώρα, ο Ε.Δ.Ε.Σ. που έδρασε κυρίως στην Ήπειρο και η Ε.Κ.Κ.Α…» «…Ωστόσο, νέα δεινά περίμεναν τον ελληνικό λαό. Οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις παρέμεναν διχασμένες: από τη μια ο βασιλιάς και η αναγνωρισμένη από τους Συμμάχους ελληνική Κυβέρνηση και από την άλλη το Ε.Α.Μ., που από τον Μάρτιο του 1944 είχε σχηματίσει δική του κυβέρνηση στην ορεινή Ελλάδα. Λάθη και παραλείψεις των δύο πλευρών καθώς και παρεμβάσεις των ξένων Δυνάμεων οδήγησαν τελικά σε Εμφύλιο Πόλεμο. Ο Εμφύλιος ξέσπασε το 1946 και «μάτωσε» την Ελλάδα για τρία ολόκληρα χρόνια. Ο αδελφοκτόνος πόλεμος τερματίστηκε στα τέλη του καλοκαιριού του 1949, με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού, πολλές χιλιάδες θύματα και ανυπολόγιστες καταστροφές. Μπορεί οι ένοπλες συγκρούσεις να τελείωσαν, αλλά τα τραύματα στις ψυχές των Ελλήνων παρέμειναν ανοιχτά για πολλές ακόμη δεκαετίες.»
