του Οράσιο Βερμπίτσκι*
Στο πρόσωπο του Αργεντίνου καρδιναλίου Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, που στις 13 Μαρτίου ανακηρύχθηκε πάπας, μετά από μια ψηφοφορία που προκάλεσε έκπληξη, διεξάγονται στην ίδια του τη χώρα έρευνες, ώστε να διαλευκανθούν οι δεσμοί συνεργασίας του με τη δικτατορία. Στις δύο δίκες που προκάλεσαν περισσότερο πάταγο, ο καρδινάλιος απαντά σε κατηγορίες, ότι προσέφερε βοήθεια για την απαγωγή και τον βασανισμό δύο Ιησουϊτών και στον σφετερισμό βρεφών, μια συνήθη πρακτική του πιο πρόσφατου στρατιωτικού καθεστώτος (1976-83).Η σύμπνοια του Μπεργκόλιο με την κυβέρνηση που ευθύνεται για το θάνατο 30 χιλιάδων ανθρώπων είναι μεν παλιά και πασίγνωστη, αλλά οι πιο ξεκάθαρες ενδείξεις ήλθαν στο φως στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, όταν χάρη στην κατάργηση των νόμων που παρείχαν προστασία στους καταπιεστές του παρελθόντος, μπόρεσαν να ξεκινήσουν οι δίκες. Ο ίδιος ο καρδινάλιος δήλωνε υπερήφανος για τις καλές του σχέσεις με τον αρχηγό του Ναυτικού, Εμίλιο Μασσέρα, ο οποίος ήταν μέλος της πρώτης στρατιωτικής χούντας και υπήρξε υπαίτιος της πτώσης του Χουάν Περόν το 1955, στο πλαίσιο της αυτοαποκαλούμενης «Ένδοξης Επανάστασης» -ενός πραξικοπήματος, στην πραγματικότητα.
Σε εγκαταστάσεις του Ναυτικού, εγκαθιδρύθηκε το πρώτο στρατόπεδο συγκέντρωσης του καθεστώτος που επιβλήθηκε το 1976. Ο χώρος της Σχολής Μηχανολόγων (με τα ισπανικά αρχικά ESMA) δέχθηκε 5 χιλιάδες κρατούμενους, εκ των οποίων λιγότεροι από 200 βγήκαν ζωντανοί. Η υπόθεση ESMA είναι μία από τις κυριότερες δικαστικές διαδικασίες που ξεκίνησαν τα τελευταία χρόνια, με αποκαλύψεις στις οποίες αναφέρθηκε το όνομα του Μπεργκόλιο.
Γνωρίζοντας αυτό το γεγονός, και διαβλέποντας το ενδεχόμενο να αναλάβει τον παπικό θρόνο, σε περίπτωση παραίτησης του Γιόζεφ Ράτζινγκερ, του Βενέδικτου ΙΣΤ΄, ο Μπεργκόλιο παρήγγειλε το 2010 μια επιχείρηση «καθαρισμού» του ονόματός του. Σύμφωνα με δημοσιογραφική έρευνα που δημοσιεύθηκε στην αργεντίνικη εφημερίδα Página 12, το βιβλίο El Jesuíta («Ο Ιησουΐτης») γράφτηκε με πρόθεση να ξεδιαλύνει τις κακές εντυπώσεις γύρω από τον συγκεκριμένο ιερωμένο, κατά την περίοδο όπου ηγείτο της Αδελφότητας του Ιησού, από το 1973 ώς το 1979.
Το 2010, δικαστές του Πέμπτου Τμήματος του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου μετέβησαν στην έδρα της αρχιεπισκοπής του Μπουένος Άιρες, προκειμένου να πάρουν κατάθεση από τον καρδινάλιο, ο οποίος κατηγορείτο για συνεργασία στην απαγωγή και βασανισμό δύο Ιησουϊτών το 1976. Την εποχή εκείνη, ο Μπεργκόλιο διηύθυνε την Αδελφότητα του Ιησού στο Σαν Μιγκέλ, και μια σειρά μαρτύρων τον συνέδεαν με το έγκλημα.
Τα ίδια τα θύματα της απαγωγής, ο Φρανσίσκο Γιάλιτς και ο Ορλάντο Γιόριο, κατηγορούν τον Μπεργκόλιο, ότι τους είχε καταγγείλει, στο πλαίσιο μιας επιχείρησης της αστυνομίας κατά την οποία εξαφανίστηκαν η Μόνικα Καντελάρια Μιγνόνε, η Μαρία Μάρτα Βάσκες Οκάμπο και η Μάρτα Οκάμπο ντε Βάσκες. Το 2011, δημοσιογράφος ανακάλυψε ένα έγγραφο του Υπουργείου Εξωτερικών Υποθέσεων και Θρησκευμάτων της Αργεντινής, το οποίο επιβεβαίωνε την ανωτέρω υπόνοια. Τη συγκεκριμένη εκείνη στιγμή, ο Γιάλιτς, ουγγρικής ιθαγένειας, είχε υποβάλει αίτηση ανανέωσης του διαβατηρίου του. Στην έκθεση του Υπουργείου επισημαίνεται, ότι ο Μπεργκόλιο δήλωνε, πως υπήρχαν «αποχρώσες ενδείξεις για επαφές με αντάρτες πόλης» και «παραβίαση του όρκου υπακοής». Η αίτηση του Ιησουΐτη απορρίφθηκε.
Το 2010, ο γιατρός Λορένσο Ρικέλμε, 58 χρόνων τη χρονιά εκείνη, δήλωσε ότι η ομάδα που τον απήγαγε και τον βασάνισε είχε εξέλθει από την έδρα της Αδελφότητας του Ιησού. Μέλος της Περονιστικής Νεολαίας και του χριστιανικού κινήματος, ο Ρικέλμε κατέθεσε με βάση όσα άκουσε η γυναίκα του, η οποία επίσης είχε απαχθεί. Η γυναίκα του εργαζόταν στο Αστεροσκοπείο του Σαν Μιγκέλ, που από τόπο συνάντησης περονιστών μετετράπη σε χώρο δράσης πρακτόρων του Πολεμικού Ναυτικού υπό τον έλεγχο του Μπεργκόλιο.
Ο Πατήρ Ντεμπουσσί, Ιησουΐτης που υπήρξε άνθρωπος εμπιστοσύνης του Μπεργκόλιο, δήλωσε, ότι κάποια στιγμή ο καρδινάλιος τού είχε εκμυστηρευθεί τα σχέδια του Μασσέρα, πάντα δηλώνοντας οπαδός του καθεστώτος, και πως προτίθετο να πουλήσει το Αστεροσκοπείο στο Πολεμικό Ναυτικό. Ο Ντεμπουσσί πρόσθεσε, ότι οι εργαζόμενοι στο Αστεροσκοπείο απολύονταν από τον ιερωμένο, μόλις επέστρεφαν από τα βασανιστήρια στα οποία υπόκεινταν.
Ένα άλλο επίσημο έγγραφο, με ημερομηνία το 1976, αποκαλύπτει, ότι ο θρησκευτικός ηγέτης είχε υπερασπιστεί στρατιωτικούς αρχηγούς. Δήλωνε, πως ακολουθούσε την επίσημη θέση της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, που υποστήριζε το καθεστώς, λέγοντας, ότι «επ’ ουδενί λόγω επιθυμούμε να τηρήσουμε επικριτική στάση απέναντι στην κυβέρνηση», καθώς μια ενδεχόμενη αποτυχία «πολύ πιθανόν να άνοιγε το δρόμο για τον μαρξισμό».
Το 2011, ήλθε στο φως της δημοσιότητας η πιθανή συμμετοχή του Μπεργκόλιο σε μια υπόθεση απαγωγής βρεφών, μιας πρακτικής που είχε υιοθετήσει το καθεστώς, το οποίο έστειλε στο εκτελεστικό απόσπασμα πολλές γυναίκες σε κατάσταση εγκυμοσύνης ή με μικρά παιδιά. Το Έκτο Τμήμα του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου κάλεσε τον καρδινάλιο να καταθέσει στη δίκη της Εστέλα ντε λα Κουάδρα, ιδρυτικού μέλους της οργάνωσης «Γιαγιάδες της Πλατείας της Πρωτομαγιάς». Σύμφωνα με την Εστέλα, ο σημερινός πάπας γνώριζε σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την εξαφάνιση της ανιψιάς της, Άνα, η οποία είχε απαχθεί από τα χέρια της μητέρας της σε ένα αστυνομικό τμήμα της Λα Πλάτα, μιας πόλης κοντά στο Μπουένος Άιρες.
Την ίδια χρονιά, η γαλλική Δικαιοσύνη κάλεσε τις δικαστικές αρχές της Αργεντινής να πάρουν κατάθεση από τον Μπεργκόλιο, λόγω υπόνοιας για συμμετοχή του στην εξαφάνιση ενός Γάλλου ιερωμένου που διέμενε στην Αδελφότητα του Ιησού. Η μαρτυρική κατάθεση μιας καλόγριας, ήδη το 1984, ενέπλεκε τον τότε αρχηγό της αδελφότητας με την απαγωγή που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του Γκαμπριέλ Λονγκεβίλ και του ιερωμένου Κάρλος ντε Ντιός Μούριας.
* Περίληψη άρθρου που δημοσιεύτηκε στο νικαραγουανό μπλογκ http://nicaraguaymasespanol.blogspot.gr/ στις 15 του Μάρτη 2013. Ολόκληρο το άρθρο στην διεύθυνση http://nicaraguaymasespanol.blogspot.gr/2013/03/habemus-papam-bergoglio-y-la-guerra.html. Την μετάφραση για λογαριασμό της «Προλεταριακής Σημαίας» έκανε ο Παντελής Παπαδόπουλος.