Ως γνωστόν, το περασμένο Δεκέμβρη, είχε επισκεφτεί «αιφνιδιαστικά» την Τουρκία και ο πρόεδρος της Ρωσίας, Πούτιν.
Σε κάθε περίπτωση, το ενδιαφέρον για την Τουρκία από τα διάφορα ιμπεριαλιστικά κέντρα είναι σε μεγάλο βαθμό αναγνωρίσιμο, όσο και ανταγωνιστικό.
Επίσημα ο ρώσος Πρόεδρος Πούτιν έκλεισε δουλειές. Ταυτόχρονα, ωστόσο, επισημοποίησε και τις διαφωνίες του για την Τουρκική παρέμβαση στη συριακή κρίση.
Επίσημα η Μέρκελ, και η κουστωδία των επιχειρηματιών που την συνόδευαν, έκλεισε δουλειές. Ταυτόχρονα, όμως, έδωσε την πλήρη στήριξή της στην εμπλοκή με την συριακή κρίση. Θέλοντας, μάλιστα, να σηματοδοτήσει και άλλες πτυχές της τακτικής του γερμανικού ιμπεριαλισμού (που τον βαραίνουν ακόμη ιστορικές δεσμεύσεις) επισκέφτηκε τους γερμανούς στρατιώτες που αναπτύχθηκαν πρόσφατα μαζί με τους πυραύλους «πάτριοτ» στα σύνορα με τη Συρία. Επιχείρησε, επίσης, και ένα πολιτικό «μάζεμα» στις θέσεις της Γερμανίας, σε ότι αφορά τις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας. Επαναπροσέγγιση, αλλά με πολλούς αστερίσκους. Ανάλογα φαίνεται ότι θα πράξει και ο Ολάντ με την δική του επίσκεψη.
Από την άποψη των γεωστρατηγικών ισορροπιών στην ευρύτερη περιοχή, είναι γεγονός πως η Τουρκία έχει αναπτύξει σημαντικό βαθμό εμπλοκής και κύρια σε σχέση με τις εξελίξεις στη Συρία.
Σε ότι αφορά το ρόλο της Τουρκίας (υπαρκτό και διεκδικούμενο) στην ευρύτερη περιοχή (όπου παίζονται χοντρά παιχνίδια), και σε συνάρτηση με αυτόν, δημιουργούνται στο εσωτερικό της έντονες αντιθέσεις, με ορατά σημάδια σκληρής σύγκρουσης. Τα ζητήματα, λοιπόν, που άνοιξαν στο εσωτερικό της Τουρκίας, και ενδεχόμενα θα ανοίξουν ακόμη πιο βίαια στο άμεσο μέλλον, αφορούν, κατά βάση, το στρατιωτικό – πολιτικό στάτους και τις ισορροπίες στα πλαίσια της άρχουσας τάξης.
Το «φαινόμενο» Ερντογάν και η στήριξη που είχε και έχει από κέντρα, μέσα και έξω από την Τουρκία, μάλλον δεν έχει δώσει ακόμη όλες τις εκδοχές του. Ωστόσο, είναι πλέον φανερό, πως η τουρκική αστική τάξη σήμερα βρίσκεται μπροστά σε ιστορικά διλήμματα, που η έκβασή τους (όποια και να είναι) θα καθορίσει πολλά πράγματα με ευρύτερες συνέπειες.
Οι συνταγματικές αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση Ερντογάν αλλά και το κουρδικό ζήτημα, όσο και αν δείχνουν και προβάλλονται σαν ανεξάρτητα ζητήματα, σήμερα αντικειμενικά εμπλέκονται και, μάλιστα, με σημαντικό βαθμό αλληλεπίδρασης. Η αλλαγή του Συντάγματος, που στην αιχμή του έχει τις αυξημένες προεδρικές εξουσίες (δηλαδή μετάβαση σε ένα προεδρικό σύστημα «τύπου Γαλλίας»), δεν έχει ως κύριο αίτιο την φιλοδοξία του Ερντογάν να είναι ο επόμενος πρόεδρος- που μάλλον θα είναι αν και εφόσον πετύχει μια τέτοια μεταρρύθμιση. Ούτε, επίσης, μπορεί να θεωρηθεί ένας απλός πολιτικός - πολιτειακός μετασχηματισμός που έρχεται να αποκρυσταλλώσει ομαλά κάποιες νέες ισορροπίες. Ισορροπίες, οι οποίες, μάλιστα, κάθε άλλο παρά δείχνουν να βρίσκονται σε ένα τελικό στάδιο. Οι κινήσεις του Ερντογάν μέχρι τώρα, που δείχνουν να κορυφώνονται με τις επιλογές που προωθεί σήμερα, στοχεύουν, σχεδόν άμεσα, στην ανατροπή ενός πλέγματος εξουσίας που δομήθηκε με άξονα το στρατό, εδώ και ένα αιώνα σχεδόν. Και ο οποίος στρατός βέβαια, παρά τα χτυπήματα που έχει δεχτεί μέχρι τώρα, παραμένει βασικό κέντρο εξουσίας.
Στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, λοιπόν, η βουλή θα κλιθεί να ψηφίσει τις συνταγματικές αλλαγές που προτείνει ο Ερντογάν. Και αυτό η σημερινή Βουλή μπορεί να το κάνει μόνο με την ψήφο των κούρδων βουλευτών! Ωστόσο, σε περίπτωση εμπλοκής του ζητήματος στη Βουλή, ο Ερντογάν προκαλεί με δημοψήφισμα! Εδώ όμως, όπως και να το προσεγγίσει κανείς, είναι φανερό πως ανοίγεται ένα μεγάλο κεφάλαιο, στο οποίο το κέντρο Ερντογάν, και ανεξάρτητα από την ψηφοφορία στην Βουλή, δείχνει να ποντάρει τα «ρέστα του».
Παράλληλα με τις διαδικασίες για το νέο σύνταγμα, εξελίσσεται και μια άλλη υπόθεση. Και για να το πούμε διαφορετικά, ένα ακόμη πιο σημαντικό «στοίχημα» για την κυβέρνηση Ερντογάν. Οι διαπραγματεύσεις για την «επίλυση» του κουρδικού προβλήματος, στο νησί- φυλακή Ιμπραλί, όπου βρίσκεται ο Οτσαλάν, μπαίνουν στο τελικό και πιο κρίσιμο στάδιο τους. Είναι μια διαδικασία που φιλοδοξεί να άρει τις επιπτώσεις του κουρδικού προβλήματος στο εσωτερικό της Τουρκίας και η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί τις επόμενες βδομάδες.
Και εδώ άλλωστε το γενικότερο ενδιαφέρον δεν εστιάζεται αποκλειστικά στο εσωτερικό μέτωπο της Τουρκίας. Αν και είναι φανερό, πως μια κάποια συμφωνία στην φάση αυτή και στο βαθμό που διαμόρφωνε κάποια πλαίσια αποδεκτά και από τις δύο μεριές, θα ευνοούσε τα σχέδια της κυβέρνησης Ερντογάν και στα συνταγματικά. Είναι βέβαιο, πως το πρόβλημα αυτό έχει παραμέτρους και εκτός Τουρκίας και κολλητά στα σύνορά της. Οι παράμετροι αυτές ελέγχονται από ιμπεριαλιστικά κέντρα και μπορούν να δώσουν πολλές και διαφορετικές εκδοχές στο θέμα, ανεξάρτητα με το τι θα συμφωνηθεί μέσα στην Τουρκία.
Το ότι στην περιοχή συγκρούονται αντιτιθέμενα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα, και το ότι αυτά σήμερα βρίσκονται σε φάση όξυνσης, είναι δεδομένο. Η άμεση εμπλοκή της Τουρκίας και τα πολλά ανοιχτά μέτωπα που θέλει να διαχειριστεί διαμορφώνουν ανάλογες καταστάσεις και στο εσωτερικό της. Και αυτό είναι κάτι που δικαιολογεί σε απόλυτο βαθμό και το ενδιαφέρον όλων των ιμπεριαλιστών για τις εσωτερικές εξελίξεις στη Τουρκία. Έτσι και οι επισκέψεις αυτές, κατά βάση, σηματοδοτούν τις γενικότερες ανταγωνιστικές τάσεις που αναπτύσσονται στην περιοχή, άσχετα αν το μέχρι στιγμής αποτέλεσμά τους (σημαντικό αλλά όχι καθοριστικό των βασικών παραμέτρων) δείχνει να περιορίζεται στο οικονομικό πεδίο.
Χ.Β
